Sán làm tổ trong gan vì ham ăn gỏi cá "sạch"

Hình ảnh sán lá gan.

Chán ăn, rối loạn tiêu hóa vì sán

Anh Nguyễn Công Thành trú tại thành phố Thái Bình mắc bệnh sán lá gan nhỏ. Anh Thành là tín đồ của món gỏi cá. Mỗi lần về quê, anh Thành cũng thưởng thức xong món gỏi cá mới đi về nhà.

Anh kể các loại cá diếc, cá mè làm gỏi cá đều rất ngon. Điều khiến anh Thành yên tâm thưởng thức gỏi cá vì cá nuôi ở ao là cá sạch, không có hóa chất. Cá bắt lên được rửa sạch và lên thớt luôn. 

Một thời gian sau anh Thành hay bị triệu chứng đau bụng âm ỉ vùng gan và chán ăn, vàng da, tiêu chảy. Nhiều lần, anh Thành có cảm giác rối loạn tiêu hóa lúc táo bón, lúc tiêu chảy bất thường. Đôi lúc, cơ thể nổi ban. Anh Thành cho rằng bị nóng gan nên uống giải độc gan nhưng các triệu chứng không thuyên giảm. Đến tháng trước, anh đi khám bệnh, bác sĩ cho biết anh bị sán lá gan nhỏ tấn công gây xơ hóa gan.

Nguyên nhân chủ yếu của bệnh anh Thành mắc phải là do ăn cá chưa nấu chín. Lúc này, anh Thành ngớ người ra vì mình hay ăn gỏi cá. Anh Thành kể mỗi khi về nhà, thấy ao cá ở quê sạch không được nuôi bằng cám tăng trọng nên anh tranh thủ làm gỏi cá. 

Khi nghe bác sĩ giải thích về sán lá gan, anh Thành mới nghĩ ra những chiếc chuồng chó và lợn bên cạnh ao cá. Các chất thải của vật nuôi đều được người nhà anh làm thức ăn cho cá. Vậy mà, anh vẫn yên tâm cá nuôi ao tự nhiên là sạch nhất.

Trường hợp của ông Vũ Quốc Hải trú tại Chùa Láng, Hà Nội cũng tương tự. Ông Hải nghiền món gỏi cá. Ông Hải kể mỗi lần về quê, ông lại cố gắng bắt một hai con cái sạch dưới ao lên làm gỏi. Các loại rau thơm, chanh và dấm giúp ông quên đi vị tanh của cá nước ngọt. 

Ông không hay biết mình đã bị sán lá gan. Khi biểu hiện tiêu chảy, ông đi bệnh viện làm xét nghiệm phân mới biết mình bị sán lá gan. Kết quả xét nghiệm trong phân có trứng sán lá gan. Siêu âm gan có hình ảnh gan tăng sáng, ống mật  bị giãn, thành ống mật và thành túi mật dày.

Tại Việt Nam, bệnh sán lá gan nhỏ đã được xác định phân bố ít nhất ở 18 tỉnh, thành phố: Nam Định, Ninh Bình, Hà Nam, Thái Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Giang, Hà Tây, Hòa Bình, Hà Giang, Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Đăk Lăk, Gia Lai, có nơi tỷ lệ nhiễm tới 37% như ở Nam Định, Phú Yên.

Gọi là sán lá gan nhỏ bởi  sán trưởng thành chỉ dài 10-20mm và rộng 2-4mm, kích thước này nhỏ hơn nhiều so với kích thước của loài sán lá gan lớn. Sán lá gan nhỏ ký sinh ở gan gây ra những tổn thương nghiêm trọng, thường xuyên gây kích thích với gan, chiếm thức ăn và gây độc.

Sán lá gan nhỏ trưởng thành sống trong đường mật của người hoặc một số động vật khác (chó, mèo...) và đẻ trứng. Trứng sán theo mật xuống ruột và bị đào thải ra ngoài qua phân, khi xuống nước nở thành ấu trùng lông rồi vào ốc để phát triển thành ấu trùng có đuôi. 

Ấu trùng đuôi từ ốc xâm nhập vào cá, tiếp tục phát triển thành nang ấu trùng, ký sinh chủ yếu ở trong cơ cá. Khi vào đến ruột non người, nó sẽ thoát nang và xuyên qua thành ruột, qua ổ bụng rồi vào gan, sau khoảng một tháng sẽ phát triển thành sán trưởng thành ký sinh trong đường mật và tiếp tục đẻ trứng.