Mổ gấp chỉ vì cách chữa sỏi thận hàng triệu người vẫn làm

3 tháng miệt mài uống thuốc nam với hy vọng sỏi theo đường tiểu “chạy ra” ngoài. Thế nhưng khỏi đâu không thấy, gần đây bệnh nhân đau quặn ổ bụng, kèm mệt mỏi, mất ăn mất ngủ. Tình trạng này ngày một gia tăng nên người nhà buộc phải đưa đến viện.

Tại Bệnh viện đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) bệnh nhân được thăm khám, làm các xét nghiệm, chụp phim cần thiết. Kết quả chụp CT cho thấy có rất nhiều sỏi tập trung thành đám ở thận trái kích thước 48x37mm, sỏi thận phải kích thước 16mm, sỏi túi mật kích thước 4mm.

Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật gấp. Theo lời người nhà bệnh nhân, 3 tháng trước ông có đi khám tại phòng khám đa khoa Hùng Vương - Tuyên Quang với chẩn đoán sỏi thận. Bệnh nhân được tư vấn nhập viện nhưng gia đình quyết định xin về để điều trị bệnh sỏi thận bằng thuốc nam.

Cả ống sỏi được lấy ra từ thận bệnh nhân 59 tuổi

Hiện tại bệnh nhân đã ổn định, dần phục sau ca phẫu thuật và đang được chăm sóc tại Khoa Ngoại tổng hợp tại Bệnh viện đa khoa Hùng Vương.

Chia sẻ với phóng viên, TS. BS Nguyễn Đình Liên, Trưởng khoa Phẫu thuật thận, tiết niệu và Nam học, BV E Hà Nội cho biết, sỏi thận là bệnh lý thường gặp nhất của đường tiết niệu.

Nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, cơ thể mất nước nhiều, nên từ lâu đã được coi là một vùng dịch tễ sỏi. Khoảng 10-14% người Việt có sỏi trong thận.

Qua tổng kết thực tiễn cho thấy, sỏi thận là bệnh lý sỏi tiết niệu thường gặp ở nam giới trung niên. Tuổi mắc bệnh thường từ 30 – 55 tuổi. Nguyên nhân là bởi nam giới có cấu tạo đường tiết niệu phức tạp hơn nên sỏi thường khó tự đào thải như ở nữ giới.

Sỏi tiết niệu là những phân tử rắn được hình thành do sự kết tinh tự nhiên của các tinh thể vô cơ trong nước tiểu. Chúng có thể gây đau, buồn nôn và nôn, tiểu máu và có thể gây sốt, rét run vì nhiễm trùng thứ phát.

Đa phần chúng bắt đầu hình thành từ thận, di chuyển dọc theo đường đi của hệ tiết niệu và bài tiết ra ngoài nên nhiều người quen gọi là sỏi thận.

Triệu chứng của bệnh sỏi thận hoàn toàn là do biến chứng của viên sỏi gây ra với hệ tiết niệu, chứ không phải do hòn sỏi gây ra.

Biểu hiện rõ ràng nhất khi thận có sỏi là chúng gây đau dữ dội, đến mức người ta gọi đó là “cơn đau bão thận” hoặc “cơn đau quặn thận”.

Sỏi gây đau ở vùng hố thắt lưng một bên, lan ra phía trước, xuống dưới. Đó là khi khởi phát, xuất hiện rất đột ngột, sau khi có một hoạt động gắng sức. Sau đó cường độ đau mạnh hơn. Người bệnh thường đau quằn quại, vật vã để tìm một tư thế giảm đau nhưng không được.

Khi gặp triệu chứng này, người bệnh cần phải đến ngay cơ quan y tế, bệnh viện để các bác sĩ thực hiện các biện pháp giảm cơn đau do sỏi thận, tuyệt đối không được tự ý thực hiện tại nhà.

Ảnh minh hoạ

Chung quan điểm này, các bác sĩ Khoa ngoại, Bệnh viện Hùng Vương cũng lưu ý, với những bệnh nhân bị sỏi thận cần thăm khám kịp thời để kiểm tra kích thước sỏi.

Bệnh sỏi thận nếu không được can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng như giãn bể thận, suy thận, tắc nghẽn, viêm thận bể thận….

Bên cạnh đó, không nên sử dụng các bài thuốc không có nguồn gốc mà nên nghe theo phác đồ điều trị của bác sĩ, phòng tránh những biến chứng đáng tiếc xảy ra.

Để phòng tránh sỏi thận đặc biệt tình trạng sỏi thận tái phát, các chuyên gia khuyến cáo, người bệnh nói riêng và người bình thường nói chung cần uống nhiều nước.

Lượng nước uống hàng ngày cần thiết là trên 2 lít (tương đương 12 cốc nước), việc uống nhiều nước có thể hạn chế được 50% bệnh sỏi thận tái phát.

Ngoài ra, để ngăn ngừa sỏi thận người dân cũng nên hạn chế nước ngọt có ga và nước đường. Trong nước ngọt có ga chứa chất acid phosphoric là nguyên nhân hình thành sỏi thận, bện cạnh đó có hàm lượng fructose, fructose đã được chứng minh là làm tăng bài tiết nước tiểu có các tinh thể: canxi, oxalate và axit uric, do đó làm tăng nguy cơ sỏi thận.

Phòng sỏi thận người dân cũng nên hạn chế ăn thịt đỏ. Bởi thịt đỏ, nội tạng động vật và động vật có vỏ, có chứa 1 lượng lớn hợp chất hóa học tự nhiên gọi là purine, lượng purine cao sẽ dẫn đến sản xuất acid uric cao, làm tăng bài tiết acid uric trong nước tiểu, tạo sỏi acid uric.

Đặc biệt cần hạn chế ăn mặn. Theo đó, mỗi người chỉ nên ăn 2-3gr muối /1 ngày, ăn nhiều muối (nacl) dẫn đến tăng natri, khi tăng natri trong máu làm tăng đào thải canxi ra nước tiểu (vì natri và can xi cùng chia nhau cơ chế vận chuyển trong thận).

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nếu ăn tăng 100 mmol nacl trong thức ăn thì sẽ bài tiết ra nước tiểu tăng 25 mg canxi, gây tăng nguy cơ bệnh sỏi thận.

Thay vì những thực phẩm cần hạn chế như trên, TS. BS Dương Văn Trung,Trưởng khoa Tiết Niệu, Bệnh viện Bưu Điện khuyến cáo người dân nên ăn thức ăn có giàu canxi như sữa, fomate, trứng… để phòng ngừa sỏi thận.

Bởi khi chúng ta ăn kiêng các thức ăn chứa nhiều canxi dẫn đến nguy cơ mắc bệnh sỏi thận oxalate gia tăng, vì canxi trong thức ăn sẽ kết hợp với oxalate trong đường tiêu hóa và được đào thải ra ngoài.

Lượng canxi được khuyến nghị ăn hàng ngày là từ 1000-1200 mg/1 ngày (tường đương khoảng 2-3 cốc sữa). “Trái lại canxi bổ sung (sử dụng uống bổ xung trong loãng xương) là yếu tố gây tăng nguy cơ bệnh sỏi thận”, BS Trung nhấn mạnh.

BS Trung cũng lưu ý người dân cần tránh bổ sung vitamin C liều cao. Bởi oxalate là sản phẩm cuối cùng của chuyển hóa vitamin C.

Do đó, nên uống 60mg/ngày vitamin C dựa trên chế độ ăn uống, nếu bạn muốn uống vitamin C bổ sung, không được quá 500mg/1 ngày, lượng dư thừa 1000mg/ngày trở lên có thể tạo ra nhiều oxalate trong cơ thể, tạo sỏi thận oxalate.

N. Huyền