Trẻ nói dối như cuội, thủ phạm là bố mẹ!

Bố mẹ chính là "thủ phạm" khuyến khích trẻ nói dối

Ngay từ lúc lên hai, trẻ sẽ ghi nhớ và bắt chước theo mọi câu nói, hành vi, cử chỉ của bố mẹ. Nhiều người nghĩ, có những lời nói dối vô hại, nên hồn nhiên "phổ biến" cho con. Tuy nhiên, TS Vũ Thu Hương, giảng viên khoa tiểu học trường ĐH Sư phạm cho rằng, thực ra… nguyên nhân bắt đầu từ bản thân bố mẹ, họ cũng nói dối tưng bừng. Có mấy khi các cha mẹ thật thà đâu.

Chị Mùi (Cầu Giấy, Hà Nội) là trường hợp điển hình, vốn có vị trí trong một công ty chuyên kinh doanh dược phẩm nên buổi tối nhà chị hay có khách. Mỗi lần có người đến bấm chuông, chị thường nhìn qua camera, nếu là người không muốn tiếp chị bèn bảo cậu con trai học lớp 6 chạy ra nói mình không có nhà. Hoặc đang ăn cơm, điện thoại của chị đổ chuông, liếc qua không phải người cần nghe, chị liền đưa con trả lời. Trước khi bật máy, chị dặn con nói với người đầu dây bên kia rằng mẹ cháu đi tập thể dục.

“Một lần, nghe con nói điện thoại với bạn rằng nó không có sách nâng cao mặc dù chính quyển sách đó tôi mua cho cháu, tôi giật mình. Tưởng con quên nên tôi nhắc thì nó bảo rằng, mẹ chả thường xuyên nói dối khi không thích ai còn gì. Con không thích bạn ấy nên không cho mượn”- chị Mùi kể lại.  

Theo TS Hương thì trường hợp con cái học thói xấu do cha mẹ nói dối khá phổ biến, nhưng cũng có những trường hợp trẻ bị chính bố mẹ thui chột khi thành thật. Chẳng hạn như việc một đứa trẻ lên 5 tuổi khoe với mẹ làm vỡ bát thế nhưng con chưa dứt lời đã bị ăn tát ngang mặt. Hoặc một trường hợp khác mà TS Hương từng chứng kiến khi đón con ở trường, một bà mẹ đã quát tháo, mắng nhiếc con thậm tệ chỉ vì… dám khai nhận do mải chơi mà ngã rách quần.

Những hành vi này tưởng chừng nhỏ nhưng lại “tiếp tay” cho trẻ nói dối. Bởi khi nói thật trẻ bị mắng, bị chửi thì lần sau chúng sẽ rút kinh nghiệm… tìm cách lấp liếm hành vi được cho là sai trái của mình. Lâu dần sẽ hình thành thói quen…nói dối như cuội.

Phải làm sao?

Để ngăn ngừa tình trạng này, theo các chuyên gia tâm lý bố mẹ cần khuyến khích bé nói thật và kể cho bạn nghe những gì bé nghĩ trong đầu chính là giải pháp đầu tiên. Không nên can thiệp vào suy nghĩ của bé, mà để bạn và bé hiểu nhau hơn. Trong trường hợp phát hiện trẻ nói dối… thành thần thì “bố mẹ phải làm là phải bắt nọn con trong mọi trường hợp nói dối. Nghĩa là bất kể sự thật nào bố mẹ cũng biết trước khi con khai ra. Và khi con nói dối thì bố mẹ nói ra sự thật. Lần nào cũng bị bắt nọn như vậy thì dần dần con sẽ hết nói dối”- TS Hương cho biết.

Ngoài ra, khi con vô ý đánh vỡ, đánh hỏng, cha mẹ đừng đánh mắng con. Đánh mắng con không giải quyết được gì mà sẽ làm con nói dối chuyên nghiệp hơn.

Đồng thời, đôi khi bố mẹ cũng cần dạy trẻ những lời nói dối vô hại trong những tình huống cụ thể. Chẳng hạn như tình huống con chị Hoa (Ba Đình, HN) lần đầu tiên gặp bạn mẹ ở chợ, cô bé 8 tuổi thảng thốt hỏi sao bác béo thế? Mà bác mặc ngược quần nữa kìa… Với những tình huống này, bố mẹ có thể dạy không nói không phải là nói dối. Bởi con có thể giữ bí mật chứ đừng nói toẹt ra những điều không tốt về một ai đó mới gặp lần đầu.

Các chuyên gia tâm lý cũng cho rằng, ngoài những biện pháp trên thì điều quan trọng nhất vẫn là bố mẹ hãy là tấm gương cho trẻ bằng cách đừng nói dối. Khi bạn nói dối sẽ tạo cho bé suy nghĩ bạn làm được hẳn bé cũng sẽ làm được như bạn. Nhưng khi trẻ nói dối, bạn lại tức giận như vậy là thiếu công bằng và bé sẽ có cái nhìn không tốt về bạn.