Dự thảo quy định mới về chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần

Theo Bộ Tài chính, cả nước có 57.995 đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó khối Chính phủ quản lý có 57.170 đơn vị với 2.425.665 người. Các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau, trong đó đối với khối thuộc Chính phủ quản lý có 41.310 đơn vị sự nghiệp giáo dục – đào tạo (chiếm 72,26%); 605 đơn vị sự nghiệp dạy nghề (chiếm 1,06%); 6.134 đơn vị sự nghiệp y tế (chiếm 10,73%); 454 đơn vị sự nghiệp khoa học và công nghệ (chiếm 0,79%); 1.774 đơn vị sự nghiệp văn hóa, thể thao và du lịch (chiếm 3,1%); 654 đơn vị sự nghiệp báo chí, xuất bản (chiếm 14,14%); 6.239 đơn vị sự nghiệp khác (chiếm 10,92%).

Đáng chú ý, trong số này, chỉ có 109 đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư (chiếm 0,19%); 1.878 đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên (chiếm 3,33%); 12.841 đơn vị tự đảm bảo một phần chi thường xuyên (chiếm 22,78%); 41.539 đơn vị do ngân sách nhà nước đảm bảo toàn bộ (chiếm 73,70%).

Với hiện trạng trên, Bộ Tài chính cho rằng, việc quy định đối tượng chuyển đổi thành công ty cổ phần của Quyết định số 22/2015/QĐ-TTg chưa bao quát hết, nhất là khi chưa đề cập đến các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các cơ quan chuyên môn của các bộ, ngành, cơ quan thuộc Chính phủ; đơn vị trực thuộc UBND huyện, quận, thị xã.

Bộ Tài chính cho biết, cần xây dựng nghị định về chuyển đổi đơn vị sự nghiệp thành công ty cổ phần với mục đích đổi mới căn bản và toàn diện hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập kinh tế quốc tế, tăng cường xã hội hóa, thu hút nguồn vốn trong xã hội nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập, tăng thu nhập cho người lao động trong các đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi.

Ngườilao động trong đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi được tiếp tục tham gia và hưởng quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các chế độ khác theo quy định hiện hành khi chuyển sang công ty cổ phần.

Dự thảo Nghị định nêu rõ, các đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện chuyển thành công ty cổ phần khi đáp ứng đồng thời các điều kiện sau: Tự đảm bảo được toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên trong năm gần nhất với thời điểm thực hiện chuyển đổi; Thuộc danh mục ngành, lĩnh vực thực hiện chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong các ngành, lĩnh vực không thuộc danh mục chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ nhưng khu vực tư nhân có khả năng cung cấp dịch vụ công, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định từng trường hợp chuyển thành công ty cổ phần.

Có 3 hình thức chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập gồm: Giữ nguyên vốn nhà nước hiện có tại đơn vị sự nghiệp công lập, phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ; Bán một phần vốn nhà nước hiện có tại đơn vị sự nghiệp công lập hoặc vừa kết hợp bán bớt một phần vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ; Bán toàn bộ vốn nhà nước hiện có tại đơn vị sự nghiệp công lập hoặc kết hợp vừa bán toàn bộ vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ.

Về đối tượng và điều kiện mua cổ phần gồm: Nhà đầu tư trong nước; Nhà đầu tư nước ngoài; Các tổ chức, cá nhân không được mua cổ phần phát hành lần đầu của đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi.

Đề cương Nghị định cũng hướng dẫn nguyên tắc xác định giá trị tài sản của đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi: Đối với tài sản là quyền sử dụng đất, giá trị quyền sử dụng đất được xác định theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật có liên quan; Đối với tài sản là thương hiệu của đơn vị sự nghiệp công lập, việc xác định giá trị thương hiệu được thực hiện theo tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam, pháp luật về sở hữu trí tuệ và pháp luật có liên quan; Đối với các tài sản khác được xác định trên cơ sở nguyên giá phù hợp với giá trị thị trường của tài sản cùng loại hoặc có tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng, xuất xứ tương đương nhân với tỷ lệ chất lượng còn lại tại thời điểm xác định giá trị, nhưng không thấp hơn 20% giá trị tài sản mua mới.

Đối với các chính sách ưu đãi cho đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi: Được ký lại các hợp đồng thuê đất, thuê nhà cửa, vật kiến trúc của các cơ quan nhà nước theo quy định của pháp luật về đất đai; Được duy trì và phát triển quỹ phúc lợi dưới dạng hiện vật như các công trình văn hóa, câu lạc bộ, bệnh xá, nhà điều dưỡng, nhà trẻ để đảm bảo phúc lợi cho người lao động trong công ty cổ phần. Được miễn lệ phí trước bạ đối với việc chuyển những tài sản thuộc quyền quản lý và sử dụng của đơn vị sự nghiệp công lập thành sở hữu của công ty cổ phần. Các đơn vị sự nghiệp công lập khi chuyển sang công ty cổ phần được áp dụng các ưu đãi về hoạt động khoa học, công nghệ, chính sách khuyến khích xã hội hóa theo quy định.

Về chính sách đối với người lao động trong đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi, có chính sách bán cổ phần ưu đãi cho người lao động tại đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi; Được chia số dư bằng tiền của Quỹ khen thưởng, Quỹ phúc lợi theo quy định...

Mặt khác, người lao động trong đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi được tiếp tục tham gia và hưởng quyền lợi về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các chế độ khác theo quy định hiện hành khi chuyển sang công ty cổ phần. Bên cạnh đó, người lao động trong đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi được hưởng chế độ hưu trí và các quyền lợi theo chế độ hiện hành nếu đã có đủ điều kiện tại thời điểm công bố giá trị đơn vị sự nghiệp công lập.

Về chính sách đối với người lao động dôi dư, viên chức, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động của đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi tại thời điểm xác định giá trị đơn vị không bố trí được việc làm tại công ty cổ phần theo phương án sử dụng lao động sẽ được hưởng chính sách đối với người lao động dôi dư theo quy định của pháp luật.