50% doanh nghiệp nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội

Có tới 50% doanh nghiệp không tham gia đóng bảo hiểm xã hội. Con số nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội đã lên tới trên 12 ngàn tỷ đồng...

Thực trạng trốn, nợ đóng bảo hiểm xã hội đang báo động, khiến nguy cơ vỡ quỹ bảo hiểm ngày càng hiện hữu. Thực tế này được đại diện Bảo hiểm xã hội Việt Nam đưa ra tại tọa đàm “Bảo hiểm xã hội: an toàn cho người lao động” tổ chức ngày 28/5.

Quỹ bảo hiểm nguy kịch vì nợ, trốn đóng BHXH

Theo dự báo của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), với các chính sách hiện hành, đến năm 2021, quỹ bảo hiểm xã hội của Việt Nam sẽ mất cân đối thu chi, buộc phải lấy từ nguồn kết dư để chi trả. Tuy nhiên, đến năm 2034, phần kết dư này cũng không còn, dẫn đến khả năng vỡ quỹ và khi đó, người lao động sẽ không nhận được lương hưu.

Nhưng xét về nguyên nhân khiến quỹ bảo hiểm thất thu nặng trong suốt thời gian dài qua, ông Trần Đình Liệu – Trưởng ban Thu – Bảo hiểm xã hội Việt Nam chia sẻ, chính nằm ở sự chây ì không nộp bảo hiểm cho người lao động của chủ doanh nghiệp, dù mỗi tháng họ vẫn “xén” khoản bảo hiểm này mỗi kỳ lương của người lao động.

Hiện số đơn vị đăng ký thành lập doanh nghiệp là khoảng trên 500 ngàn doanh nghiệp, nhưng thực tế có khoảng trên 300 ngàn doanh nghiệp đang hoạt động, chỉ có 150 ngàn doanh nghiệp tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH). Như vậy, có khoảng 50% doanh nghiệp không tham gia BHXH.

Về số lượng lao động đóng bảo hiểm, theo thống kê của Bộ Lao động – Thương binh và xã hội, số đối tượng có quan hệ lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc là khoảng 16 triệu người, trong đó đối tượng đang tham gia BHXH là gần 11 triệu người, chiếm 68,8% số người phải tham gia. Còn trên 5 triệu người chưa tham gia BHXH, tương ứng số thu BHXH, BHYT khoảng 56 ngàn tỷ đồng/năm.

Dẫn chứng tình trạng nợ, đóng bảo hiểm của Tập đoàn Mai Linh, ông Liệu cho biết, hiện nay tập đoàn này đang cố gắng mỗi tháng chi trả 1 tỷ đồng tiền bảo hiểm, nhưng số nợ bảo hiểm của DN này hiện gấp hàng chục lần số trả hàng tháng.

50% doanh nghiệp nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội - ảnh 1

Hiện vẫn còn 5 triệu người trong độ tuổi lao động không đóng BHXH

Trường hợp của tập đoàn Mai Linh chỉ là ví dụ, mà hiện số có tới 50% doanh nghiệp (chủ yếu là doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài) đang “trốn” đóng bảo hiểm cho người lao động. Ước số thu quỹ “thất thu” do trốn, nợ đóng quỹ bảo hiểm khoảng 56.000 tỷ đồng/năm, bằng 1/3 số thu quỹ hiện nay.

“Doanh nghiệp có viện lý do kinh doanh khó khăn để không đóng bảo hiểm, nhưng họ đó có ngừng hoạt động đâu, mà vẫn đang hoạt động bình thường, chỉ là khó khăn tạm thời. Vì thế vẫn phải có thực hiện quyền và nghĩa vụ của người chủ sử dụng lao động” – ông Liệu nói.

Ngoài ra, mức lương đóng BHXH mà chủ doanh nghiệp đóng cho người lao động ở mức rất thấp, thường đóng theo mức lương cơ bản nên rất thấp, trong khi thực tế thu nhập cao hơn nhiều.

Chỉ tính riêng khoản chênh lệch này tính ra mỗi năm BHXH thất thu khoảng 24 ngàn tỷ đồng nữa.

Tổng số nợ bảo hiểm xã hội năm 2013 là hơn 4.700 tỉ đồng, nhưng chỉ trong 3 tháng đầu năm nay đã lên đến hơn 11.000 tỉ đồng. Còn tới thời điểm hiện tại là trên 12 ngàn tỷ đồng.

Thừa nhận tình trạng “nguy kịch” của quỹ bảo hiểm, bà Vũ Thị Minh chia sẻ, khuyến cáo của ILO cũng trùng với những tính toán của các chuyên gia Bảo hiểm xã hội Việt Nam. “Nếu cứ kéo dài chính sách đóng – hưởng bất cập và tình trạng trốn, nợ bảo hiểm tiếp tục kéo dài thì cảnh báo của ILO là có thể xảy ra” – bà Minh nói.

Tăng thêm quyền, trao thêm “gậy” cho BHXH

Những kẽ hở về luật pháp đang tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trốn đóng, nợ đóng bảo hiểm xã hội nhưng không bị trừng phạt thích đáng. Thậm chí, số tiền chậm đóng còn được sử dụng như một nguồn vốn đầu tư của doanh nghiệp vì lãi chậm đóng thấp hơn lãi suất khi đi vay vốn từ các ngân hàng.

Hiện nay, những vi phạm trong việc chậm đóng, nợ đóng bảo hiểm xã hội mới chỉ được quy định là hành vi vi phạm hành chính với mức xử phạt không có sức răn đe. Thậm chí, việc xử lý vi phạm trốn đóng bảo hiểm xã hội cũng chưa được quy định rõ trong luật.

Bên cạnh đó, cán bộ thanh tra lại không được quyền xử phạt, chỉ được lập biên bản kiến nghị lên cấp có thẩm quyền nên việc xử lý chậm và không có tính răn đe. Vì thế, trong 6.000 đơn vị bị đề nghị xử phạt, mới chỉ có khoảng 900 đơn vị bị phạt hành chính.

Để chống nguy cơ vỡ quỹ BHXH, bà Minh cho hay, BHXH đã tính toán và đề xuất một loạt giải pháp đồng bộ để sớm khắc phục tình trạng trên trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi đang trình Quốc hội cho ý kiến. Trong đó, quan trọng là xây dựng lực lượng thanh tra chuyên ngành, trao thêm công cụ cho bảo hiểm xã hội tổ chức thực hiện chế độ, chính sách, quản lý, sử dụng quỹ một cách hiệu quả.

Hiện nay, ngành Lao động – Thương binh và Xã hội có khoảng 500 cán bộ thanh tra; ngành y tế có khoảng 300 cán bộ thanh tra thực hiện chức năng thanh tra rất nhiều lĩnh vực. Thanh tra về BHXH chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ. Số doanh nghiệp được tiến hành thanh tra rất ít, chiếm khoảng 0,5% số doanh nghiệp đang tham gia BHXH, BHYT.

“Chúng tôi kiến nghị trao quyền thanh tra cho cơ quan BHXH, vì chúng tôi là cơ quan trực tiếp tiếp cận việc thu – chi, nên nắm được tình hình. Đồng thời, trao quyền cho BHXH được xử phạt trường hợp vi phạm pháp luật về đóng, hưởng BHXH” – bà Minh nhấn mạnh.

Ngoài ra, để khắc phục tình trạng nợ đọng ngày càng phổ biến, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã đề xuất tăng mức lãi suất chậm đóng lên gấp 2 lần lãi suất liên ngân hàng để doanh nghiệp không chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội của người lao động.

Tuy nhiên, đại diện Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng đề nghị phải quy định tội chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội của người lao động vào Luật Hình sự, chứ không đơn thuần là vi phạm hành chính mới đủ sức răn đe và đề xuất trao quyền phát mại tài sản khi doanh nghiệp phá sản hoặc bỏ trốn… cho cơ quan bảo hiểm xã hội để xử lý chế độ bảo hiểm cho người lao động.

Nguyễn Hoài

Nữ thạc sỹ 8X về quê khởi nghiệp: Hãy bắt đầu với quy mô nhỏ, vốn ít

Hãy bắt đầu với số vốn và quy mô nhỏ, tới khi có khách hàng rồi mở rộng cũng không muộn. Điểm quan trọng nữa là phải có nguồn lực tài chính của mình hay có chỗ để vay.

Căn hộ Sun Group ở Hà Nam ‘chạm’ tới giấc mơ mua nhà của người trẻ

Dự án đô thị Sun Urban City Phủ Lý, Hà Nam đã chọn “đi ngược dòng” để người trẻ có thể “chạm” đến giấc mơ mua nhà riêng.

Khu đô thị Sun Group đón đầu làn sóng an cư mới ở Hà Nam

Sun Urban City Phủ Lý (Hà Nam) là một trong những dự án đô thị tiên phong kiến tạo không gian sống trong lành, thân thiện với môi trường nhưng vẫn đảm bảo sự kết nối thuận tiện.

SHB thuê máy bay đưa cổ động viên sang Thái Lan tiếp lửa đội tuyển Việt Nam

Nhằm tiếp lửa đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam tại trận chung kết lượt về ASEAN Cup 2024, ngân hàng SHB quyết định thuê một số chuyến bay đưa cổ động viên và gia đình các cầu thủ sang Thái Lan sát cánh cùng đội tuyển.

Căn hộ Sun Urban City Hà Nam: không gian sống sáng tạo, thông minh

Thiết kế thông minh, tối ưu trải nghiệm, căn hộ nghệ thuật Art Residence tại Sun Urban City Hà Nam không chỉ chinh phục khách hàng mọi lứa tuổi, mà còn được ví như một “biểu tượng” của sự sáng tạo và tối ưu không gian sống.

Dư âm sự kiện ‘Kỷ nguyên vươn mình - Hành trình rực rỡ’ của Sun Property

Diễn ra từ 9-11/12, chuỗi sự kiện “Kỷ nguyên vươn mình - Hành trình rực rỡ” được Sun Property (thành viên Sun Group) tổ chức để tri ân các đại lý trên khắp ba miền Bắc - Trung - Nam.

Bỏ việc lương cao, chàng trai về quê nuôi hươu thu 600 triệu đồng mỗi năm

Nghỉ việc lương cao ở Nhật Bản để về quê nuôi hươu lấy nhung, chàng trai 9x có thu nhập hơn 600 triệu đồng mỗi năm.

Đô thị Sun Group tại Hà Nam - tái định nghĩa lại khái niệm ‘ngôi nhà’ hiện đại

Trần cao mọi căn hộ lên đến 5m, cửa kính “khổng lồ” 4m, công năng tối ưu đến từng chi tiết … là một phần trong “từ điển vị nhân sinh” tại đô thị nghỉ dưỡng Sun Urban City Phủ Lý, Hà Nam.

Cách SHB truyền cảm hứng cho thế hệ nhân sự tương lai

Thế hệ trẻ có xu hướng tìm kiếm môi trường làm việc hiện đại, linh hoạt, có nhiều cơ hội để phát triển bản thân. Hiểu được điều đó, SHB đang nỗ lực để tạo ra một môi trường làm việc “không giới hạn”, hướng tới xây dựng mô hình ngân hàng tương lai.

Vinamilk liên tục được gọi tên tại các giải thưởng về phát triển bền vững

Cam kết mạnh mẽ hướng đến mục tiêu Net Zero 2050 đã giúp Vinamilk lan tỏa tinh thần phát triển bền vững đến cộng đồng doanh nghiệp. Cũng vì vậy mà cái tên Vinamilk liên tiếp được xướng lên tại các giải thưởng về ESG, phát triển bền vững vừa qua.