Vì sao quả hồng châu có thể gây chết người?

Độc tố của quả Hồng Châu là alcaloid, chứa chính trong nhân hạt của quả. Độc tính của chúng tác động chủ yếu lên tế bào cơ tim và gây phù phổi cấp.

Ngày 2/10/2021 tại xã Chiềng Ken, huyện Văn Bàn đã xảy ra vụ ngộ độc quả rừng làm 17 em học sinh phải nhập viện, trong đó có 1 em tử vong.

Tại kết quả kiểm nghiệm kèm theo Văn bản số 551/VKNQG-KHĐT ngày 5/10/2021 của Viện kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia cho thấy, mẫu quả hồng châu do Trung tâm Y tế huyện Văn Bàn gửi phát hiện dương tính với các Alcaloid (Stachydrine, Capparispine, Capparisine).

Trong mẫu máu và nước tiểu của các bệnh nhân đang điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương, cơ quan kiểm nghiệm cũng phát hiện dương tính với Stachydrine. Alcaloid thuộc các cây họ Bạch hoa (Capparaceae sp).

Đây không phải là trường hợp đầu tiên trẻ bị tử vong do ăn phải quả hồng châu này, Trước đó vào tháng 7/2019 đã xảy ra vụ ngộ độc ở trẻ em tại thôn Há Súng, xã Tả Lủng, huyện Đồng Văn với 2 cháu mắc, 1 cháu tử vong. Nguyên nhân do các cháu ăn quả rừng có chứa độc tố tự nhiên (quả Hồng Châu).

Ở Việt Nam, họ này có đại diện điển hình là cây hồng châu, khua mật. Các Alcaloid khi hấp thu một lượng đủ lớn gây chậm nhịp tim, yếu cơ, buồn nôn, rối loạn chuyển hóa, diễn ra 1-3 giờ sau ăn.

Quả hồng châu chín rộ vào các tháng 6, 7, 8 hàng năm. Vì thế đây cũng là các tháng trong năm thường ghi nhận các vụ ngộ độc do ăn phải quả hồng châu và chủ yếu là trẻ em, tập trung ở độ tuổi từ 6 - 12 tuổi.

Độc tố của quả Hồng Châu là alcaloid, chứa chính trong nhân hạt (chưa thấy trong cùi) của quả. Độc tính của chúng tác động chủ yếu lên tế bào cơ tim và gây phù phổi cấp. Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, do vậy điều trị căn nguyên và điều trị triệu chứng là chủ yếu.

Thử nghiệm trên động vật cho thấy liều tối thiểu gây chết qua đường tiêu hóa của hạt có cả cùi đối với thỏ là 18g/kg thể trọng, đối với chuột cống trắng là 72g/kg thể trọng (động vật chết do suy hô hấp và trụy tim mạch).

Nếu ăn phải loại quả này và không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân dễ bị hoại tử tế bào gan dẫn đến suy đa phủ tạng, suy thận rồi tử vong.

Các chuyên gia khuyến cáo, khi bị ngộ độc Hồng Châu, không có thuốc điều trị đặc hiệu; điều trị căn nguyên và điều trị triệu chứng là chủ yếu. Do đó, người thân cần vận chuyển nạn nhân đến bệnh viện bằng xe cơ giới (tuyệt đối không để bệnh nhân đi bộ).

Gây nôn, rửa dạ dày càng sớm càng tốt, uống than hoạt với liều 1-2 g/kg thể trọng kèm theo 4-6 gói sorbitol (nếu không có thể cho uống lòng trắng trứng), tăng cường thải độc tố, duy trì chức năng sống (trợ tim, trợ hô hấp, chống co giật, chống phù phổi cấp), xét nghiệm, theo dõi và điều chỉnh chất điện giải trong máu.

Chi Cục an toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Lào Cai cho biết, địa phương này là một tỉnh miền núi, người dân có thói quen lên rừng hái rau, quả và ăn các loài động vật, côn trùng tự nhiên. Do đó,nguy cơ ngộ độc do độc tố tự nhiên là rất cao, gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và tính mạng của người bệnh.

Để phòng tránh các vụ ngộ độc do độc tố tự nhiên tương tự, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm khuyến cáo người dân tuyệt đối không được ăn các loại động, thực vật khi không hiểu rõ. Trường hợp sau khi ăn mà có biểu hiện khác thường cần sơ cứu gây nôn cho bệnh nhân và đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.

Cách xử trí nhanh khi thấy xuất hiện các hiện tượng ngộ độc thực phẩm

- Gây nôn (bằng biện pháp cơ học) ngay lập tức. Cho người bệnh uống nước và gây nôn.

- Uống than hoạt: liều 1gam/kg cân nặng người bệnh.

- Cho người bệnh uống đủ nước, tốt nhất là dùng oresol.

- Nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở Y tế gần nhất.

- Nếu người bệnh hôn mê, co giật: cho người bệnh nằm nghiêng.

- Nếu người bệnh thở yếu, ngừng thở: hà hơi thổi ngạt hoặc hô hấp nhân tạo bằng các phương tiện cấp cứu có tại chỗ.

H. Anh