Thuốc lá- kẻ giết trẻ em, phụ nữ “giấu mặt”

Xu hướng vì một thế giới không khói thuốc cũng đang phát triển một cách mạnh mẽ trên thế giới

70% trẻ dưới 5 tuổi bị phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động

Hút thuốc thụ động là hít phải (hay còn gọi là phơi nhiễm) khói thuốc từ đầu điếu thuốc đang cháy hoặc khói thuốc do người hút thuốc phả ra. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, khói thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà những người thường xuyên hít phải khói thuốc cũng sẽ mắc các bệnh như người hút thuốc.

Theo ước tính điều tra của Chương trình Phòng chống Thuốc lá Việt Nam hiện nay thì nước ta đã lọt top 15 nước có số người hút thuốc cao nhất thế giới, với khoảng 47,5%, tức là cứ hai người đàn ông của gia đình Việt thì lại có một người đang hút thuốc và vô tình hại chính những người thân yêu nhất của mình.

Trong đó phải kể đến phụ nữ, trẻ em là những đối tượng chịu ảnh hưởng nhất nếu chồng/cha hút thuốc. Các nhà khoa học ngày nay đã công nhận thói quen hút thuốc của đàn ông đang làm hại phụ nữ, tăng nguy cơ ung thư thậm chí đến 90% - và đó lại là những loại ung thư rất nguy hiểm.Kết quả nghiên cứu cho thấy việc hút thuốc lá thụ động thường xuyên làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh lên đến 27% so với những phụ nữ không chịu tác động của loại chất gây nghiện này.

Hành vi này đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em - phổi chưa phát triển hoàn thiện và nhạy cảm hơn với các chất kích thích và chất độc trong khói thuốc. Trẻ có bố mẹ hút thuốc sẽ bị giảm các chức năng của phổi và dễ gặp các vấn đề sức khỏe. Hút thuốc thụ động ở trẻ em có thể gây viêm đường hô hấp, hen, viêm tai giữa, kém phát triển chức năng phổi và làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại bệnh khác. Tại Việt Nam, có tới 70% trẻ dưới 5 tuổi bị phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động.

Khói thuốc độc hại do đâu?

Quá trình đốt cháy điếu thuốc lá được diễn ra ở nhiệt độ cao (từ 600 – 900 độ C) dẫn đến sự đốt cháy hoàn toàn lá thuốc bao gồm cả đốt cháy các hợp chất dễ bay hơi và đốt cháy tạp chất từ than, tạo ra làn khói thuốc.

Các nhà nghiên cứu ước tính khói thuốc lá có chứa 7,357 hợp chất hóa học thuộc nhiều loại khác nhau. Mặc dù, trong khói thuốc lá có nicotine là chất gây nghiện, khiến người hút khó bỏ được thuốc lá thì khoảng 60 loại hóa chất sinh ra từ quá trình đốt cháy mới chính là tác nhân độc hại và gây ung thư, chứ không phải nicotine, như asen (thạch tín, chất độc), benzen (chất gây ung thư mạnh, có trong khói dầu khí, thuốc trừ sâu), ammonia (có trong thuốc kích thích tăng trưởng, sản phẩm tẩy rửa), dioxine (sinh ung thư), formaldehyde (dùng trong ướp xác, gây kích thích mũi, họng và mắt của người hút thuốc), …

Vậy nếu không có sự hình thành quá trình đốt thuốc lá thì có làm giảm các chất độc hại cho người hút thuốc không? Vậy có giải pháp nào để người hút thuốc thụ động không phải hít khói thuốc lá hay không?

Vì một thế giới không khói thuốc

Để giảm thiểu tác hại do khói thuốc lá đối với những người không hút thuốc, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị một trong những giải pháp là xây dựng các mô hình không khói thuốc như trường học, bệnh viện, công sở, khách sạn, nhà hàng, …

Ngày 20/3/2018, tại Hội nghị triển khai thực hiện hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2018 ở TP.HCM, ông Huỳnh Ngọc Thành – Phó giám đốc Trung tâm truyền thông – giáo dục sức khỏe (Sở Y tế TP.HCM) cho biết trong năm 2018 này, các quận – huyện sẽ chi hơn 2,3 tỉ đồng để phục vụ cho công tác phòng, chống tác hại thuốc lá; riêng TP sẽ chi khoảng 650 triệu để phục vụ cho công tác này.

Trong số hơn 2,3 tỉ đồng chi cho hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá tại 24 quận – huyện thì chi tổ các lớp chức tập huấn tại các cơ quan, ban ngành, đoàn thể của quận- huyện và phường – xã là cao nhất, chiếm đến hơn 1 tỉ đồng; kế tiếp là chi tập huấn cho giáo viên các trường học: 342.240.000 đồng; chi tổ chức tập huấn hướng dẫn triển khai mô hình nhà hàng-khách sạn không khói thuốc: 342.240.000 đồng; chi truyền thông cho cộng tác viên, điều hành khu phố và cộng đồng dân cư: 215.040.000 đồng...

Xu hướng vì một thế giới không khói thuốc cũng đang phát triển một cách mạnh mẽ trên thế giới. Ngay cả các tập đoàn thuốc lá hàng đầu thế giới cũng đã và đang tiếp tục đầu tư vào việc nghiên cứu các dòng sản phẩm không khói thuốc lá nhằm giảm thiểu rủi ro cho người sử dụng thuốc lá và đặc biệt là người hút thuốc thụ động.Thời gian gần đây, Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm (FDA) Hoa Kỳ cũng đang thẩm định một vài thương hiệu của dòng sản phẩm không khói thuốc lá thông qua các phiên điều trần công khai để xem xét việc cấp phép cho thương mại hóa các sản phẩm này trên nước Mỹ.

Mặc dù cần thêm thời gian để nghiên cứu, nhưng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công nhận rằng “nếu phần lớn những người hút thuốc lá không thể hoặc không muốn bỏ thuốc chuyển đổi ngay lập tức từ thuốc lá thông thường sang sử dụng những sản phẩm cung cấp nicotine thay thế ít độc hại hơn, sau đó dần dần bỏ hẳn chúng, đó sẽ là thành công đáng kể của nền y tế công cộng”.  Đây là một phần quan trọng để bảo vệ quyền được sống trong môi trường trong lành của những người không hút thuốc lá, giúp giảm nguy cơ bệnh tật và tử vong do tiếp xúc thụ động với khói thuốc.