Sẽ thay đổi độ tuổi người hiến tạng

Với trường hợp hiến cùng huyết thống dự kiến sẽ hạ độ tuổi, từ 18 tuổi sẽ được phép hiến cho cha mẹ, anh em ruột, ông bà ruột của mình.

Tại Việt Nam đã thực hiện 6.286 ca ghép mô, tạng trong đó, thực hiện nhiều nhất vẫn là ghép thận, tiếp đến là ghép gan, ghép tim... Cả nước có hơn 46.000 người đăng ký hiến bộ phận cơ thể sau khi qua đời hay chết não.

Tại hội thảo "Định hướng xây dựng luật hiến, lấy, ghép, mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác (sửa đổi)", do Bộ Y tế tổ chức ngày 22/3, bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết ghép mô, tạng là một trong những kỹ thuật đỉnh cao nhất của nền y học.

Những thành công của kỹ thuật ghép tạng giúp cứu sống tính mạng và nâng cao chất lượng cuộc sống của rất nhiều người không may mắc bệnh hiểm nghèo.

Ảnh minh hoạ

Thống kê đến hết ngày 31/12/2021, tại Việt Nam đã thực hiện 6.286 ca ghép mô, tạng. Trong đó, thực hiện ghép nhiều nhất là ghép thận với 5.874 ca (hơn 93%), tiếp đó là ghép gan 343 ca (hơn 5%), ghép tim 55 ca…

Hiện trên cả nước có hơn 46.000 người đã đăng ký hiến bộ phận cơ thể sau khi qua đời hay chết não. Nhiều người đã hiến mô, tạng để phục vụ điều trị, hiến giác mạc để đem lại ánh sáng cho những người không may mắc bệnh.

Tuy nhiên, qua 15 năm triển khai luật Hiến, lấy, ghép, mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác thì luật đã bắt đầu bộc lộ những bất cập và đòi hỏi phải có những điều chỉnh để phù hợp với điều kiện mới.

Theo đó, Luật hiện hành đang có một số vấn đề bất cập về độ tuổi hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người; quyền lợi người hiến; quy định về chết não; chi phí lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người...

Để khắc phục những bất cập này, định hướng xây dựng Luật sửa đổi sẽ quy định về quyền lợi của người hiến mô, bộ phận cơ thể, đây là nội dung rất quan trọng liên quan đến quyền lợi người hiến.

Trong đó có quy định liên quan đến quyền được chăm sóc sức khoẻ ngay sau khi họ hiến sống và cấp thẻ BHYT miễn phí.

“Đối với người hiến sau khi chết và chết não thì họ phải có được những quyền lợi cho thân nhân của họ, những người trực tiếp chăm sóc (con đẻ, bố đẻ) về vấn đề BHYT, chăm sóc sức khoẻ, tôn vinh… Những quyền lợi này rất quan trọng mà những quy định hiện hành chưa đáp ứng được.

Ngoài ra, vấn đề bất cập nữa là liên quan đến độ tuổi hiến mô, tạng, bộ phận cơ thể người. Hiện nay luật quy định không cho phép người đưới 18 tuổi hiến nhưng trong thực tế nhu cầu thực sự có.

Thời gian vừa qua có những trường hợp như bé Hải An dưới 18 tuổi vẫn hiến… và một số trường hợp khác nữa. Chính vì thế cần có điều chỉnh liên quan đến độ tuổi”, bà Trang phân tích.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế, vấn đề quy định độ tuổi người hiến cần phải sửa để đáp ứng hai yêu cầu: một mặt tăng được nguồn hiến, một mặt bảo vệ sức khoẻ cho người được hiến đồng thời phòng ngừa được gian lận trong quá trình hiến mô tạng.

Đồng quan điểm này, PGS-TS. Đồng Văn Hệ, Phó Giám đốc BV Hữu nghị Việt Đức cho rằng, không cần quy định độ tuổi hiến mô, tạng người mà bất cứ tuổi nào đều có thể hiến tạng.

Theo bà Trang hướng sửa đổi của Luật tới đây sẽ quy định: trong trường hợp chết não và hiến sau khi chết thì cho phép không giới hạn về độ tuổi để tăng nguồn mô, tạng.

Với trường hợp hiến cùng huyết thống dự kiến sẽ hạ độ tuổi từ đủ 18 tuổi có thể sẽ được phép hiến cho cha mẹ, anh em ruột, ông bà ruột của mình.

Nếu hiến sống mà không cùng huyết thống sẽ nâng độ tuổi 30 tuổi (hiện là 18) nhưng giờ sẽ nâng lên để bảo đảm cho người hiến có sự chính chắn, có sự phát triển toàn diện, có điều kiện ổn định việc làm mới tính tới việc “cho đi”.

Một trong những bất cập hiện nay của Luật là Hội đồng xác định chết não có chuyên gia giám định pháp y. Tuy nhiên, TS. Đồng Văn Hệ cho rằng không cần thiết bởi khi chẩn đoán chết não cần chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng chuyên chụp chiếu thì đọc mới chuẩn được vì chẩn đoán chết não cho 1 người coi như là án tử, nếu chưa chết não thì còn có thể cứu, nếu chết não rồi thì sẽ lấy tạng bình thường.

"Chẩn đoán phải thực sự khoa học và phải có người đúng chuyên ngành, chuyên khoa tham dự trong Hội đồng xác định chết não thì mới chặt chẽ nhất, chính xác nhất, đỡ bị nhầm lẫn không đáng có", TS Đồng Văn Hệ cho hay.

TS. Đồng Văn Hệ cho biết, theo quy định không có nhưng tại BV Việt Đức khi thực hiện các ca ghép tạng đã nhận thấy sự vô lý ấy và chủ động đưa vào từ năm 2010, không chờ đến bây giờ. Theo đó, PGĐ BV Việt Đức kiến nghị trong Dự thảo bổ sung thêm bác sỹ chẩn đoán hình ảnh, bác sỹ thăm dò chức năng vào hội đồng xác định chết não.

N. Huyền