Vượt qua tim mạch, đây là căn bệnh gây tử vong hàng đầu hiện nay

Nguyên nhân tử vong hàng đầu 

Theo bác sĩ Nghĩa, tử vong do đột quỵ đứng hàng thứ nhất trên thế giới, vượt qua cả tim mạch với 6 triệu ca/năm. Hiện có hơn 80 triệu bệnh nhân tàn phế sống sót sau đột quỵ. 

Theo số liệu gần nhất tại Việt Nam thì đột quỵ vượt qua tim mạch, đứng hàng đầu trong nguyên nhân tử vong. Đột quỵ gây tử vong cao hơn ung thư vú ở nữ và ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới. 

Theo bác sĩ Nghĩa, đột quỵ còn gọi tai biến mạch máu não khi não bộ tổn thương do quá trình cung cấp máu bị gián đoạn, tắc gây thiếu oxy cho tế bào não. Trong vài phút đầu thiếu máu thì tế bào não sẽ chết.

Hiện có 2 loại đột quỵ chính là đột quỵ thiếu máu não và đột quỵ do xuất huyết não. Trong đó đột quỵ do thiếu máu chiếm 85% ca đột quỵ. Nguyên nhân do cục máu đông tắc mạch máu cản trở máu lên não. Còn xuất huyết não là mạch máu não vỡ gây xuất huyết ồ ạt. 

Một số người có thể đột quỵ là thiếu máu não thoáng qua, tình trạng này kéo dài vài phút nhưng đây là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ não có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Khi đó, bạn cần đến các cơ sở tầm soát đột quỵ.

Các dấu hiệu đột quỵ bạn cần nhớ

Theo bác sĩ Nghĩa, cơ thể mệt mỏi, tê cứng  bên mặt, cười méo mó. Bạn nhìn khuôn mặt của bệnh nhân sẽ bị méo, cử động khó hoặc không cử động được 1 bên tay – chân. Bạn có thể yêu cầu người thân nâng tay, chân lên nếu không thực hiện được thì đó là đột quỵ. 

Ngoài ra, còn có một số triệu chứng không điển hình khác như hoa mắt, chóng mặt, đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến nhanh có thể gây nôn và buồn nôn.

Với bệnh nhân đột quỵ thì mỗi phút có hàng triệu tế bào não mất đi. Càng chậm cấp cứu càng khiến bệnh nhân nguy hiểm có thể tử vong, tàn phế.

Khi có người đột quỵ: Đầu tiên đỡ bệnh nhân tránh té ngã. Nhanh chóng gọi xe cấp cứu đến bệnh viện có thể điều trị đột quỵ.

Nếu bệnh nhân ngưng thở cần hô hấp nhân tạo kịp thời để cung cấp oxy cho não và tiếp tục gọi xe cấp cứu.

Trong lúc chờ xe cấp cứu bạn nên đỡ người bệnh nằm nghiêng, làm sạch đờm dãi, không cho người bệnh ngậm thuốc gì kể cả thuốc hạ huyết áp. Bạn không được cạo gió, cắt dái tai để sơ cứu, bấm huyệt hay châm cứu… đôi khi các động tác này làm mất thời gian vàng của bệnh nhân.

Tuyệt đối không cho bệnh nhân ăn uống vì có thể gây sặc thức ăn.

Khi tới bệnh viện, bệnh nhân cần tái thông mạch máu càng sớm càng tốt như sử dụng thuốc tan cục máu đông. Nhưng bệnh nhân phải đến sớm dưới 4,5 giờ sau khi đột quỵ (0 giờ là lúc xuất hiện triệu chứng). Từ 4,5 giờ tới 6 giờ bác sĩ sẽ lấy huyết khối cơ học.

Chính vì vậy, bạn cần tiết kiệm thời gian cho người bệnh đột quỵ. Cấp cứu càng sớm thì bệnh nhân càng tránh được di chứng. Sau đó bệnh nhân sẽ được tìm nguyên nhân đột quỵ để phòng tái phát đột quỵ lần tiếp theo. 

Bác sĩ Nghĩa cho biết nếu bạn vượt quá khung giờ 4,5 giờ thì bạn đã đánh mất thời gian vàng của người bệnh.

Ai dễ bị đột quỵ?

Bác sĩ chuyên khoa I Trịnh Mỹ Hòa – Phó Chủ nhiệm Khoa Nội thần kinh, Bệnh viện Quân y 175 cho biết mức độ tàn phế, ảnh hưởng của đột quỵ hiện nay vô cùng lớn. Tuy nhiên, đột quỵ lại là bệnh có thể phòng ngừa.

Theo bác sĩ Hòa các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ như tăng huyết áp. Hơn 1 nửa bệnh nhân bị đột quỵ có liên quan tới huyết áp.

Thứ hai, đái tháo đường, cứ 5 người bị đột quỵ có 1 bệnh nhân bị đái tháo đường.

Thứ ba, rối loạn lipid máu hay còn gọi mỡ máu cao. Có khoảng 60 % bệnh nhân bị đột quỵ bị mỡ trong máu cao.

Thứ tư, thừa cân béo phì là tác nhân gây đột quỵ. Trên thế giới người ta thống kê tỷ lệ đột quỵ từ béo phì rất cao.

Thứ năm, các nguyên nhân đến từ tim như tim bị rung nhĩ, suy tim, nhồi máu cơ tim… đây cũng là nguy cơ dễ đột quỵ hơn.

Thứ sáu, ít vận động đây là vấn đề vô cùng nan giải khi người dân ngày càng lười vận động nhất là ở các thành phố lớn.

Thứ bảy, hút thuốc lá và bia rượu, bệnh nhân hút thuốc lá 20 năm có nguy cơ tai biến gấp 6 lần với người không hút. Bạn hút thuốc lá thì cần cai thuốc lá hoàn toàn. Với rượu chỉ uống một lượng ít.

BS Hòa cho biết trên người bạn càng nhiều yếu tố nguy cơ trên thì càng dễ bị đột quỵ. Vì vậy, nếu bạn có các bệnh lý trên bác sĩ kê thuốc thì bạn cần uống thuốc theo đơn. Tuyệt đối không tự ngưng thuốc vì ngưng thuốc là cái “bẫy” có thể khiến cơn tai biến xảy ra bất thình lình. BS Hòa nhấn mạnh bạn cần tư vấn bác sĩ của mình khi cần ngưng thuốc.

Bạn cần duy trì chế độ ăn khoa học, phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình để kiểm soát béo phì và các bệnh lý rối loạn chuyển hóa khác. 

Khánh Chi