Tân binh hàng không dẫn dắt thị trường khách nội?

Năm 2019, ngành hàng không của Việt Nam tiếp tục ghi nhận tăng trưởng hai con số. Tổng sản lượng hành khách hàng không tăng 12%, đạt xấp xỉ 116 triệu lượt khách.

Mặc dù tốc độ tăng trưởng lượt hành khách quốc tế tiếp tục cao hơn so với tốc độ tăng trưởng của lượt hành khách nội địa, sự khác biệt giữa hai thị trường đã được thu hẹp.

Trong đó, tốc độ tăng trưởng của sản lượng hành khách nội địa được ước tính đạt 11%, tăng mạnh từ 6% trong năm 2018.

Điều này có thể được dẫn dắt bởi nguồn cung mới từ hãng hàng không Bamboo Airways, sau nhiều năm các công ty hãng hàng không nội địa hiện hữu như Vietjet, Vietnam Airlines và Jetstar Pacific không còn quá chú trọng cho thị trường nội địa.

Ngược lại, tốc độ tăng trưởng của hành khách quốc tế cho thấy sự giảm tốc nhẹ, tăng 14% trong năm 2019 so với mức tăng 21% trong năm 2018.

Mặc dù tốc độ này là tương đồng với tốc độ tăng trưởng của lượt khách du lịch nước ngoài tới Việt Nam qua đường hàng không ở mức 15% cho năm 2019, sự chậm lại này còn bị ảnh hưởng bởi tốc độ tăng trưởng hành khách quốc tế thấp tại sân bay Tân Sơn Nhất, sân bay chiếm hơn 40% lượt hành khách hàng không quốc tế của Việt Nam, ước tính chỉ 5%.

Đường băng cũng như nhà ga hành khách tại sân bay này đang gặp vấn đề quá tải tương đối trầm trọng. Trong khi đó, theo công bố của ACV, các sân bay lớn khác như Nội Bài, Cam Ranh và Đà Nẵng đều duy trì mức tăng trưởng hai con số về lượng hành khách quốc tế tương ứng ở mức 14%, 25%, 23 %.

Hội đồng các sân bay quốc tế ACI dự báo Việt Nam sẽ có tốc độ tăng trưởng hành khách hàng không nhanh nhất thế giới trong giai đoạn 2018-2040 với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là 6,2%.

Trên thực tế, ngành hàng không được hưởng lợi từ nhiều yếu tố thuận lợi như sự gia tăng của tầng lớp trung lưu và sự phát triển của các hãng hàng không giá rẻ, làm cho việc đi lại bằng đường hàng không ngày càng dễ dàng hơn.

Ngoài ra, những nỗ lực của Chính phủ nhằm thúc đẩy du lịch cùng với việc mở rộng các mạng đường bay quốc tế của các hãng hàng không nội địa dự kiến sẽ tăng cường hơn nữa sự tăng trưởng của lưu lượng hành khách hàng không trên các chuyến bay quốc tế.

Tuy nhiên, theo nhận định của Công ty Chứng khoán Rồng Việt, những hạn chế về cơ sở hạ tầng có thể cản trở sự tăng trưởng trong ngắn hạn. 

Năng lực của cơ sở hạ tầng hiện tại đã không theo kịp tốc độ tăng trưởng của ngành. Bên cạnh sự quá tải của một số nhà ga hành khách trong những năm gần đây, hạ tầng khu bay (đường cất hạ cánh, sân đỗ máy bay) cũng dần chạm ngưỡng giới hạn, đặc biệt tại 2 sân bay chính là Tân Sơn Nhất và Nội Bài.

Theo đó, Cục Hàng không (CAAV) cho biết các vị trí đỗ tàu bay qua đêm, slot bay tại các khung giờ cao điểm ban ngày tại SGN đã được sử dụng hết.

Trong khi đó, CAAV cũng dự báo vị trí đỗ tàu bay qua đêm, slot bay tại Nội Bài nhiều khả năng sẽ sớm rơi vào trường hợp tương tự khi nhu cầu khai thác từ hãng hàng không tăng nhanh trong thời gian tới, nhất là sau khi Vin Pearl Air được dự kiến đi vào hoạt động trong nửa cuối năm nay.

Một vấn đề quan trọng khác liên quan tới hạ tầng hàng không là đường cất hạ cánh, đường lăn tại hai sân bay nói trên đã xuống cấp sau nhiều năm không được bảo dưỡng lớn.

Mặc dù công tác bảo dưỡng là rất cấp thiết, tuy nhiên, do vướng mắc về cơ chế đầu tư nên vẫn chưa được triển khai. Bộ GTVT và ACV đã liên tục đề xuất lên Chính phủ nhiều đề án để tháo gỡ những khó khăn về cơ chế quản lý này để sớm thực hiện công tác bảo trì.

Trong trường hợp, công tác bảo trì bảo dưỡng sẽ diễn ra vào mùa thấp điểm của năm nay, dự kiến sẽ là từ tháng 8 tới tháng 12, tốc độ tăng trưởng chung của số lượng chuyến bay cũng như lưu lượng hành khách sẽ có sự giảm tốc trong 6 tháng cuối năm 2020.