Kiến nghị để bảo vệ quyền của người khuyết tật khi tham gia giao thông

Hiện nay, đa số (87%) người khuyết tật sống ở nông thôn, gặp nhiều khó khăn, cần đến sự trợ giúp, hỗ trợ của nhà nước và xã hội nên ngoài việc thực hiện và bảo vệ quyền, nghĩa vụ như mọi công dân khác thì họ cần được bảo vệ các quyền và những ưu tiên dành riêng cho họ. Do đó, nhu cầu trợ giúp pháp lý và truyền thông pháp luật của người khuyết tật là rất lớn.

Nhằm góp phần thực hiện các nội dung, mục tiêu của Đề án 1019, Kế hoạch thực hiện Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật, đồng thời đáp ứng nhu cầu của người khuyết tật, Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi Việt Nam tổ chức buổi “Tọa đàm Tư vấn, trợ giúp pháp lý cho người khuyết tật”.

Quang cảnh buổi tọa đàm.

Tại buổi tọa đàm, ông Lương Phan Cừ - Chủ tịch Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi Việt Nam cho biết những quy định bảo vệ người khuyết tật khi tham gia giao thông. Trong đó, có nêu đến quyền và nghĩa vụ của người khuyết tật trong Luật Người khuyết tật như: Tham gia bình đẳng vào các hoạt động xã hội; được chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng, học văn hóa, học nghề, việc làm, trợ giúp pháp lý, tiếp cận công trình công cộng, phương tiện giao thông…

Phương tiện giao thông công cộng phải có chỗ ưu tiên cho người khuyết tật; có công cụ hỗ trợ lên, xuống thuận tiện hoặc sự trợ giúp phù hợp với đặc điểm của người khuyết tật. Đơn vị tham gia vận tải công cộng phải đầu tư và bố trí phương tiện bảo đảm quy chuẩn kỹ thuật về giao thông tiếp cận trên các tuyến vận tải theo tỷ lệ do Chính phủ quy định trong từng thời kỳ.

Tuy nhiên, ông Lương Phan Cừ đã chỉ ra thực tiễn những quy định vi phạm về quyền của người khuyết tật khi tham gia giao thông. Cụ thể là một số quy định liên quan đến điều lệ vận chuyển của Hãng hàng không VietJet như: Dịch vụ đặc biệt, VietJet  quy định “Chúng tôi cố gắng đảm bảo cung cấp các dịch vụ đặc biệt mà hành khách yêu cầu khi đặt chỗ theo khả năng cung cấp của chúng tôi. Chúng tôi sẽ thông báo cho hành khách trong trường hợp chúng tôi không cung cấp được dịch vụ đặc biệt theo yêu cầu của hành khách.Yêu cầu dịch vụ đặc biệt của hành khách sẽ được xác nhận ngay hoặc được xác nhận sau khi chúng tôi kiểm tra các điều kiện vận chuyển hoặc sau khi hành khách hoàn thành các thủ tục theo điều kiện chấp nhận vận chuyển. Tuy nhiên, chúng tôi không chịu trách nhiệm với hành khách về những tổn thất, chi phí, vi phạm hợp đồng hoặc các thiệt hại khác nếu chúng tôi không thể cung cấp được dịch vụ theo yêu cầu đã đặt trước của hành khách trong trường hợp chúng tôi không có xác nhận về khả năng cung cấp của chúng tôi khi hành khách đặt chỗ. Đối với các trường hợp hành khách yêu cầu dịch vụ đặc biệt ngay tại sân bay, chúng tôi sẽ kiểm tra điều kiện phục vụ và thông báo cho hành khách về việc hành khách có được chấp nhận vận chuyển hay không”.

“Vì lý do an toàn, chúng tôi chỉ có thể chuyên chở trên một chuyến bay tối đa 08 (tám) hành khách bị hạn chế khả năng di chuyển, trong đó có tối đa 02 (hai) hành khách hạn chế khả năng tự lên xuống cầu thang tàu bay. Chúng tôi không cung cấp thiết bị hỗ trợ di chuyển trong khoang máy bay. Tuy nhiên chúng tôi có quy trình hỗ trợ phục vụ hành khách bị hạn chế khả năng di chuyển trong khoang máy bay. Chúng tôi có thể yêu cầu hành khách phải có người đi kèm vì lý do an toàn hoặc nếu hành khách không thể tự thoát hiểm hoặc hành khách không có khả năng hiểu các hướng dẫn an toàn trên chuyến bay. Hành khách đi cùng với khách không thể tự thoát hiểm, Chúng tôi yêu cầu phải trên 18 tuổi; đủ sức khỏe để có thể trợ giúp khách thoát hiểm....”

Theo Chủ tịch Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi Việt Nam, điều lệ vận chuyển của VietJet đã vi phạm các quy định bảo vệ quyền của người khuyết tật, vi phạm một số quy định của Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật.

Thông tư số 39/2012/TT-BGTVT của Bộ Giao thông vận tải Hướng dẫn thực hiện quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kết cấu hạ tầng giao thông, công cụ hỗ trợ và chính sách ưu tiên người khuyết tật tham gia giao thông công cộng.

Chính sách ưu tiên cho người khuyết tật khi tham gia giao thông bằng phương tiện giao thông công cộng gồm: Ưu tiên khi mua vé, sắp xếp chỗ ngồi: Tổ chức, cá nhân kinh doanh vận tải hành khách công cộng có trách nhiệm trợ giúp, hướng dẫn, sắp xếp chỗ ngồi thuận tiện cho người khuyết tật; hỗ trợ người khuyết tật nặng, người khuyết tật đặc biệt nặng khi lên, xuống phương tiện và sắp xếp hành lý khi cần thiết.

Tại điều 4 Công ước quốc tế về quyền của người khuyết tật có nêu: Các quốc gia thành viên cam kết bảo đảm và thúc đẩy việc biến các quyền và tự do cơ bản của con người thành hiện thực đối với mọi người khuyết tật mà không có bất kỳ sự phân biệt đối xử nào trên cơ sở sự khuyết tật. Nhằm mục đích này, các quốc gia thành viên cam kết: Sử dụng mọi biện pháp thích hợp để xoá bỏ phân biệt đối xử trên cơ sở sự khuyết tật do bất kỳ cá nhân, tổ chức hoặc công ty tư nào tiến hành...

Vì thế, Chủ tịch Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ mồ côi Việt Nam cho biết, để góp phần đảm bảo thực hiện quyền của người khuyết tật trong tham gia giao thông, với chức năng nhiệm vụ của mình, trên cơ sở ý kiến của đông đảo của người khuyết tật, Trung ương Hội sẽ có văn bản kiến nghị tới Bộ Giao thông vận tải, Ủy ban quốc gia về người khuyết tật để có ý kiến đề nghị Vietjet nghiên cứu, sửa đổi, điều chỉnh điều lệ vận chuyển nhằm đảm bảo quyền cho người khuyết tật.