Thi THPT quốc gia 2018: Thí sinh nhăn nhó vì đề Văn khó

Ra khỏi phòng thi từ khá sớm, em Hoàng Mỹ Hạnh (điểm thi trường ĐH Công nghiệp Hà Nội) cho hay: “Em rất bất ngờ với đề thi Văn sáng nay, nhất là đoạn thơ trong phần đọc hiểu. Đọc đi đọc lại mấy lần em vẫn chưa hiểu bài thơ đang nói gì, các câu hỏi cũng tương đối khó. Nói chung em không tự tin với bài làm ở phần đọc hiểu”.

Ảnh minh họa

Một thí sinh tại điểm thi trường ĐH Công nghiệp Hà Nội xin được giấu tên cho hay: “Cầm đề thi trên tay, đọc hết phần đọc hiểu mà em toát cả mồ hôi. Thực sự câu hỏi về đoạn thơ trong bài “Đánh thức tiềm lực” em cảm thấy nó hợp với đề thi Địa lý hơn là đề Ngữ văn”.

Nhận định về đề thi THPT quốc gia môn Văn, các giáo viên tại tổ Văn (Hệ thống giáo dục HOCMAI) chia sẻ, nhìn một cách tổng quan, đề thi có những đổi mới, điều chỉnh, không tạo ra lối mòn nhưng vẫn còn rất nhiều băn khoăn về cách đặt vấn đề trong nội dung đề thi. Cụ thể như sau:

Phần thi đọc hiểu đưa ra một vấn đề trong bài thơ “Đánh thức tiềm lực”  - một đoạn thơ từ thập kỉ 80 không chỉ giữ được tính thời sự mà còn có thể “chạm tới” những trăn trở, suy ngẫm của con người thời hiện đại với tiềm lực và thực tế phát triển của đất nước.

Cụm từ lệnh trong câu 4 “có còn phù hợp với…” là một câu lệnh có vấn đề (“vấn đề” không phải lúc nào cũng là tiêu cực) bởi xét đơn thuần ở tính logic của câu hỏi thì đây là một câu lệnh có tính định hướng khiến học sinh có thể nhận ra ý nghĩa phủ định/phản biện với quan điểm của tác giả trong đoạn thơ “ta ca hát…/tiềm lực còn ngủ yên”. Tuy nhiên, câu hỏi sẽ phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong tư duy, đúng tính chất câu hỏi mở nếu xóa bỏ từ “còn” trong câu lệnh – học sinh sẽ được phép trình bày những suy nghĩ của mình một cách chủ động nhất mà không phải băn khoăn đến yếu tố “định hướng”.

Bên cạnh đó, vấn đề nghị luận trong câu làm văn số 1 có mối quan hệ hữu cơ chặt chẽ với chủ đề của ngữ liệu Đọc hiểu; và thay vì chủ đề “đánh thức tiềm lực” hướng tới cộng đồng thì đề bài đã đặt ra vấn đề sứ mệnh đánh thức tiềm lực đất nước của mỗi cá nhân trong cuộc sống hiện nay – và yêu cầu nghị luận ấy hướng tới mỗi thí sinh trong bài làm của mình. Yêu cầu đề bài rất cụ thể, về hình thức là 1 đoạn văn; nội dung trình bày suy nghĩ về sứ mệnh – đó là một nội dung rất cụ thể hướng về cách thức/giải pháp/bài học.

Câu 2 là phần nghị luận văn học đã đề cập đến những vấn đề cơ bản nhất của truyện ngắn "Chiếc thuyền ngoài xa" của Nguyễn Minh Châu và "Hai đứa trẻ" của Thạch Lam giúp thể hiện được những thông điệp tư tưởng và nghệ thuật, đem đến giá trị nhân đạo sâu sắc cho tác phẩm. Tuy nhiên, cách diễn đạt vấn đề nghị luận lại vi phạm vào tiêu chí logic khi các hình ảnh đối lập trong cả 2 tác phẩm đều không đặt cùng trên một hệ quy chiếu: khi tạo ra mối quan hệ so sánh đối chiếu giữa chiếc thuyền và gia đình hàng chài; giữa phố huyện và đoàn tàu… Sự thiếu logic đó sẽ làm giảm tính mạch lạc, tính hệ thống trong việc triển khai các luận điểm bài làm của học trò.