32% doanh nghiệp phải "lót tay" cán bộ thuế
Đó là kết quả khảo sát “Đánh giá Cải cách thủ tục hành chính thuế: Mức độ hài lòng của doanh nghiệp năm 2014” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), Hội đồng Tư vấn Cải cách Thủ tục hành chính và Tổ chức Tài chính quốc tế (Nhóm ngân hàng thế giới tại Việt Nam) công bố ngày 11/8.
![]() |
Theo kết quả khảo sát, có 53% doanh nghiệp đồng ý công chức thuế có thái độ giao tiếp lịch sự, đúng mực, tôn trọng doanh nghiệp. Ảnh minh họa |
Báo cáo nghiên cứu này tổng hợp kết quả của cuộc khảo sát với hơn 2.500 doanh nghiệp tham gia, từ 63 tỉnh thành phố của cả nước.
Tại hội thảo Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI cho biết, khi điều tra câu hỏi về chi phí không chính thức gặp nhiều khó khăn vì đây là một vấn đề nhạy cảm.
Tuy nhiên kết quả khảo sát cũng cho thấy, trung bình có 32% các doanh nghiệp cho biết họ phải chi trả chi phí không chính thức cho cán bộ thuế. Tỷ lệ doanh nghiệp phải chi trả chi phí không chính thức không đồng đều giữa các nhóm doanh nghiệp theo nguồn vốn chủ sở hữu.
Cụ thể có 19% doanh nghiệp nhà nước phải chi “thêm” cho cán bộ thuế. Doanh nghiệp dân doanh là 33%. Đặc biệt có đến 41% doanh nghiệp FDI cho biết đã có trả chi phí không chính thức cho công chức thuế. Trong lĩnh vực hoạt động, doanh nghiệp nông nghiệp chi khoản này thấp hơn so với những ngành khác.
Kết quả cũng chỉ ra, trung bình có tới 40% doanh nghiệp tin rằng sẽ bị phân biệt đối xử nếu không chi trả chi phí không chính thức.
Tỷ lệ lo ngại cao nhất ở doanh nghiệp FDI, với 48%, tiếp đến là doanh nghiệp dân doanh, 42%. Riêng doanh nghiệp nhà nước, chỉ 29% cho biết họ có thể bị phân biệt đối xử trong trường hợp này. Theo các doanh nghiệp, họ lo ngại thái độ phân biệt đối xử ở đây là việc yêu cầu bổ sung, giải trình hồ sơ, kéo dài thời gian làm thủ tục thuế, công chức thuế sẽ có thái độ không văn minh, lịch sự khi tiếp xúc.
Ông Đậu Anh Tuấn cho biết, qua khảo sát đánh giá các doanh nghiệp cho biết chất lượng thông tin về thủ tục hành chính thuế tương đối tốt nhưng vẫn còn không ít không gian để cải cách: 79% doanh nghiệp cho biết thông tin về thủ tục hành chính thuế là sẵn có, dễ tìm, thống nhất.
Tuy nhiên chỉ có 58% doanh nghiệp cho rằng thông tin đơn giản về dễ hiểu. Doanh nghiệp FDI có mức độ hài lòng thấp nhất về thông tin cũng như quá trình tiếp cận thông tin từ cơ quan thuế.
![]() |
Hội thảo Đánh giá cải cách thủ tục hành chính thuế |
Trung bình cứ 10 doanh nghiệp thì có tới 7 doanh nghiệp cho biết từng gặp vướng mắc trong quá trình tìm hiểu thông tin về chính sách.
Đáng nói, về việc thực hiện các thủ tục hành chính thuế, có tới gần một nửa các doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết từng gặp phiền hà (49%). Hai nhóm thủ tục mà mà doanh nghiệp đang gặp nhiều phiền hà nhất là đăng ký thuế, thay đổi thông tin đăng ký thuế, khai thuế.
Đa số các doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp nhà nước, FDI, hay doanh nghiệp dân doanh đều cho biết phiền hà lớn nhất mà họ gặp phải là các biểu mẫu hay thay đổi.
Phiền hà thứ hai là cán bộ thuế yêu cầu cung cấp thêm nhiều loại thông tin, giấy tờ không cần thiết (doanh nghiệp nhà nước, dân doanh) và thời gian giải quyết quá dài (doanh nghiệp FDI). Đối với doanh nghiệp FDI, thủ tục mất nhiều thời gian nhất là miễn giảm thuế hoặc hoàn thuế.
Về tình hình thanh, kiểm tra và giải quyết khiếu nại: Trung bình có 52% các doanh nghiệp tham gia khảo sát tiếp đón đoàn thanh tra thuế trong năm 2014.
“Theo kết quả khảo sát, dường như các doanh nghiệp có quy mô càng lớn, thì xu hướng bị thanh, kiểm tra thuế càng cao. Nguyên nhân có thể do áp lực thu của địa phương”, ông Tuấn nói.
Mặc dù công tác thanh, kiểm tra, giải quyết khiếu nại được đánh giá là tích cực song vẫn còn 26% doanh nghiệp cho biết nội dung thanh, kiểm tra còn trùng lặp. 26% doanh nghiệp phải chi trả các khoản chi phí không chính thức trong các lần kiểm tra thuế.
Và có 32% doanh nghiệp từng bị thanh, kiểm tra cho biết cách hiểu và áp dụng các quy định về thuế trong quá trình kiểm tra của cán bộ thuế luôn có xu hướng suy diễn bất lợi cho doanh nghiệp.
Nhiều doanh nghiệp gặp vấn đề nhưng không khiếu nại cơ quan thuế vì sợ những rủi ro quan hệ sau này, ngại tốn kém thời gian.
Nói về việc doanh nghiệp càng lớn, càng bị thanh tra nhiều, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn, nguyên nhân là do các cơ quan thuế thanh, kiểm tra theo tư duy hệ thống rằng "người làm nhiều thì sai sót càng nhiều".
"Không thể thanh kiểm tra theo cảm tính và phân biệt đối xử như vậy được", Thứ trưởng nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng cho rằng quan trọng nhất cần phải giảm tiếp xúc giữa cán bộ thuế và doanh nghiệp càng nhiều càng tốt. Áp dụng kê khai, nộp thuế qua mạng để tránh tình trạng tiếp xúc, gây phiền hà cho doanh nghiệp.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Vũ Tiến Lộc cho biết, mặc dù vẫn còn những một nửa doanh nghiệp gặp phiền hà, chỉ 53% công chức thuế có thái độ văn minh, đúng mực, 32% doanh nghiệp phải chi trả chi phí không chính thức...nhưng chỉ số đánh giá sự hài lòng của doanh nghiệp đối với cải cách thủ tục hành chính thuế tại các tỉnh trung vị năm 2014 là 7/10 điểm. Kết quả này cho thấy doanh nghiệp đã ghi nhận những nỗ lực cải cách mà ngành thuế tiến hành đột phá trong thời thời gian qua.
Ông Nguyễn Đại Chí, Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục Thuế cho biết kết quả khảo sát đã giúp Cục thuế có cái nhìn toàn diện hơn về những mặt đã đạt được, tồn tại trong thực hiện cải cách thủ tục hành chính thuế, cũng như nhu cầu, mong muốn của doanh nghiệp để có những sửa đổi bổ sung phù hợp.