Bà dùng thanh nứa cắt rốn cho cháu, bé co giật cứng hàm

Bà cắt dây rốn bằng thanh nứa cho cháu, trẻ co giật cứng hàm

Một ngày giữa tháng 9/2020, Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng đã tiếp nhận em bé D.M.Q trú tại xã Lương Thông huyện Hà Quảng nhập viện với bệnh cảnh điển hình uốn ván rốn.

Hiện tại, bé đang được điều trị tích cực tại khoa Nhi nhưng vẫn phải thở máy, dùng thuốc chống co giật, kháng sinh chống nhiễm trùng và truyền dịch nuôi dưỡng hoàn toàn qua đường tĩnh mạch.

Theo các Bác sỹ Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng, từ đầu năm nay Khoa đã tiếp nhận và điều trị cho 6 em bé với chẩn đoán suy hô hấp/ uốn ván rốn sơ sinh.

Trong đó, đa phần là do tự sinh con tại nhà, dùng những dụng cụ không được diệt khuẩn như: dao, tre, nứa, sợi chỉ, thậm chí là sợi thừng để cắt, thắt rốn trẻ sơ sinh.

Các bác sĩ cho biết, uốn ván rốn sơ sinh từ lâu đã được biết là bệnh rất nguy hiểm cho hệ thần kinh trung ương trẻ. Bệnh do trực khuẩn Clostridium tetani xâm nhập qua rốn. Uốn ván rốn sơ sinh có thể gây tử vong lên đến 80%, dù trẻ có sống sót cũng có thể mang di chứng thần kinh, tâm thần suốt đời.

Hiện nay, bệnh này hoàn toàn có thể dự phòng bằng cách phụ nữ mang thai nên khám thai định kỳ, tiêm phòng uốn ván đầy đủ và nên sinh tại các cơ sở y tế để được chăm sóc tốt nhất. 

Theo các bác sĩ chuyên khoa Nhi, uốn ván rốn sơ sinh kể từ khi cắt rốn tới khi có dấu hiệu cứng hàm là thời kỳ không có dấu hiệu báo trước về bệnh uốn ván, thời gian ủ bệnh từ 4-15 ngày, trung bình là 7 ngày, ủ bệnh ngắn bệnh càng nặng.

Tiếp đến là thời kỳ khởi phát trẻ sẽ quấy khóc, bỏ bú, miệng chúm chím lại. Lúc này trẻ đói nhưng không bú được nên càng khóc, lúc này nếu đè lưỡi ấn xuống thì thấy phản ứng lại đó là dấu hiệu cứng hàm (trismus), thời kỳ khởi phát này nhanh chóng chuyển sang thời kỳ toàn phát (từ vài giờ đến một ngày).

Thời kỳ toàn phát, bệnh thể hiện rõ ràng, cứng hàm càng rõ, xuất hiện hai triệu chứng chính là cơn co giật và co cứng. Tùy theo mức độ bệnh nặng hay nhẹ mà có cơn co giật hay co cứng mau hay thưa, ngắn hay dài.

Lúc này bé bắt đầu xuất hiện những cơn co giật xảy ra một cách tự phát hay kích thích (ánh sáng, khám, bế cho ăn) lúc đó nét mặt trẻ nhăn nhúm lại, miệng chúm chím, sùi bọt mép, hai tay nắm chặt. Cơn co giật có thể kéo dài vài phút. Cũng có khi tới 5-6 giờ liền, nếu cơn co giật mạnh liên tục, dễ kèm theo cơn ngừng thở kéo dài 2-3 phút, thậm chí 20-30 phút do cơ thanh quản bị co thắt.

Lúc đó tiếng tim đập chậm lại, nếu kéo dài tiếng tim rời rạc, mạch khó bắt, chân tay lạnh, mỗi cơn ngừng thở là một lần có thể đe doạ tính mạng bệnh nhi hoặc dễ bị bội nhiễm và toan hóa máu.

Người trẻ uốn cong, đầu ngả ra sau, hai tay khép chặt, nó thường xuyên hiện sau cơn co giật đầu tiên và kéo dài suốt thời gian trị bệnh. Nếu co giật và co cứng kéo dài hàng phút, đứa trẻ có thể bị chết trong cơn co giật.

Lúc này, nhiệt độ có thể bình thường nhưng thường sốt cao 38-39oC có khi 40-41°C là yếu tố phối hợp làm cơn co giật xảy ra. Tiêu hóa hay bị táo bón. Rốn thường rụng sớm (100%) và nhiễm khuẩn, có thể rốn ướt, có mủ hay thối.

Theo vị bác sĩ Khoa Nhi, BV đa khoa Cao Bằng nếu những trẻ qua được tuần thứ hai, thứ ba thường tiến triển tốt dần, cơn co giật, co cứng giảm dần và bệnh nhi bắt đầu mở mắt, khóc được. Trong thời gian này vẫn còn tăng trương lực, sau đó vài ngày bệnh nhi có thể bú mẹ được. Nhưng phải từ 1,5-2 tháng thì trương lực cơ mới trở lại bình thường.

Đây là một căn bệnh nguy hiểm nên các bác sĩ khuyến cáo, khi nghi ngờ trẻ bị uốn ván rốn phải chuyển trẻ đi bệnh viện tuyến trên để điều trị. Để giảm bớt cơn co giật, trong khi di chuyển bệnh nhi y tế cơ sở có thể tiêm thuốc an thần và kháng sinh cho trẻ. Cố gắng di chuyển nhẹ nhàng, tránh tiếng động và ánh sáng làm giảm các cơn co giật.

Để phòng ngừa uốn ván rốn, mọi thai phụ phải định kỳ khám thai và đến đẻ tại trạm y tế, không được đẻ ở nhà và cần tiêm vắc-xin uốn ván.

Nếu trẻ đẻ trong điều kiện không đảm bảo vô khuẩn, đẻ rơi và người mẹ chưa được tiêm phòng uốn ván trong lúc mang thai thì nên tiêm phòng uốn ván với SAT 1.500 đơn vị, tiêm bắp một lần sau đẻ.

N. Huyền