Suýt chết vì ăn nhầm lá ngón, loài cây cực giống với cây chè vằng nhiều người thích uống

Người đàn ông 49 tuổi ăn nhầm lá ngón, nôn, tê lưỡi, đau đầu chóng mặt… được đưa vào bệnh viện đa khoa tỉnh Tuyên Quang cấp cứu.

Bệnh nhân M, 49 tuổi, trú tại huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang được gia đình đưa đến cấp cứu vào đêm ngày 30/8. Ngay khi nhập viện, bệnh nhân đã được các y bác sỹ khoa Hồi sức tích cực - Chống độc thăm khám, làm các xét nghiệm cần thiết, đồng thời rửa dạ dày và điều trị, chăm sóc tích cực.

Hiện tại, sau 1 ngày được các y bác sỹ tận tình cứu chữa, sức khỏe bệnh nhân ổn định và được xuất viện.

Cây chè vằng (bên phải) và cây lá ngón (trái ảnh) rất dễ nhầm 

Bác sỹ khuyến cáo, trong lá ngón có chứa một chất kịch độc có thể giết người trong "nháy mắt" là hoạt chất alkaloid. Alkaloid được biết đến là những hợp chất hữu cơ có chứa dị vòng nitơ, có tính bazơ, thường gặp ở trong nhiều loài thực vật và đôi khi còn tìm thấy trong một vài loài động vật.

Đặc biệt, alkaloid có hoạt tính sinh lý rất cao đối với cơ thể con người và động vật, nhất là hệ thần kinh. Một lượng nhỏ alkaloid cũng có thể gây chết người.

Đây là một loại độc tố nguy hiểm. Loại độc trong lá ngón ngấm rất nhanh chỉ mất 5-30 phút qua đường tiêu hóa, thời gian gây chết người trung bình của độc lá ngón trong vòng từ 1 - 7 tiếng.

Người bị ngộ độc lá ngón thường có các triệu chứng khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, sau đó dẫn đến mỏi cơ, thân nhiệt hạ, huyết áp hạ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, khó thở, đồng tử giãn và chết rất nhanh do ngừng hô hấp.

Nếu ăn từ 3 lá trở lên là sẽ có nguy cơ tử vong ngay lập tức. Người dân nên cẩn trọng tuyệt đối không được ăn nhầm loại lá này.

Lá ngón có hoa vàng

Chè vằng có hoa trắng

Vậy làm thế nào để phân biệt được loại cây chết người này?  

Trả lời phóng viên, TS. Ngô Đức Phương, Viện trưởng Viện thuốc nam cho biết, lá ngón là cây rất độc và được nhiều nghe nói đến, nhưng không phải ai cũng biết hoặc được trực tiếp nhìn thấy cây này.

Vì nó giống một số cây trong nhóm chè vằng hoặc cây bướm bạc nên vẫn  thường bị hái nhầm về uống. Trong đó, phổ biến nhất là nhầm cây lá ngón với cây chè vằng.

Ngoài ra, còn 1 cây khác cũng dễ nhầm được gọi với tên “Rau ngón” mà một số người dân ở vùng Tây Bắc vẫn hái về làm rau ăn, là một cây thuộc họ Thiên lý (Asclepiadaceae).

TS Ngô Đức Phương (phải ảnh) hướng dẫn học viên phân biệt các loại cây thuốc nam

"Để phân biệt cây Lá ngón (Gelsemium elegans) với cây Chè vằng (Jasminum spp.) dễ nhất là dùng hoa và quả. Hoa của cây lá ngón có màu vàng tươi, không có mùi thơm ngào ngạt; trong khi hoa của chè vằng có màu trắng, mùi thơm ngào ngạt.

Quả của Lá ngón là dạng quả nang (khi khô màu nâu, nứt thành 2 mảnh), hình thon dài, dẹt, chứa nhiều hạt nhỏ; quả của Chè vằng là quả mọng, hình trái xoan, chín màu tím đen, thường chứa 1 hạt cứng", TS Ngô Đức Phương thông tin.

Trong khi đó, cây Rau ngón mà người dân vùng Tây Bắc (Lai Châu) làm rau ăn là 1 loài thuộc họ Thiên lý, có đặc điểm đặc dễ phân biệt với lá ngón bởi lá có kích thước lớn, khoảng 8-10cm (hoặc hơn), gốc lá hình tim, dây và lá có nhựa mủ trắng, hoa là 1 chùm hình tán (các hoa là 1 chùm với các hoa mọc từ 1 chỗ và có cuống hoa dài bằng nhau), hoa màu lục hoặc vàng chanh.

Khi ăn phải lá ngón, việc đầu tiên cần làm theo TS Ngô Đức Phương là phải tìm cách gây nôn, rửa ruột. Theo kinh nghiệm của một số địa phương thì có thể dùng một số phương pháp như sau: cho uống tiết dê sống (cũng có thể xuất phát từ việc người ta cho rằng con dê ăn lá ngón không bị chết); hoặc uống nước đồng tiện (nước tiểu trẻ nam dưới 12 tuổi).

Còn theo kinh nghiệm của người Mông ở xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang thì khi bị ngộ độc lá ngón lấy củ cây cốt cắn vắt lấy nước cho uống sẽ giảm độc tính.

N. Huyền