Việt Nam tham dự họp HĐBA LHQ về bảo vệ dân thường trong xung đột vũ trang

Cuộc họp của HĐBA LHQ chú trọng tới việc triển khai các nghị quyết và luật pháp quốc tế nhằm bảo vệ dân thường trong xung đột vũ trang đang xảy ra giữa lúc đại dịch Covid-19 hoành hành khiến cuộc khủng hoảng nhân đạo đe dọa nhiều nhóm dân số dễ bị tổn thương trên toàn thế giới.

Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách các vấn đề nhân đạo Mark Lowcock, Chủ tịch Ủy ban Chữ Thập Đỏ quốc tế (ICRC) Peter Maurer và đại diện một tổ chức phi chính phủ Afghanistan đã trình bày báo cáo tại cuộc họp.

Hội đồng Bảo An LHQ bàn về các phương án bảo vệ dân thường trong xung đột vũ trang. (Ảnh: Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc)

Phó Tổng Thư ký LHQ bày tỏ quan ngại về nguy cơ thảm họa đói do xung đột gia tăng trở lại trong năm 2020, một phần nguyên nhân do mùa màng bị phá hủy, nông dân bị thiệt mạng, bị buộc phải rời khỏi nơi ở và nơi sản xuất, hàng hóa cứu trợ nhân đạo bị cản trở.

“Chúng ta đã ghi nhận nhiều báo cáo về sự tàn bạo trong các cuộc tấn công gần đây vào trường học ở Afghanistan, hay những vụ cưỡng hiếp tập thể và sát hại ở Ethiopia, cũng như thương vong cho dân thường và phá hủy cơ sở hạ tầng dân sinh ở Israel và dải Gaza. Trong năm 2020, các cuộc xung đột gia tăng buộc hơn 80 triệu người phải đi sơ tán chỉ trong vòng nửa năm”, ông Lowcock nhấn mạnh.

Vào cuối năm 2020, gần 100 triệu người đối mặt với tình trạng thiếu an ninh lương thực nghiêm trọng do xung đột gây ra. Trong khi con số này vào năm 2019 là 77 triệu người. Những khu vực bị nạn đói đe dọa là ở đông bắc Nigeria, nhiều khu vực ở Sahel, Nam Sudan và Yemen. Xung đột khiến người dân phải đi sơ tán khỏi các vùng lương thực và ngư trường. Ngoài ra hệ thống buôn bán thực phẩm và các khu chợ cũng bị ảnh ưởng do các bên tham chiến cố tình phá hủy các kho lương thực, làm tăng giá bán và đẩy nhiều gia đình vào tình cảnh không đủ năng lực tài chính để mua thực phẩm. Các nước thành viên HĐBA LHQ cần có hành động thiết thực hơn để đối phó với những thách thức này”, ông Lowcock nói thêm.

Bên cạnh đó, tình trạng sử dụng vũ khí nổ trong các đô thị làm cho 90% số bị thương vong là dân thường; môi trường bị tàn phá, có sự gia tăng căng thẳng về tiếp cận nguồn nước; tình trạng tấn công, bắt cóc nhân viên y tế và phá hủy cơ sở y tế. Điển hình trong năm 2020, số lượng dân thường thiệt mạng do sử dụng các vũ khí nổ ở một số nước đã gia tăng bao gồm Afghanistan, Libya, Syria và Yemen.

Phó Tổng Thư ký Mark Lowcock kêu gọi tìm kiếm giải pháp chính trị giải quyết xung đột, khẳng định nghĩa vụ của các bên xung đột tuân thủ luật nhân đạo, tạo điều kiện tiếp cận nhân đạo, lồng ghép vào quy định pháp luật và hướng dẫn tác chiến các nghĩa vụ theo luật nhân đạo, tránh sử dụng vũ khí nổ trong khu vực đông dân, theo dõi tác động của xung đột với người dân, đồng thời truy cứu trách nhiệm vi phạm luật nhân đạo.

Chủ tịch ICRC Peter Maurer cho rằng, sự bất ổn trên toàn cầu càng trở nên sâu sắc do những thách thức đến từ xung đột vũ trang, đại dịch Covid-19, kinh tế tụt dốc, bất bình đẳng gia tăng và biến đổi khí hậu. Theo ông Maurer, “phụ nữ, trẻ em, người tàn tật, người thiểu số và người già chính là những đối tượng đang bị ảnh hưởng nhiều nhất”.

Do đó, ông Maurer kêu gọi các nước cần tăng cường tham vấn và xây dựng lòng tin của người dân, bảo đảm tiếp cận vaccine Covid-19 công bằng, kể cả đến người dân sống trong khu vực do nhóm vũ trang kiểm soát, tăng cường bảo vệ cơ sở hạ tầng và dịch vụ y tế, nước sạch và vệ sinh.

Đại sứ Phạm Hải Anh, Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, bày tỏ quan ngại về tình trạng dân thường bị thương và thiệt mạng do xung đột vũ trang, trong đó có hàng trăm người dân bị thiệt mạng trong xung đột Israel-Palestine trong các tuần qua.

Đại diện Việt Nam nhấn mạnh, các bên trong xung đột cần tuân thủ đầy đủ luật nhân đạo quốc tế, bảo đảm tiếp cận nhân đạo không bị cản trở; ủng hộ chia sẻ kinh nghiệm về lồng ghép nghĩa vụ pháp lý quốc tế vào quy định pháp luật và chính sách trong nước; khẳng định quốc gia có trách nhiệm hàng đầu trong bảo vệ dân thường.

Đại sứ Phạm Hải Anh cũng khẳng định, giải pháp hữu hiệu và lâu dài nhất là ngăn ngừa và chấm dứt xung đột, duy trì nền hòa bình bền vững, tăng cường sinh kế, khả năng chống chịu các thách thức như biến đổi khí hậu, dịch bệnh cho người dân. Đại sứ cũng nhấn mạnh sự ủng hộ trước lời kêu gọi của Tổng thư ký LHQ về việc dừng bắn trên toàn cầu để hỗ trợ các hoạt động nhân đạo và phân phối vắc-xin Covid-19.

Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ nói, trong tháng 4/2021 khi Việt Nam làm Chủ tịch, HĐBA đã nhất trí thông qua Nghị quyết 2573 về bảo vệ cơ sở hạ tầng thiết yếu và dịch vụ thiết yếu với sự sống của người dân và đồng thuận thông qua Tuyên bố Chủ tịch về giải quyết hậu quả bom mìn và vật liệu nổ sót lại sau chiến tranh.

Đại sứ kêu gọi HĐBA duy trì sự đoàn kết và thống nhất để gửi đi thông điệp mạnh mẽ về cam kết thúc đẩy tuân thủ luật nhân đạo quốc tế và bảo vệ thường dân và biến các cam kết đó thành hiện thực vì những người dân ở vùng có xung đột.

Minh Thu