Rối loạn tiêu hóa vì uống chất xơ thay ăn rau

Bà Đỗ Thị Xuân (61 tuổi, trú tại TP.HCM) vào viện khám vì đầy bụng, tiêu chảy nhiều lần. Cách đây 1 tháng bà Xuân đi đại tiện ra máu tươi nên được con đưa tới một phòng khám. Bác sĩ nội soi cho biết bà bị trĩ nội độ 1. Qua tư vấn của bác sĩ, bà Xuân được khuyên ăn nhiều rau xanh, trái cây vì chế độ ăn hiện tại thiếu chất xơ. Vốn ngại nhai rau, về nhà bà lên mạng tự đặt mua thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ để tốt cho cơ quan tiêu hoá.

Đây chính là nguyên nhân dẫn tới bà bị tiêu chảy, són phân không cầm được vì bổ sung quá nhiều chất xơ.

Hay trường hợp của chị Vũ Mai Diệu (34 tuổi, ngụ tại TP.HCM) cũng phải đi vào viện vì lạm dụng quá nhiều thực phẩm chức năng. Chị Diệu chia sẻ chị làm văn phòng, tính lại không thích nhai rau, cơ địa táo bón nên chị hay tìm mua thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ. Vì dùng nhiều quá nên thời gian qua chị liên tục bị đầy bụng, khó tiêu thậm chí đi đại tiện nhiều lần trong ngày. Chị Diệu tìm trên mạng sợ bị bệnh đại tràng nên đi khám. Thực tế kiểm tra không có bất thường gì bác sĩ cho rằng do chị đã lạm dụng thực phẩm chức năng bổ sung.

Hiện nay, trên thị trường có nhiều thực phẩm chức năng được quảng cáo bổ sung chất xơ giúp nhuận tràng, chất xơ hòa tan giúp chống lão hoá, đẹp da nhưng thực chất việc bổ sung này phải có chỉ định, cách dùng, liều lượng và thời gian dùng.

Một số người bị táo bón lâu và nặng thường hay lạm dụng thuốc nhuận tràng ở cả dạng uống và dạng bơm vào trực tràng có thể bị táo bón nặng hơn hoặc tiêu chảy.

Theo TS, BS Phạm Công Khánh – Phó trưởng Khoa Nội soi, Bệnh viên Đại học Y Dược TP.HCM, ông cũng gặp nhiều bệnh nhân bị đầy bụng thậm chí tiêu chảy vì sử dụng chất xơ sai cách nhất là chất xơ hoà tan. Các thực phẩm chức năng quảng cáo là chất xơ, theo BS Khánh đa phần là chất xơ tổng hợp vì giá thành rẻ còn chất xơ hoà tan thực sự chiết xuất từ thực vật giá rất đắt đỏ, ít tiếp cận được với người dân.

Với các sản phẩm tổng hợp, không phải tự nhiên, người dùng sẽ đối diện với các tác dụng phụ không mong muốn của sản phẩm.

Ngoài ra, bác sĩ Khanh cũng chia sẻ việc dùng quá nhiều chất xơ gây tiêu chảy, đầy hơi, chướng bụng. Ở những người có bệnh lý, tự dùng chất xơ như con dao hai lưỡi. Người bệnh nên sử dụng theo khuyến nghị của bác sĩ điều trị. Nên sử dụng chất xơ trong thiên nhiên hơn chất xơ chế biến. Ngoài ra, khi ăn thực phẩm nhiều chất xơ thì cần uống nhiều nước hay chất lỏng để giúp đẩy chất xơ qua ruột dễ dàng.

TS.BS Lưu Ngân Tâm - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Bệnh viện Chợ Rẫy, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng lâm sàng TP.HCM, nhu cầu chất xơ một ngày khoảng 20g, người thừa cân béo phì thì nhiều hơn khoảng 15%, dùng nhiều hơn sẽ không có lợi cho sức khỏe. 

Không có bất kỳ thực phẩm nào là hoàn hảo. Uống bất cứ sản phẩm nào cũng tuỳ khả năng dung nạp của mỗi cơ thể. Một người bình thường nếu ăn xơ hoà tan nhiều sẽ gây rối loạn tiêu hoá. Những người cần bổ sung xơ nếu ăn các xơ thô ráp như rau, các loại củ, quả nhiều chất xơ không hoà tan, uống ít nước thì cũng có thể gây táo bón, tắc ruột thậm chí có bệnh nhân phải mổ.

Vì vậy, bất cứ thực phẩm nào bạn cần bổ sung cũng ở mức vừa phải. Trung bình bạn nên ăn 300 – 400 gram rau/ngày và uống nhiều nước là đủ. 

K.Chi