Kỷ niệm Ngày sinh nhật Bác (19/5): Ấm áp hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh trên tem

Bộ tem đầu tiên mừng sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh được phát hành năm 1949. Đó là bộ tem “Kỷ niệm lần thứ 59 ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh”, gồm 2 mẫu do họa sĩ Nguyễn Sáng thiết kế, thể hiện chân dung Bác Hồ những năm đầu kháng chiến chống Pháp. Đây là bộ tem độc đáo của Việt Nam vì được in typo 1 màu trên giấy dó, loại giấy làm từ vỏ cây dó bằng phương pháp thủ công, tại Nhà in Trung ương Việt Bắc ở bản Thi, xã Gia Diên, huyện Ấm Hạ, tỉnh Phú Thọ.

Năm 1951, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm lần thứ 61 ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh”, gồm 3 mẫu, do họa sĩ Bùi Trang Chước thiết kế, thể hiện hình ảnh chân dung Bác Hồ bên cạnh bản đồ Tổ quốc và một ngôi sao lớn đang rực sáng. Bộ tem này cũng được in tại Nhà in Trung ương Việt Bắc.

Ngày 19/5/1957, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 67 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh” gồm 4 mẫu, do họa sĩ Ngô Tôn Đệ thiết kế theo ảnh chụp của nhiếp ảnh gia Đinh Đăng Định, được in offset một màu tại nhà in Ngân hàng quốc gia Việt Nam. Hình ảnh trên tem thể hiện rõ chân dung của Bác, với vầng trán cao cùng đôi mắt và nét mặt ẩn chứa đầy niềm trăn trở suy tư trước vận mệnh của đất nước và cuộc sống của đồng bào ruột thịt.

Ngày 19/5/1960, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 70 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh” gồm 3 mẫu và 2 bloc, họa sĩ Nguyễn Thế Vinh thực hiện. Đặc biệt, bloc tem mang hình chân dung Hồ Chủ Tịch trong bộ tem này còn in chữ ký của Người bên dưới.

Ngày 19/5/1965, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 75 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh” gồm 2 mẫu do họa sĩ Trịnh Quốc Thụ thiết kế.

Cũng trong năm 1965, mẫu tem “Chủ tịch Hồ Chí Minh” nằm trong bộ tem “Lãnh tụ” được phát hành ngày 28/11 để mừng thọ Bác 75 tuổi. Mẫu tem được in với kỹ thuật offset nhiều màu kết hợp với khắc thép 1 màu ở Hungary. Đây là mẫu tem Bác Hồ in khắc thép đầu tiên và duy nhất.

Ngày 19/5/1970, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 80 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh”, gồm 3 mẫu và 2 bloc, do họa sĩ Trịnh Quốc Thụ thiết kế. Bộ tem thể hiện hình ảnh chân dung Bác qua các thời kỳ, trong đó có hình ảnh Bác đang đọc Tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình - Hà Nội ngày 2/9/1945. Trên 2 bloc tem của bộ tem này đều có chữ ký của Bác.

Ngày 19/5/1971, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 81 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh” gồm 4 mẫu và 1 bloc, do họa sĩ Bùi Trang Chước thiết kế. Hình ảnh chủ đạo là huy hiệu “Hồ Chủ Tịch” với chân dung Bác nhìn nghiêng, phía dưới đề bốn chữ “Người tốt, việc tốt”.

Ngày 19/5/1972, bộ tem “Kỷ niệm 82 năm ngày sinh Hồ Chủ Tịch”, gồm 2 mẫu, đã được phát hành. Khi thiết kế bộ tem này, họa sĩ Trịnh Quốc Thụ đã thể hiện thành công hình ảnh làng Sen, Kim Liên, Nghệ An, nơi Bác được sinh ra và lớn lên, và ngôi nhà sàn bình dị trong vườn Phủ Chủ tịch ở Hà Nội, nơi Bác sống và làm việc lúc sinh thời.

Ngày 19/5/1975, bộ tem “Kỷ niệm 85 năm ngày sinh Hồ Chủ Tịch” gồm 2 mẫu được phát hành rộng rãi khắp ba miền của Tổ quốc. Trên tem là hình ảnh Bác Hồ tươi cười trong bộ ka-ki vàng chanh, đưa tay vẫy chào đồng bào cả nước. Bộ tem này cũng do họa sĩ Trịnh Quốc Thụ thiết kế.

Ngày 19/5/1978, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 88 năm ngày sinh Hồ Chủ Tịch” gồm 2 mẫu, do các họa sĩ Trần Lương, Đặng Quý Quyền, Đỗ Việt Tuấn cùng thiết kế. Các mẫu tem thể hiện hình ảnh “Bác bắt nhịp bài ca kết đoàn” và hình ảnh Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, nơi Bác yên giấc đời đời.

Ngày 19/5/1980, bộ tem “Kỷ niệm lần thứ 90 ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh” gồm 2 mẫu đã được phát hành. Họa sĩ Trịnh Quốc Thụ tiếp tục được chọn là người thiết kế mẫu tem. Hình ảnh chủ đạo được thiết kế, trình bày sinh động là chân dung người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc hoạt động ở Liên Xô những năm 20 của thế kỷ trước, và chân dung Hồ Chủ Tịch những năm cuối đời.

Ngày 19/5/1985, Bưu chính Việt Nam tiếp tục phát hành tem mừng sinh nhật Bác bằng bộ tem “Kỷ niệm 95 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh” gồm 4 mẫu và 1 bloc được in ở Cuba. Bộ tem do họa sĩ Nguyễn Hiệp thiết kế, thể hiện các hình ảnh: "Hồ Chủ Tịch quan sát trận địa (Đông Khê 1950)", "Bác Hồ đọc sách", "Chân dung Hồ Chủ Tịch" và "Bác Hồ làm việc ở vườn Phủ Chủ tịch". Bloc tem của bộ tem mang hình chân dung Bác và 1 đóa sen hồng tượng trưng cho những phẩm giá cao đẹp của Người và gợi nhớ về làng Sen quê Bác.

Bộ tem “Kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại” phát hành ngày 11/5/1990 là bộ tem mang ý nghĩa trọng đại nhất, bởi chính trong năm này, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã công nhận Chủ tịch Hồ Chí Minh là “Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất Việt Nam”. Bộ tem do họa sĩ Trần Thế Vinh thiết kế, gồm 5 mẫu: "Đường cách mạng - nhà yêu nước - nhà thơ", "Hồ Chí Minh - Người dẫn dắt mọi thắng lợi của Cách mạng Việt Nam", "Miền Nam đang ở trong trái tim tôi", "Đoàn kết là sức mạnh", "Vì lợi ích trăm năm trồng người" và 1 bloc "Việt Nam - Hồ Chí Minh, lãnh tụ - nhà thơ" được trình bày rất đẹp và trang trọng, có chữ ký của Bác Hồ và biểu trưng UNESCO.

Ngày 14/8/1995, Bưu chính Việt Nam phát hành mẫu tem “Kỷ niệm 105 năm ngày sinh Hồ Chủ Tịch”. Bộ tem do họa sĩ Đỗ Lệnh Tuấn thiết kế, với hình ảnh Bác Hồ đang bế cháu thiếu nhi, thể hiện tình cảm dạt dào của Bác Hồ với thiếu niên, nhi đồng.

Ngày 19/5/2000, Bưu chính Việt Nam phát hành bộ tem “Kỷ niệm 110 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh”, gồm 1 mẫu, do họa sĩ Hoàng Thúy Liệu thiết kế, thể hiện chân dung Hồ Chủ Tịch và ngôi nhà thân thương ở làng Sen - quê nội và nơi ở của Người lúc nhỏ.

Năm 2001, tuy không phát hành tem kỷ niệm ngày sinh của Bác Hồ, nhưng cũng có một mẫu tem mang hình ảnh Bác được phát hành vào ngày 19/5 mang tên “Kỷ niệm 60 năm ngày thành lập Mặt trận Việt Minh (19-05-1941 – 19-05-2001)”. Bộ tem đã cho chúng ta biết thêm một kiến thức lịch sử quan trọng: ngày thành lập Mặt trận Việt Minh trùng với ngày sinh của Bác.

Năm 2010, nhân dịp kỷ niệm 120 năm ngày sinh Bác Hồ và kỷ niệm 20 năm UNESCO công nhận Người là “Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất Việt Nam” (1990 - 2010), bộ tem “Kỷ niệm 120 năm sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh” đã được phát hành. Bộ tem gồm 1 mẫu do họa sĩ Đỗ Lệnh Tuấn thiết kế với hình ảnh trung tâm là chân dung Bác Hồ với nét mặt đôn hậu, bao dung; vầng hào quang tỏa ánh hồng rực rỡ tượng trưng cho tư tưởng của Người, là kim chỉ nam soi đường chỉ lối cho Cách mạng Việt Nam. Bên dưới chân dung Bác là hình ảnh đầm sen, loài hoa tượng trưng cho những giá trị đạo đức cao đẹp của Người, thuần khiết, thánh thiện và tươi sáng.

Ngoài những bộ tem kể trên, Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam cũng phát hành 2 bộ tem bưu chính mừng thọ Bác Hồ, đó là: Bộ tem "Kỷ niệm 80 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh" được phát hành ngày 19/5/1970, gồm 4 mẫu, do họa sĩ Trần Huy Khánh thiết kế, với hình ảnh Bác Hồ đang tưới cây vú sữa do đồng bào miền Nam gửi tặng; Bộ tem "Kỷ niệm lần thứ 85 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh" được phát hành ngày 6/10/1975, gồm 2 mẫu có mẫu thiết kế giống với bộ tem “Kỷ niệm 85 năm ngày sinh Hồ Chủ Tịch” cũng do họa sĩ Trịnh Quốc Thụ thiết kế.