Ăn tới lọ Pate Minh Chay thứ hai, bệnh nhân liệt toàn cơ

Bác sĩ Trần Văn Phúc, Bệnh viện đa khoa Xanh Pôn cho biết, Botulinum là chất độc thần kinh cực mạnh, nó xâm nhập vào các tế bào thần kinh, rồi ngăn chặn sự giải phóng chất dẫn truyền acetylcholine từ các đầu dây thần kinh.

Một khi chất dẫn truyền thần kinh này bị chặn, xung thần kinh không thể truyền dẫn được nữa, giao tiếp các tế bào thần kinh không được thực hiện, làm cho các cơ bị tê liệt.

Độc tố botulinum có 7 loại, kí hiệu bằng các chữ cái theo thứ tự từ A đến G, riêng loại C gồm hai loại phụ, như vậy tổng cộng có 8 chất độc tất cả.

Nhiễm độc ở người loại A và B là phổ biến nhất, sau đó đến loại E và F, 4 loại còn lại ít gặp hơn.

Độc như vậy, nhưng botulinum không chịu được nhiệt, nếu đun ở 100⁰C, sau 2 phút chất độc bắt đầu biến tính và giảm độc lực, đun đến 10 phút có thể bị phá hủy. Đây là điều may mắn, bởi thực phẩm đun sôi nhiệt độ xấp xỉ 100⁰C, nên đồ ăn tươi nấu chín về cơ bản là yên tâm.

Nhưng với thực phẩm chế biến sẵn, dù đã đun nóng ở nơi sản xuất, thì vẫn còn công đoạn vận chuyển và lưu thông, nó được bảo quản trong vài ngày đến vài tháng, người sử dụng sẽ ăn ngay chứ không đun sôi lại, vì thế mà khó đảm bảo an toàn.

Bác sĩ Phúc cho biết để tránh bị độc tố botulinum gây hại, từ lâu các nhà sản xuất đã tìm ra phương pháp bổ sung Nitrit rất hay, đây là chất đặc biệt hiệu quả trong việc ức chế độc tố botulinum.

Mặc dù Nitrit cũng độc, nhưng với liều lượng nhỏ vẫn chấp nhận được, nó sẽ tổng hợp thành nitrosamine trong thịt. Tất cả các nước trên thế giới đều cho phép bổ sung Nitrit vào các sản phẩm thịt đã qua chế biến. Tuy nhiên, hàm lượng này cần kiểm soát cực kỳ chặt chẽ vì nitrit cũng có thể là tiền chất gây ung thư.

Bác sĩ Nguyên giám đốc Trung tâm chống độc, BV Bạch Mai cũng cho biết bình thường trong môi trường bên ngoài có rất nhiều bào tử nếu chế biến thực phẩm không đảm bảo dính một vào bào tử thì trong lọ, trong hộp, trong chai, trong gói, và gói không đủ điều kiện kiểm soát diệt bào tử thì công nghiệp thực phẩm làm tốt hơn.

Nếu ở mức gia đình, handmede rất khó diệt hơn vì thế khi làm thực phẩm phải đảm bảo an toàn thực phẩm như độ pH đủ axit dưới 4,6 còn cao hơn vi khuẩn dễ phát triển.

Nồng độ muối phải trên 5% đủ mặn mới ngăn vi khuẩn không phải triển không để ra độc tốt. Nếu lẫn bào tử vào thì bào tử vẫn nguyên xi không sinh và vi khuẩn và độc tố. Còn không đảm bảo đủ hai tiêu chí nồng độ pH và muối như hiện nay thì ăn vào sẽ bị ngộ độc

Trước đó, TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên, giám đốc Trung tâm chống độc, BV Bạch Mai cho biết, Trung tâm tiếp nhận 2 bệnh nhân nội trú và 4 bệnh nhân khác tới khám kiểm tra, đều bị ngộ độc vi khuẩn Clostridium botulinum sau khi có dùng sản phẩm chay.

Trong đó có hai bệnh nhân điều trị nội trú, là hai vợ chồng (ở độ tuổi 68-70) được chuyển sang từ BV Lão khoa vào ngày 18/8.

Ngay khi tiếp nhận, cấp cứu cho bệnh nhân, kiểm tra xét nghiệm cho thấy điển hình ngộ độc vi khuẩn Clostridium botulinum. Được biết, cả hai bệnh nhân đều sử dụng sản phẩm ăn chay của Minh Chay, mua trên mạng.

Ăn đến lọ thứ 2 được vài bữa, với bữa cuối cùng vào cuối tháng 7, thì sang đầu tháng 8 cả hai bệnh nhân đều có biểu hiện đau họng, khó nuốt, sụt mi, khó nuốt, yếu chân, tay. Bệnh nhân nam giới (người chồng) tình trạng bệnh lý nặng hơn, liệt hoàn toàn các cơ, phụ thuộc máy thở, đồng tử giãn; còn người vợ liệt các cơ tuy có nhẹ hơn, nhưng cũng không thể ngồi dậy được, không tự ăn được có nguy cơ hít sặc… cơ bản nặng.

Các bệnh nhân được điều trị cấp cứu hồi sức. Bệnh nhân đến viện khá muộn sau khi ăn thực phẩm dẫn đến ngộ độc… Điều lo ngại trong điều trị loại ngộ độc này phải dùng thuốc giải độc phải và phải được phát hiện sớm.

Tuy nhiên đây là loại ngộ độc hiếm nên thuốc giải độc không thường xuyên, nên hiếm, đặc biệt. Bệnh nhân đã chẩn đoán muộn lại thuốc hiếm nên việc điều trị rất khó khăn.

Bác sĩ Nguyên cho biết ngay sau khi tiếp nhận bệnh nhân và chẩn đoán ngộ độc vi khuẩn Clostridium botulinum lập tức, BV có công văn báo cáo Bộ Y tế và cơ quan liên quan vào cuộc kiểm tra, và hỗ trợ công tác điều trị.

Triệu chứng ngộ độc

Triệu chứng kinh điển của ngộ độc botulinum là nhìn đôi, nhìn mờ, sụp mi mắt, nói ngọng, nuốt khó, khô miệng và yếu cơ. Trẻ em bị ngộ độc botulinum biểu hiện mệt mỏi, ăn (bú) kém, táo bón, khóc yếu và trương lực cơ giảm.
Tất cả những triệu chứng này đều là biểu hiện của liệt cơ gây ra bởi độc tố vi khuẩn. Nếu không điều trị, người bệnh có thể tiến triển dần yếu liệt tay chân và toàn thân.
Trong ngộ độc botulinum từ thực phẩm, triệu chứng thường khởi phát từ 18 đến 36 giờ sau khi ăn uống thực phẩm nhiễm khuẩn, nhưng cũng có thể xuất hiện sớm sau 6 giờ hoặc muộn hơn sau 10 ngày.
Nếu bệnh trầm trọng, cơ hô hấp cũng bị tổn thương dẫn đến suy hô hấp và tử vong nhanh chóng nếu không được hỗ trợ hô hấp, thở máy.
Điều trị đặc hiệu: Sử dụng thuốc kháng độc tố càng sớm càng tốt sau khi có chẩn đoán lâm sàng, không được trì hoãn để chờ kết quả nuôi cấy vi khuẩn. Thuốc kháng độc tố ít đem lại lợi ích nếu được dùng quá 72 giờ sau khi khởi phát triệu chứng. Dùng thuốc sớm có hiệu quả trong việc giảm tỷ lệ tử vong. Thuốc có vai trò trung hòa các độc tố chưa gắn lên tế bào thần kinh, giúp ngăn ngừa diễn tiến nặng hơn của bệnh.
Điều trị triệu chứng: Những trường hợp ngộ độc botulinum nặng cần điều trị hỗ trợ, đặc biệt là thở máy, có thể phải điều trị hàng tuần, thậm chí hàng tháng. Không cần dùng thuốc kháng sinh (trừ trường hợp nhiễm độc từ vết thương).
Hiện tại chưa có vắc xin có hiệu quả phòng ngừa bệnh.

Khánh Chi