Suy giãn tĩnh mạch chi là do bệnh nghề nghiệp?

Theo Lương y Phạm Ngọc Khánh (Phòng khám YHCT Phước An Đường, 799 Phạm Văn Bạch, P.12, Q.Gò Vấp, TP.HCM, SĐT: 0903.982619), nguyên nhân của bệnh chưa được xác định rõ ràng, có thể là do khối lượng cơ thấp so với nam giới hoặc dùng giày không thích hợp. 

Tuy nhiên, bệnh được xác định liên quan đến một số yếu tố nguy cơ do tổn thương chức năng các van một chiều của hệ tĩnh mạch ngoại biên. Các van này bị tổn thương là do:

Tư thế sinh hoạt, làm việc phải đứng hay ngồi một chỗ lâu, ít vận động, phải mang vác nặng... tạo điều kiện cho máu bị dồn xuống hai chân, làm tăng áp lực trong các tĩnh mạch ở chân, lâu ngày sẽ gây tổn thương các van tĩnh mạch một chiều. Khi các van này bị suy yếu sẽ giảm khả năng ngăn chặn luồng máu chảy ngược xuống dưới do tác dụng của trọng lực, dẫn đến ứ máu ở hai chân.

Châm cứu giúp giải tỏa huyết khối

Ngoài ra còn có thể do chế độ làm việc. Ngoài việc phải đứng nhiều thì làm việc trong môi trường ẩm thấp cũng là tác nhân gây bệnh trầm trọng hơn, người mang thai nhiều lần, béo phì, chế độ ăn ít chất xơ và vitamin cũng làm cho bệnh trở nên nặng hơn. 

Ở Việt Nam, theo một nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ công nhân chế biến thủy sản bị giãn tĩnh mạch chi dưới chiếm trên 70%. Các nhà khoa học dự đoán bệnh sẽ gia tăng do sự phát triển của nền kinh tế và thay đổi nếp sống.

Quá trình thoái hóa do tuổi tác (thường gặp ở người già). Tuổi thọ con người ngày càng cao sẽ kéo theo những bệnh của quá trình tích tuổi trong đó có suy tĩnh mạch...

Cơ chế xuất hiện bệnh khi chúng ta đứng thẳng, máu trong tĩnh mạch phải thắng trọng lực để chảy về tim. Để làm được điều này, các cơ ở chân phải ép các tĩnh mạch sâu ở chân và bàn chân. Các van trong tĩnh mạch sẽ giúp máu chảy theo một chiều lên tim. Khi cơ ở chân co, các van trong tĩnh mạch sẽ mở ra. Khi cơ ở chân thả lỏng, các van sẽ đóng lại. Điều đó giúp máu không đi ngược trở lại chân. Toàn bộ tiến trình đem máu trở về tim gọi là bơm tĩnh mạch. Với phương thức hoạt động như thế, các van tạo nên hệ thống dòng chảy một chiều trong tĩnh mạch.

Công nhân trong môi trường làm việc phải đứng lâu sẽ có nguy cơ bị bệnh cao (hình internet)

Khi chúng ta đi các cơ chân co lại, bơm tĩnh mạch hoạt động tốt. Nhưng khi ngồi hay đứng, nhất là một thời gian lâu, máu trong các tĩnh mạch chân sẽ ứ lại và làm tăng áp lực trong các tĩnh mạch. Các tĩnh mạch sâu và xuyên có khả năng chịu được việc tăng áp lực một thời gian. Tuy nhiên, ở những người có yếu tố nguy cơ, tĩnh mạch nông sẽ bị kéo căng ra nếu bạn ở tư thế đứng hay ngồi lâu. Việc kéo căng này đôi khi làm yếu thành tĩnh mạch và làm tổn thương các van. Khi đó, bệnh giãn tĩnh mạch sẽ xuất hiện: viêm tĩnh mạch, giãn các tĩnh mạch kèm theo các biến chứng khác.

Để phòng ngừa và điều trị nên cải thiện điều kiện lao động. Tăng cường công tác an toàn vệ sinh lao động cho công nhân phải đứng lâu một tư thế khi làm việc tại các công ty như: bố trí thời gian nghỉ giữa ca để người lao động có thể vận động tại chỗ, xoa bóp chân, thư giãn cơ thể; Mang phương tiện bảo hộ lao động thường xuyên; Khám sức khoẻ tuyển dụng cần loại trừ những người có bệnh lý về tim, mạch máu như suy giãn tĩnh mạch và khám sức khoẻ định kỳ để phát hiện sớm bệnh nghề nghiệp.

Theo lương y Phạm Ngọc Khánh, bệnh suy giãn tĩnh mạch phải phát hiện sớm và đúng thì quá trình điều trị sẽ nhanh và hiệu quả, nếu chẩn đoán sai hậu quả để lại nặng nề, chữa trị khó khăn hơn và lâu hơn.

Hiện nay để điều trị căn bệnh này phương pháp đông y là có vẻ hiệu quả và an toàn nhất. Phương pháp của lương y Khánh là uống thuốc và châm cứu.

Bài thuốc đông y gồm những loại thảo dược như rễ cây nhàu, đương quy, đan sâm, truyền sâm, xuyên khung, xích thược, hạ khô thảo... Tùy vào mức độ nặng nhẹ, thể trạng của bệnh nhân mà cân đo liều lượng thuốc sao cho phù hợp. Mỗi ngày người bệnh dùng một thang, chia nước thuốc thành ba lần uống/ngày. Thuốc uống vào cơ thể rất tự nhiên, có khả năng dung nạp tốt, ít có tác dụng phụ. Ngoài ra, trong quá trình đang điều trị, các bệnh nhân phải hạn chế tối đa dùng các chất kích thích, thức ăn có chất nóng, cay.

Lương y Khánh khuyên, hãy đi khám ngay nếu thấy bất thường ở chân như: đau chân, nặng chân, nhức mỏi chân khi đứng lâu hoặc ngồi nhiều, ban đêm thường bị chuột rút (vọp bẻ), cảm giác tê chân, châm chích như có kiến bò ở vùng cẳng chân…