Ngân hàng Việt Nam tuân thủ đạo luật FATCA để ngăn hoạt động trốn thuế, rửa tiền

Đạo luật tuân thủ thuế đối với tài khoản ở nước ngoài của Hoa Kỳ (FATCA) được ban hành với mục đích ngăn chặn việc trốn thuế của các “công dân Mỹ”, đối tượng chịu thuế thu nhập ở Mỹ thông qua các tài khoản tài chính ở nước ngoài, tuy nhiên Đạo luật FATCA lại tác động rất nhiều đến hoạt động của các ngân hàng trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Cụ thể, FATCA yêu cầu tất cả định chế tài chính ở nước ngoài phải thỏa thuận đồng ý báo cáo cho cơ quan thuế Mỹ một số thông tin về các tài khoản tài chính mà chủ tài khoản là cá nhân hoặc pháp nhân Mỹ. Nếu định chế tài chính nào không tuân thủ yêu cầu nói trên, thì một số khoản thanh toán có nguồn gốc từ Mỹ đến các định chế đó có thể sẽ bị khấu trừ 30% trước khi được chi trả.             

Tại Việt Nam, tác động mà FATCA gây ra với từng tổ chức tín dụng là khác nhau, tùy số lượng tài khoản khách hàng Mỹ mà tổ chức đó đang có và sẽ có. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp không có nhiều tài khoản của các khách hàng này, tổ chức tín dụng cũng không thể đứng ngoài cuộc. Bởi nếu không ký thỏa thuận, tổ chức tín dụng đó sẽ bị liệt vào dạng “chống đối”.

Theo đó, tất cả các khoản thanh toán thuộc diện chịu thuế theo quy định của FATCA cho định chế đó sẽ chịu thuế 30% của Mỹ. Ngoài ra, những khoản thanh toán chịu thuế có nguồn gốc Mỹ hoặc có nguồn gốc không rõ ràng đến các khách hàng có tài khoản ở định chế đó cũng có thể bị khấu trừ thuế Mỹ, bất kể khách hàng đó có quốc tịch Mỹ hay không.

Chưa kể, rất có thể, một khi FATCA được áp dụng rộng rãi, tổ chức tín dụng nào không tuân thủ FATCA có thể sẽ bị các định chế tài chính lớn của thế giới chấm dứt quan hệ, giao dịch. Điều này không chỉ gây khó cho các khách hàng và tổ chức tín dụng đó, mà còn gây trở ngại cho cả nền kinh tế, bởi Hoa Kỳ đang là đối tác đầu tư, thương mại lớn của Việt Nam.

Chính vì vậy, hầu hết các tổ chức tín dụng Việt Nam đã đăng ký với Sở thuế vụ Hoa Kỳ (IRS) và được cấp mã GIIN có nghĩa là đã tham gia vào thỏa thuận với IRS để cam kết tuân thủ FATCA (thỏa thuận FFIs).

Theo số liệu của Cơ quan TTGSNH, tính đến ngày 30/6/2014, hầu hết các TCTD ở Việt Nam đã thực hiện đăng ký và được cấp mã GIIN. Còn theo danh sách được IRS đăng tải trên trang web của IRS vào giữa năm  2014  thì hiện Việt Nam có 104 tổ chức được cấp mã GIIN, bao gồm TCTD và đơn vị phụ thuộc, một số công ty bảo hiểm, chứng khoán, quỹ đầu tư... Các chuyên gia cho rằng, việc đăng ký tham gia FATCA cũng vì lợi ích của chính các TCTD.

Theo chủ trương của Chính phủ, Việt Nam sẽ thực hiện tuân thủ FATCA dưới hình thức Chính phủ Việt Nam và chính phủ Hoa Kỳ ký hiệp định song phương (IGA). Tuy nhiên, về cơ bản, các TCTD vẫn phải thực hiện các nghĩa vụ như trường hợp TCTD chủ động tham gia thỏa thuận FFIs (TCTD đăng ký và được cấp mã GIIN. Theo cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng, trước mắt các TCTD cần triển khai nhận biết, thu thập thông tin khách hàng để xác định chủ tài khoản có nguồn gốc Hoa Kỳ, thực hiện khấu trừ đối với các chủ tài khoản chống đối và các tổ chức tài chính không tuân thủ FATCA.