Hệ lụy từ việc “trả lương” cho lớp trưởng

Từ học kỳ II năm học 2014-2015, 42 lớp trưởng từ khối 6 đến khối 12 của trường THPT Long Bình, huyện Gò Công Tây (tỉnh Tiền Giang) đều được hưởng chế độ "trả lương". Nhà trường không chi tiền mặt cho các em mà giảm trực tiếp 50% học phí và 50% tiền học thêm tại trường.

Dù cho rằng hình thức động viên lớp trưởng là điều nên làm thường xuyên tuy nhiên cô Ngọc Phương (trường THPT chuyên Hà Nội-Amsterdam) lại không ủng hộ cách làm “trả lương” này.

Cô Ngọc Phương cho biết:  “Tôi nghĩ ban giám hiệu và hội cha mẹ học sinh trường đó đã bàn bạc thống nhất và ủng hộ 100% có nghĩa là họ đã suy nghĩ kĩ trên cơ sở thực tiễn nhà trường. Công việc giao cho lớp trưởng quá nhiều thì nghĩ đến một hình thức động viên cụ thể, thường xuyên là điều nên làm.

Vấn đề chỉ còn là ở chỗ hình thức động viên trực tiếp bằng tiền như vậy có nên không? Dù nhà trường đã có cách xử lí mềm mại là chuyển thành ưu đãi học phí tuy nhiên tôi nghĩ không nên khuyến khích cách làm này. Việc trả lương sẽ gây áp lực tâm lý nhất định cho lớp trưởng và không thể tránh được những suy nghĩ không hay từ các bạn bè. Nhận lương thì sẽ phải đảm nhận nhiều việc và phải làm tốt, nếu không sẽ bị thầy cô khiển trách, bạn bè mỉa mai…”

Theo cô Phương, với việc trả lương này, sự ủng hộ vô tư cho người bạn có uy tín nhất lớp xuất phát từ tình bạn và sự khâm phục có thể sẽ không còn, mà thay vào đó là tâm lí: Bạn ấy làm lớp trưởng đâu phải vì để lớp tốt lên mà là vì tiền lương, vì quyền lợi của bạn ấy.

Do đó, cô Phương cho rằng, không nên trả lương. Thay vào đó cũng giao công việc hợp lí cho các cán bộ lớp để các em chia sẻ công việc, cùng giúp giáo viên và coi đây là việc để rèn luyện bản thân trong công tác tập thể.

“Cần tránh giao cho lớp trưởng nhiều việc quá để rồi phải nghĩ đến việc trả lương cho các em. Mà giao việc quá nhiều cũng ảnh hưởng đến việc học của các lớp trưởng. Nên có hình thức khuyến khích, động viên lớp trưởng nhưng thiên về tinh thần: tuyên dương trước lớp khi làm tốt công tác và gương mẫu, tặng thưởng lớp trưởng xuất sắc (học giỏi, công tác tốt) mỗi học kì (có quà tặng, học bổng tượng trưng). 

Nên để các em làm việc vô tư, vì bạn, vì lớp và nhà trường và nhất là vì danh dự, sự trưởng thành của mình chứ không phải vì lương. Nếu nhà trường không biến việc làm lớp trưởng thành gánh nặng mà để nó là một vinh dự, một cơ hội trải nghiệm rèn giũa tố chất lãnh đạo thì các lớp trưởng còn có được những giá trị cao hơn tiền lương”, cô Phương chia sẻ.

Đồng quan điểm, cô Nguyễn Thúy Anh (THPT chuyên Phan Bội Châu, Nghệ An) nói: “Ở trường tôi, dù vai trò của lớp trưởng trong các sinh hoạt của lớp là rất lớn nhưng không có chuyện trả lương cho lớp trưởng. 

Từ việc thông báo lịch học, phong trào hay có thay đổi trong lịch của nhà trường đều do lớp trưởng thông báo cho các bạn, cuối tuần báo cáo với giáo viên chủ nhiệm. Tôi vẫn nói với các em rằng đó là một trong những cơ hội để các các em có thể tự rèn luyện mình trong làm việc, tương tác, kỹ năng sống và kỹ năng lãnh đạo. Và tôi thấy các em vẫn rất nhiệt tình, năng nổ dù không có gì “đặc quyền đặc lợi” so với các bạn khác”

Theo cô Thúy Anh, làm lớp trưởng có thể thiệt thòi một tí về thời gian, công sức nhưng lại bù lại các em có cơ hội thu về được nhiều hơn về kiến thức lẫn tinh thần. Giúp các em làm quen và sau này có thể phát huy được khả năng của mình, đặc biệt là khả năng lãnh đạo.

“Dù không có chút nào về vật chất, thù lao nhưng học sinh trường tôi đầu mỗi năm học vẫn nhiệt tình xung phong làm lớp trưởng, thậm chí các em còn tranh cử cho vị trí này.

Theo tôi không nên có hình thức “trả lương” như thế khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường bởi việc học tập của các em cũng đã có sự trợ cấp của gia đình.

Thậm chí trả lương cũng có thể khiến các bạn khác trong lớp có cái nhìn khác về người đầu đàn của lớp. Ví dụ một việc nào đó, nếu lớp trưởng không được trả lương thì nói các bạn cùng làm với mình dễ hơn, chứ nếu lớp trưởng được trả lương có thể các bạn khác sẽ nảy sinh suy nghĩ ganh tị “lớp trưởng có lương thì đi mà làm hoặc là phải có trách nhiệm hơn trong khi bọn em không được lương cho những việc làm ấy”, cô Thúy Anh nói.   

Ngoài ra, cô Thúy Anh cũng lo ngại, điều này sẽ không chỉ mất đi sự bình đẳng giữa các học sinh mà còn ảnh hưởng đến việc phát huy được sức mạnh tập thể của lớp.

“Lớp trưởng cũng giống như những người hướng đạo, đã là những người này thì cần hơn hết là sự tình nguyện. Việc tự nguyện và cống hiến này mới dễ tạo được sự đồng thuận của các bạn trong lớp. Còn khi đã gắn vào việc được trả lương thì sẽ đi kèm với trách nhiệm là phải làm việc thôi. Việc trả lương sẽ khiến các em học sinh bị đặt nặng về chuyện tiền bạc, quyền lợi”, cô giáo này phân tích.

Em Phan Thị Huyền Nhung (lớp 11C2, trường THPT Chuyên Phan Bội Châu) chia sẻ: “Việc lớp trưởng làm nhiều thì đó cũng là trong trách nhiệm của bạn ấy. Các bạn ấy làm nhiều việc nhưng cũng có những quyền lợi nhất định rồi. Theo em chỉ nên có những phần thưởng để khích lệ với những bạn lớp trưởng đưa lớp phát triển đi lên, mà sẽ do từng lớp thống nhất trao tặng, chứ không nên “trả lương” như là một thông lệ như thế.

Thậm chí điều này có thể gây ra những ganh tỵ đối với lớp trưởng bởi với chúng em được làm lớp trưởng đã là một điều vinh dự và vui sướng rồi, giờ còn thêm được trả lương nữa thì…”

Bàn về điều này, ông Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội tâm lý Giáo dục Hà Nội cho rằng, phải thừa nhận công sức và sự đóng góp của một lớp trưởng tích cực sẽ làm thay đổi rất nhiều một tập thể nhưng không vì thế mà chúng ta dùng việc “trả lương”, dùng vật chất để khen thưởng.

Ông Lâm phân tích: “Bởi sẽ có 2 cái tiêu cực kéo theo, thứ nhất là lứa tuổi học sinh là tuổi cần rèn luyện, với các nước người ta còn luân phiên mỗi bạn làm lớp trưởng 1-2 tháng chứ không được làm cả năm học, giờ đưa quyền lợi về mặt vật chất ra thì sẽ có thể vô tình làm nảy sinh lòng tham, đẩy giá trị quyền lực lên chứ không còn là vị trí để cho các em được rèn luyện về kỹ năng lãnh đạo. 

Thứ hai, giáo dục phải mang tính nhân văn, chúng ta không thể mang những điều đối với người lớn như “trả lương” để áp dụng cho học trò được, dễ khiến các em bị chạy theo vật chất. Không thể mang những điều ngoài xã hội vào trường một cách thô thiển như thế bởi nó không đúng với chức năng giáo dục của nhà trường”

Theo ông Lâm, việc khen thưởng, động viên các lớp trưởng rất nên làm tuy nhiên không nên được vật chất hóa như thế. “Mỗi năm có bằng khen hay phần thưởng cho lớp trưởng là được, mà nếu thấy lớp trưởng vất vả quá thì tổ chức thay phiên nhau để làm. 

Hiện công việc của các lớp trưởng trong nhà trường cũng chưa đến mức độ là quá nhiều khiến phải trả lương. Việc trả lương sẽ tạo áp lực lên các lớp trưởng là nếu làm sai sẽ chịu những phản ứng từ các bạn trong lớp”, ông Lâm nói.