Gánh nặng thuốc lá và bệnh tăng huyết áp

Bệnh phổ biến

GS Nguyễn Lân Việt - Chủ tịch hội tim mạch học Việt Nam cho biết: Qua điều tra ở 8 tỉnh tại Việt Nam năm 2008 cho thấy, tỷ lệ người tăng huyết áp từ 25 tuổi trở lên chiếm khoảng 25%, có nghĩa là cứ 4 người lớn có 1 người tăng huyết áp. Tuy nhiên, số liệu mới nhất từ chương trình phòng chống tăng huyết áp quốc gia thì tỷ lệ các ca mắc trên 25 tuổi hiện nay chiếm đến hơn 47%, tương đương gần 20,8 triệu bệnh nhân. Đặc biệt, khả năng mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới với tỷ lệ tương ứng là 56,4% và 42,6%. Trung bình cứ 2 nam giới trưởng thành có 1 người bị tăng huyết áp.

Cũng theo báo cáo này, trong số 20,8 triệu bệnh nhân tăng huyết áp thì chỉ có 17,7% kiểm soát được huyết áp của mình- duy trì huyết áp ở mức dưới 140/90mmHg. Còn lại hơn 82% chưa được kiểm soát đầy đủ- trong đó có khoảng 8,1 triệu không biết mình có bệnh, 0,9 triệu người biết mình có bệnh nhưng không điều trị và 8,1 triệu người điều trị nhưng huyết áp không kiểm soát đầy đủ. Trên thực tế, căn bệnh này trở nên nguy hiểm hơn một phần là do những đồn đoán và nhận thức sai lầm.

Theo đó, có rất nhiều người từng nghĩ “nếu huyết áp tăng cao thì tôi sẽ có thể cảm nhận được”. GS Lân Việt cho rằng, sở dĩ cao huyết áp được mệnh danh là căn bệnh giết người thầm lặng là vì bệnh hầu như không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi trở nên trầm trọng và gây tổn thương cơ quan trong cơ thể.

“Bạn sẽ chỉ nhận thấy các triệu chứng rõ rệt trong trường hợp xuất hiện cơn tăng huyết áp, vốn phải được điều trị ngay lập tức. Cách hữu hiệu duy nhất để phát hiện bệnh cao huyết áp là thường xuyên đến bác sĩ hay cơ sở y tế để được đo huyết áp. Bạn không nên chờ đợi các triệu chứng xuất hiện và vô hình trung liều lĩnh với mạng sống của mình” – GS Lân Việt nhấn mạnh.

Theo PGS.TS.BS Nguyễn Hoàng Định, phó giám đốc Trung tâm tim mạch, Trưởng khoa Phẫu thuật tim mạch Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, cho biết bệnh tim mạch tại Việt Nam hiện nay đang có xu hướng gia tăng và trẻ hóa.

Ông khuyến cáo người dân nên ngưng thuốc lá, không uống rượu, bia và chất có cồn, giảm ăn béo, ăn ngọt, có chế độ vận động và tập thể dục hợp lý, lâu dài và đặc biệt tuân thủ điều trị chặt chẽ của bác sĩ, tái khám đúng hẹn nhằm khống chế tốt huyết áp và đường huyết, tránh các biến chứng tim mạch nguy hiểm của các bệnh lý này.

Thuốc lá ảnh hưởng tới huyết áp như nào

Từ năm 1940, người ta đã thấy có mối liên hệ giữa hút thuốc lá và nguy cơ bị bệnh tim mạch. Dù hút một vài điếu thuốc trong ngày cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh này.

Khi hít khói thuốc vào sẽ gây ra một số tác động ngay lập tức lên tim và mạch máu. Hút thuốc kích thích hệ thống thần kinh tự động của tim. Trong phút đầu của quá trình hút thuốc nhịp tim bắt đầu tăng lên, có thể tăng tới 30% trong 10 phút đầu hút thuốc. Nhịp tim có thể giảm xuống từ từ nếu tiếp tục hút thuốc, nhưng không bao giờ trở về bình thường nếu chưa ngừng hút.

Một tác động quan trọng khác là gây tăng huyết áp cấp tính. Trong một số nghiên cứu cho thấy rằng huyết áp trở về bình thường giữa các lần hút thuốc nhưng nếu hút nhiều lần trong ngày dẫn đến tăng huyết áp trung bình. Hút thuốc cũng làm tăng huyết áp dao động. Trong khi tăng huyết áp có thể dẫn đến các bệnh tim mạch, tăng huyết áp dao động thậm chí còn nguy hiểm đến tim hơn.

Hút thuốc còn làm giảm tác dụng điều trị tăng huyết áp. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng hút thuốc làm mất tác dụng của thuốc điều trị tăng huyết áp. Một cơ chế mà hút thuốc làm mất tác dụng của thuốc là do nó kích thích gan sản xuất ra enzym vào trong máu làm hạn chế tác dụng của thuốc.