Dấu hiệu nhận biết và chế độ dinh dưỡng chiến thắng căn bệnh ung thư máu ở trẻ

Dấu hiệu nhận biết và chế độ dinh dưỡng chiến thắng căn bệnh ung thư máu ở trẻ (Ảnh minh hoạ)

Những dấu hiệu điểm chỉ

Ung thư máu là một nhóm bệnh ác tính hệ tạo máu với đặc trưng chủ yếu là sự tăng sinh và tích lũy các tế bào non – ác tính hệ tạo máu (tế bào blast) trong tủy xương và máu ngoại vi.

Trong đó, ung thư máu là loại ung thư thường gặp nhất ở trẻ em và thanh thiếu niên. Khi đó, số lượng tế bào máu trắng bất thường được sản xuất trong tủy xương. Chúng nhanh chóng xâm lấn tủy xương và tràn ngập vào dòng máu nhưng lại không thể thực hiện vai trò bảo vệ cơ thể chống lại bệnh, vì chúng là những tế bào khiếm khuyết.

TS.BS Đỗ Huyền Nga, phụ trách khoa Nội hệ tạo huyết, Bệnh viện K cho biết, ung thư máu ở trẻ em không có những biểu hiện điển hình, tuy nhiên chúng ta có thể căn cứ vào một vài dấu hiệu để nhận biết sớm được bệnh ung thư máu ở trẻ em.

Đầu tiên đó là việc trẻ sốt kéo dài mà không rõ nguyên nhân; trẻ bị ra mồ hôi nhiều, đặc biệt là vào ban đêm.

Tiếp đến việc trẻ xuất hiện các vết bầm tím trên da hoặc bị chảy máu mũi. Theo TS Huyền Nga, nếu trên người trẻ bỗng xuất hiện các vết bầm tím, hoặc vết ban đỏ không rõ nguyên nhân, hoặc trẻ bị chảy máu mũi thường xuyên thì rất có thể đây chính là biểu hiện ung thư máu ở trẻ em. “Hiện tượng này xảy ra do khả năng đông máu kém do số lượng bạch cầu tăng cao, chèn ép tiểu cầu và hồng cầu”, TS. BS Huyền Nga giải thích.

Biểu hiện khác cũng chỉ dấu trẻ có thể mắc ung thư máu là tình trạng thiếu máu da xanh xao. Nguyên nhân là do ung thư máu khiến lượng bạch cầu tăng cao và hồng cầu suy giảm, mà hồng cầu lại có chức năng đưa oxy đi khắp cơ thể, khi hồng cầu bị thiếu trẻ sẽ bị hoa mắt, chóng mặt, da tái nhợt xanh xao, thở dốc,... 

Trong nhiều trường hợp trẻ mắc ung thư máu thì dấu hiệu sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân cũng là một trong các biểu hiện bệnh. TS. BS Huyền Nga cho biết, khi mắc ung thư máu, các tế bào ung thư máu làm cho khu vực bụng của trẻ bị khó chịu, gây cảm giác chán ăn, khiến trẻ bị sụt cân, cơ thể yếu ớt.

Song song với đó, trẻ cũng có thể kèm theo dấu hiệu khó thở. Sở dĩ trẻ mắc ung thư máu bị khó thở là bởi các tế bào bạch cầu phát triển mạnh có thể tập trung ở quanh tuyến ức, gần khu vực cổ, khiến trẻ cảm thấy khó thở.

Đáng lưu ý, trẻ mắc ung thư máu rất hay bị nhiễm trùng. “Tình trạng nhiễm trùng thường xuyên, dai dẳng là một trong những biểu hiện của ung thư máu. Biểu hiện của nhiễm trùng do ung thư máu là: ho, sốt, chảy nước mũi… và tình trạng này sẽ không hề thuyên giảm dù dùng thuốc kháng sinh”, TS. BS Huyền Nga nhấn mạnh.

Ngoài các biểu hiện trên trẻ mắc ung thư máu còn có thể gặp các biểu hiện như đau bụng, chứng bụng, hạch bạch huyết sưng to hay đau nhức xương khớp. Nguyên nhân là, máu thường được sản xuất trong tủy xương, nhưng khi bị ung thư máu, lượng hồng cầu bị suy giảm do bạch cầu tăng cao, sự tích tụ quá mức của bạch cầu sẽ chèn ép, tác động lên các mô xương gây đau nhức.

Theo TS. BS Huyền Nga, điều trị bệnh ung thư máu là sự kết hợp phác đồ đa mô thức, các phương pháp điều trị như hóa trị, phẫu thuật . . . các bác sỹ cân nhắc tùy theo thể trạng sức khỏe, dạng bệnh và tuổi của trẻ.

“Tuy nhiên điều quan trọng nhất đó là tâm lý của trẻ và gia đình, “Phụ huynh cũng không nên quá hoang mang, lo lắng, hãy trao đổi và chia sẻ với bác sỹ để hiểu rõ hơn về tình hình sức khỏe và quá trình điều trị của con em mình. Đừng vì cả tin mà bỏ dở điều trị, đi theo những lời khuyên hay phương pháp thiếu cơ sở khoa học và không có đích đến. Bởi để chiến thắng ung thư, không có phương pháp nào ngoài y học hiện đại và chính tâm lý lạc quan của người bệnh.” – TS.Đỗ Huyền Nga chia sẻ.

Không ăn hoa quả chưa gọt vỏ, uống nước mật ong chưa tiệt trùng

Ngoài ra, các chuyên gia dinh dưỡng cũng chỉ ra nguyên tắc chế độ ăn cho người mắc ung thư máu. Theo đó, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là điều quan trọng nhất. Người bệnh ung thư máu cần tuyệt đối tuân thủ các chế độ an toàn vệ sinh thực phẩm (chú ý hạn sử dụng, nguồn gốc và được kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm). Ăn chín, uống sôi, ăn cân đối, đủ chất, cân đối mỡ động vật và dầu thực vật.

Không nên ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn (đồ hộp), đồ để đông lạnh, các thức ăn ôi, thiu, sống, tái, gỏi, nộm, các chất kích thích như: bia, rượu, cà phê, thuốc lá, chè đặc, đồ uống có ga (nước ngọt, coca cola…). Không nên ăn các món ăn chế biến từ nội tạng động vật như: gan, tim, lòng, óc, bầu dục…

Bổ sung dinh dưỡng đường uống (sữa, các loại bột đạm..) theo chỉ định của thầy thuốc. Không nên dùng các thực phẩm chức năng khi chưa có chỉ định của bác sỹ.

Đặc biệt lưu ý, trong trường hợp có giảm nhiều bạch cầu, tiểu cầu: Cần phải lưu ý, tuyệt đối đảm bảo vệ sinh trong ăn uống cũng như trong vệ sinh cá nhân hằng ngày.

Ngoài ra, các chuyên gia dinh dưỡng cũng chỉ ra một số thức ăn cần tránh như: Hoa quả chưa gọt vỏ và rau sống, bao gồm cả salad, sinh tố rau, hoa quả chưa được tiệt trùng, hoa quả sấy khô ở dạng thô và các loại hạt tươi, hạt không có vỏ. Trái cây hoặc rau quả bị dập hoặc quá chín.

Thay vào đó, người bệnh có thể lựa chọn các trái cây thay thế bao gồm: Trái cây có vỏ dày (cần rửa sạch rồi bóc vỏ), rau quả nấu chín; Nước ép trái cây, sinh tố được tiệt trùng; Các loại hạt phải được nấu chín hoặc rang.

Người mắc ung thư máu tránh các loại bơ sữa chưa được tiệt trùng. Lựa chọn thay thế bằng các sản phẩm đã được tiệt trùng đảm bảo.

Tránh các loại nước chưa qua máy lọc như nước suối, nước giếng, nước mưa, nước đá…Dùng nước đã qua máy lọc và phải đun sôi kỹ, nước đóng chai đã được tiệt trùng theo tiêu chuẩn.

Đồng thời người mắc ung thư máu cũng cần tránh các loại gia vị cay nóng: ớt, hạt tiêu, các chất kích thích (rượu, bia, cà phê, nước chè đặc…); Mật ong chưa được tiệt trùng hoặc mật ong tươi, tổ ong mà thay thế bằng các loại thảo mộc nấu chín, mật ong tiệt trùng hoặc xử lý nhiệt.

N. Huyền