Đổi mới tài chính để nâng chất lượng giáo dục đại học

PGS.TS Phan Thanh Bình, Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM cho rằng, giáo dục đại học Việt Nam đang tồn tại nhiều điểm như tư duy hội nhập chậm thay đổi ở chính những con người đang làm giáo dục ĐH, đặc biệt là ý thức “ngại thay đổi, ngại thêm việc” của các giảng viên.

Theo GS.TSKH Bùi Văn Ga - Thứ trưởng Bộ GDĐT, thực tế nguồn lực đầu tư cho giáo dục ĐH còn rất thấp. Mặc dù đã huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư cho giáo dục ĐH, nhưng hiện chi phí đơn vị trên mỗi sinh viên chưa tới 500 USD/năm. So với các nước phát triển và cả một số nước trong khu vực, mức chi phí đơn vị cho sinh viên Việt Nam còn quá nhỏ bé.

Do chi phí đơn vị thấp dẫn đến nhiều hệ lụy trong thực hiện chương trình đào tạo toàn diện, nâng cao kỹ năng thực hành, nghiên cứu khoa học trong trường ĐH còn rất hạn chế do thiếu thốn cơ sở vật chất, giảng viên phải giảng dạy quá nhiều, không còn thời gian chăm lo cho công tác nghiên cứu khoa học. Do không được tiếp xúc với môi trường nghiên cứu khoa học và sáng tạo nên sinh viên Việt Nam ra trường thua kém sinh viên các nước trong khu vực về sự nhạy bén và tính thích nghi.

GS.TS Phạm Phụ (Trường ĐH Bách khoa - ĐH Quốc gia TPHCM) cho rằng khi chi phí đơn vị quá thấp, một mặt nền giáo dục ĐH sẽ không đủ sức để đảm bảo chất lượng cho nguồn nhân lực được đào tạo, mặt khác sẽ có luồng sinh viên chạy ra nước ngoài học tập…

PGS.TS Trần Chí Đáo, nguyên Giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM cho biết, với mức học phí các trường công lập khoảng 11 triệu đồng/năm (khoảng 500USD) trong khi các nước khác từ 15.000-32.000USD, các ĐH trong nước phải nỗ lực rất lớn để có chất lượng đào tạo. Đầu tư tài chính cho một sinh viên thấp mà yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là vô cùng khó khăn. Chính vì thế, cần phải có chính sách học phí sát với thực tế: Có trường do có chất lượng cao, uy tín, dễ tìm việc sau khi tốt nghiệp sẽ có học phí cao hơn. Tăng học phí và chấp nhận học phí chênh lệch để cách biệt giữa các trường có chất lượng khác nhau.

Theo GS Phạm Phụ, cải cách tài chính giáo dục ĐH theo hướng tăng chi phí đơn vị và học phí, nếu không có những giải pháp đi kèm thì người nghèo buộc phải bỏ học, vấn đề công bằng xã hội đương nhiên sẽ trầm trọng hơn. Để giải quyết vấn đề này, giải pháp hợp lý nhất là xây dựng các “quỹ cho sinh viên vay vốn” đi kèm với chính sách “học phí cao - tài trợ nhiều”.