Trường công CLC: Phục vụ một nhóm nhỏ, thiếu công bằng?

Chia sẻ với PV Infonet, ThS. Lê Tuệ Minh – Chủ tịch Hội đồng Điều hành Hệ thống trường Phổ thông Song ngữ Liên cấp Wellspring Hà Nội cho biết ý kiến của mình về mô hình mới nay.

Là người quản lý, có kinh nghiệm trong ngành giáo dục, bà có nhận xét gì về trường CLC công lập? Mô hình này trong những năm tới sẽ phát triển ra sao?

Có thể nhận thấy, vấn đề xây dựng trường chất lượng cao công lập hiện đang là đề tài khá “nóng” trên các diễn đàn giáo dục, thu hút sự quan tâm của các bậc phụ huynh cũng như những nhà làm giáo dục nói riêng, cộng đồng xã hội nói chung. Về mặt ưu điểm, mục đích ra đời của các trường công CLC là tốt đẹp: nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của các trường công hiện nay, mong muốn đưa trường công CLC trở thành các trường “điểm” của ngành giáo dục Việt Nam.

Tuy nhiên, với vị trí là một trong những trường tư thục tham gia triển khai thực hiện chính sách xã hội hóa giáo dục từ những ngày đầu, thẳng thắn chia sẻ tôi nhận thấy sự ra đời các trường công CLC chưa thật thuyết phục được xã hội do nhiều lý do.

Thứ nhất, đứng từ góc độ chuyên môn, có thể thấy chưa có một hệ thống tiêu chí gì cụ thể, có hệ thống lâu dài cho trường công CLC như: Về chương trình, giáo viên, học liệu, cơ sở vật chất và trang thiết bị, chương trình tiếng Anh và quốc tế, chất lượng đầu ra, văn bằng, chứng chỉ…

Học sinh trường chất lượng cao PTTH Lê Lợi, hệ thống bàn ghế được đầu tư khang trang

Thứ hai, về mặt công bằng xã hội, liệu trường công CLC có đi ngược lại với định nghĩa xuất phát của trường công lập là phổ cập, đưa giáo dục đến toàn bộ trẻ em trong lứa tuổi, theo khu vực sinh sống (theo tuyến) hay không?

Như vậy, tiêu chí nào để đánh giá chất lượng trường công CLC để phụ huynh và học sinh xem xét, đầu tư tham gia với mức học phí cao hơn rất nhiều trường công thông thường?

Việc áp dụng mức học phí ở trường chất lượng cao theo bà có hợp lý?

-Trường công vốn sử dụng Ngân sách Nhà nước, từ tiền thuế đóng góp của toàn dân, dành cho toàn dân, nay một số trường công chuyển thành CLC, học phí cho một con bằng 30-50% lương trung bình của một công chức thành phố bình thường (gia đình thường có 2 con đi học). Vậy những gia đình không có điều kiện theo mức học phí đó thành vô tình bị “loại trừ” ra khỏi hệ thống trường công này. Tôi cũng chưa rõ căn cứ nào để “loại” các em đang theo học tại các trường công “đúng tuyến – đúng quyền lợi” của các em.

Mức học phí dự kiến áp dụng năm học 2013-2014 với trường mầm non CLC và trường tiểu học CLC tối đa là 2,9 triệu đồng/học sinh/tháng và 3,2 triệu đồng cho năm học 2014-2015. Trường THCS và THPT là 3 triệu đồng/học sinh/tháng cho năm học 2013-2014 và 3,4 triệu đồng/học sinh/tháng cho năm học 2014-2015.)

Nếu là trường chuyên, nhà nước đầu tư toàn bộ một mặt bằng cao hơn để phát triển tài năng của đất nước, các em phải thi tuyển vào theo khả năng đặc biệt thì lại là một câu chuyện khác nhưng việc trường công bình thường, vẫn là tiền Ngân sách Nhà nước đầu tư phần lớn, mà lại “phân biệt nhập học” chỉ bằng túi tiền của bố mẹ thông qua mức học phí cao, liệu có công bằng với trẻ em hay không?

Nói như vậy là việc hình thành các trường CLC gây ra sự thiếu công bằng xã hội?

Giáo dục công sử dụng nguồn lực của Nhà nước tới trên 70% thì phải công bằng cho con nhà giàu,  nghèo đều có thể theo học. Tuy nhiên, với sự ra đời của hệ thống trường công CLC hiện chỉ gây “phân hóa” thêm khi người nghèo, thu nhập thấp khó có thể cho con theo học với mức học phí của các trường này. Hoặc gây lên tình trạng “chạy trường, chạy lớp” cho một bộ phận nhỏ người giàu, có điều kiện “hưởng lợi” thay vì một cách sòng phẳng là nếu muốn một điều kiện học tập tốt hơn trường công đại trà, họ phải cho con theo học hẳn tại các trường ngoài công lập với mức học phí thực sự là tự đầu tư.

Đây gần như lại một sự “lợi dụng” nguồn lực công, phục vụ cho một bộ phận nhỏ người có thu nhập cao, thưa bà?

Sự “nhập nhằng” sử dụng đầu tư công để tạo đặc quyền cho một số trường công CLC sẽ dẫn đến một khía cạnh khác về sự “công bằng xã hội” là sự “cạnh tranh không cân sức” với các trường ngoài công lập.

Theo bà Lê Tuệ Minh  sự nhập nhằng trong việc đầu tư trường CLC dẫn đến sự thiếu công bằng trong xã hội

Một trường ngoài công lập phải đầu tư từ A đến Z cả về cơ sở vật chất đến lương giáo viên, chương trình, trang thiết bị, học liệu… thậm chí mất một thời gian dài “chịu lỗ” để xây dựng chất lượng, uy tín, thương hiệu… . Vậy nên chắc chắn, mức học phí phải bao gồm cả những khoản đầu tư trên. Như vậy, nếu lấy học phí trường CLC so với học phí trường ngoài công lập, hẳn sẽ là một sự khập khiễng và cạnh tranh không cân sức.

Như vậy, chính sách xã hội hóa, kêu gọi tư nhân đầu tư trong giáo dục, nhưng lại đưa ra những “sản phẩm” có tính chất cạnh tranh không cân sức như vậy, trường ngoài công lập liệu có tồn tại được trong lúc còn trứng nước như vậy hay không?

Để đạt được mục đích ra đời các trường công CLC như mong muốn, bản thân chính sách mà Nhà nước dành cho các trường này đòi hỏi phải tuân theo một chính sách xã hội cũng như sự đầu tư công hợp lý, phù hợp với toàn thể nhân dân không phân biệt giàu nghèo.

Còn những bộ phận dân cư có điều kiện kinh tế tốt hơn, có thể lựa chọn những mô hình giáo dục ngoài công lập, đừng “chiếm” hết chỗ tốt của những trẻ em khác thuộc những gia đình “chưa có điều kiện” trong hệ thống giáo dục công lập, như vậy mới đảm bảo một môi trường cạnh tranh lành mạnh, đưa chất lượng giáo dục đi lên.

Xin cảm ơn bà!