15 tuổi đã mắc ung thư đại trực tràng, có những dấu hiệu này cần đi khám ngay
Ung thư đại trực tràng (UTĐTT) là một trong những ung thư phổ biến hàng đầu trên thế giới, phần lớn gặp ở các nước phát triển như Úc, New Zealand, các nước châu Âu, Bắc Mỹ.
Theo GLOBOCAN 2020, trên thế giới, UTĐTT đứng thứ 3 về số ca mới mắc trong tất cả các ung thư ở cả 2 giới với gần 2 triệu ca, và đứng thứ 2 về số ca tử vong với khoảng hơn 900.000 ca.
Theo GS.TS Mai Trọng Khoa, nguyên Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, Việt Nam cũng là nước có tỉ lệ mắc và tử vong do UTĐTT cao, năm 2020, số ca nới mắc và tử vong do UTĐTT đứng thứ 5 ở cả 2 giới chiếm 9% tổng số ca mới mắc các bệnh ung thư và 6,7% ca tử vong.
UTĐTT thường gặp ở người lớn tuổi, 80% các ca UTĐTT được chẩn đoán sau tuổi 55, tuổi trung bình mắc UTĐTTT là 74. Tuy nhiên, trong những năm gần đây mô hình UTĐTT theo lứa tuổi đã và đang thay đổi với tỉ lệ bệnh nhân trẻ tuổi ngày một gia tăng.
Các số liệu nghiên cứu cho thấy, từ năm 2000 đến năm 2013, tỉ lệ mắc UTĐTT ở người < 50 tuổi tăng 22%, chiếm khoảng 10% tổng số các ca mới mắc UTĐTT ở tất cả các lứa tuổi.
Trong thực tiễn lâm sàng chúng tôi gặp ngày càng nhiều các bệnh nhân UTĐTT trẻ tuổi.
PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Trung tâm vừa tiếp nhận một ca mắc ung thư đại tràng hiếm gặp, bệnh nhân mới chỉ 15 tuổi.
Bệnh nhân nam Nguyễn X. N (15 tuổi) vào viện ngày 19/9 vào viện do đạu bụng. Trước đó, thiếu niên này chưa phát hiện gì bất thường.
Nhưng cách vào viện 4 ngày, bệnh nhân xuất hiện đau bụng vùng quanh rốn, hố chậu trái, thành cơn, tăng dần, kèm bí trung đại tiện, bụng chướng dần, nôn buồn nôn ít, không sốt.
Người nhà đã đưa bệnh nhân nhập viện Bạch Mai. Qua thăm khám các bác sĩ nhận thấy bệnh nhân có đau bụng theo cơn, bụng chướng hơi, bí trung đại tiện, nôn… kiểm tra không thấy u bất thường.
Kết quả chụp cắt lớp vi tính ổ bung, các bác sĩ nhận thấy quai ruột non và khung đại tràng của bệnh nhân giãn lớn, đường kính lớn nhất 57mm, trong có mức dịch khí, vị trí chuyển tiếp là đoạn đại tràng trái, tại vị trí này, thành đại tràng dày nhẹ.
Bệnh nhân được chẩn đoán tắc ruột, theo dõi ung thư đại tràng trái. Ngay lập tức bệnh nhân được chỉ đinh mổ cấp cứu, làm hậu môn nhân tạo đại tràng trái.
“Đáng ngại, khi chúng tôi tiến hành nội soi đại trực tràng, đèn soi đi đường hậu môn nhân tạo, ngay dưới hậu môn nhân tạo có khối sùi loét chiếm gần hết chu vi. Sau 10 ngày, bệnh nhân được phẫu thuật nội soi cắt đại tràng trái, vét hạch, kết quả giải phẫu bệnh sau mổ chẩn đoán xác định bệnh nhân mắc ung đại tràng trái”, PGS.TS Phạm Cẩm Phương thông tin.
Qua trường hợp này, PGS.TS Phạm Cẩm Phương nhấn mạnh, UTĐTT ở người bệnh trẻ tuổi thường được chẩn đoán ở giai đoạn muộn hơn và có tiên lượng xấu hơn so với nhóm người bệnh lớn tuổi.
Theo nghiên cứu hồi cứu trên 2.460 người bệnh tại Trung Quốc của Jianfei Fu và cộng sự cho thấy UTĐTT giai đoạn III, IV theo AJCC 2017 ở người bệnh trẻ tuổi cao hơn rõ rệt nhóm cao tuổi.
Theo các nghiên cứu của O’connel và Jianfei, tỷ lệ sống thêm toàn bộ ở nhóm trẻ thấp hơn nhóm lớn tuổi.
Hiện nay, theo các khuyến cáo trên thế giới, mốc bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng thường được khuyến cáo ở tuổi 45. Tuy nhiên, UTĐTT có xu hướng ngày càng trẻ hóa, không chỉ gặp ở lứa tuổi trung niên mà có thể gặp ở cả thanh thiếu niên.
Do đó, PGS. TS Cẩm Phương khuyến cáo với những đối tượng nguy cơ cao như tiền sử gia đình có người mắc UTĐTT, mắc các hội chứng di truyền liên quan đến UTĐTT như hội chứng Lynch, hội chứng đa polyp tuyến gia đình,…
“Hoặc khi có triệu chứng nghi ngờ như đi ngoài phân nhầy máu, thay đổi thói quen đại tiện, đau bụng kéo dài, những người bệnh này nên đi khám sàng lọc bệnh sớm”, PGS. TS Cẩm Phương nhấn mạnh.
Ung thư đại trực tràng nguy hiểm nhưng vẫn có thể chủ động phòng tránh bằng việc thay đổi lối sống lành mạnh, xây dựng chế độ ăn uống hợp lý và tầm soát ung thư định kỳ. Cụ thể, để ngăn ngừa ung thư đại trực tràng cần: Bổ sung trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt vào khẩu phần ăn hàng ngày. Đây là những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng và tốt cho sức khỏe, chứa nhiều chất có khả năng loại bỏ các yếu tố gây ung thư. Hạn chế uống rượu, bỏ hút thuốc lá và không sử dụng chất kích thích. Lên kế hoạch tập thể dục mỗi ngày. Nếu bạn là người ít vận động, hãy bắt đầu bằng những bài tập nhẹ nhàng, sau đó tăng dần cường độ và thời gian luyện tập lên. Hiệp hội phòng chống ung thư quốc tế UICC khuyến cáo, mỗi ngày hãy dành ít nhất 30 phút tập thể dục, nâng cao sức khỏe, phòng tránh các bệnh nói chung và ung thư đại trực tràng nói riêng. |
N. Huyền