Để con nhút nhát quá lâu sẽ khiến trẻ bị trầm cảm

TS. Lã Thị Bưởi, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa học tâm lý – giáo dục cho biết, bà từng phải tư vấn cho khá nhiều bố mẹ về tình trạng này của trẻ. Đặc điểm chung của những trẻ nhút nhát này thường núp phía sau, quan sát và chờ đợi trước khi tham gia một sinh hoạt tập thể. Nếu trẻ được lôi kéo ra chơi hoặc thử làm gì trẻ có xu hướng kháng cự. Thậm chí khi đối diện với người lạ, trẻ thường ôm chặt lấy người thân.

Những trẻ nhút nhát thường không dám hòa nhập với bạn cùng lứa

Bé Nguyễn Thùy Minh (5 tuổi, Long Biên) từng được TS Bưởi hỗ trợ vượt qua cảm giác sợ sệt này. Theo lời chị Yến (mẹ bé Minh) kể lại, từ nhỏ bé Minh đã rất ít nói, luôn tỏ ra là đứa trẻ vâng lời. Khi chưa đi lớp cả ngày bé không có tiếng khóc, cũng rất ít khi thấy bé cười.

Đi học mẫu giáo, tình trạng này cũng không được cải thiện là bao. “Biết con có tính này nên tôi cũng tăng cường cho bé đi chơi, giao lưu với các bạn cùng tuổi nhưng cháu rất khó hòa đồng. Có những đợt đi nghỉ mát với cơ quan tôi, dù rất nhiều bạn bằng tuổi, nhưng hết bố đến mẹ, thậm chí cả các bạn rủ ra chơi cùng con bé vẫn nhất định không tham gia. Lúc nào cũng bám đít, núp sau lưng mẹ. Nhìn con người ta tươi vui, tự tin mà phát thèm. Tôi chỉ lo con bé mắc bệnh” – chị Yến than phiền.

Lý giải tình trạng này, TS Vũ Thu Hương, giảng viên khoa Giáo dục tiểu học, trường ĐH Sư phạm HN cho rằng nhút nhát thật ra không phải là bệnh. Nhút nhát thường gặp phải ở các em bé được cha mẹ quá chiều chuộng bao bọc. Bởi vì khi cha mẹ bọc các bé trong vỏ kén, chăm sóc quá kĩ lưỡng, bé sẽ cảm thấy sợ hãi khi rời xa vỏ bọc. Mỗi khi có ai đó đến nhà, bé cảm thấy như bị phơi ra ngoài vỏ bọc, vì thế bé hoảng sợ và chạy trốn.

“Trẻ cũng có thể nhút nhát do bị quát mắng, đánh đập nhiều. Khi bị quát mắng, đánh đập, trẻ thường có tâm lý luôn sợ hãi không biết mình có làm sai điều gì không. Vì thế, bé luôn hoảng hốt và khép mình lại. Điều này cũng đúng với những trẻ thường bị dọa nạt, nhát ma, hoặc cha mẹ lấy các chú công an, ông kẹ, ông ba bị ra để đe dọa trẻ” – TS Hương nói.

Ngoài ra, nếu cha mẹ làm hết mọi việc cho trẻ, không cho trẻ động vào bất kể việc gì cũng có khả năng gây ra hiện tượng nhút nhát vì trẻ sợ hãi không biết điều gì sẽ xảy ra khi mình thử làm việc này việc kia.

Theo TS Hương, nhút nhát xuất hiện ở cả trẻ gái và trẻ trai. Giới tính không ảnh hưởng trong vấn đề này. Mọi việc hoàn toàn phụ thuộc vào cách nuôi dạy trẻ. Vì thế, bố mẹ tuyệt đối không bao giờ “dán nhãn” bé là người nhút nhát, thay vào đó làm gương cho con trẻ. Nếu bố mẹ sống tự tin, lạc quan và hòa đồng với mọi người xung quanh chắc chắn con trẻ sẽ học tập được điều đó. Trong trường hợp ngược lại, khi bố mẹ sống thu mình, hay dằn vặt, lo âu khiến cho trẻ có cảm giác thế giới này là một nơi đáng sợ, và bé sẽ trở nên rụt rè hơn.

“Cha mẹ lưu ý, khi con đã nhát mà ra ngoài cha mẹ cứ bắt con phải chào hỏi, phải nói chuyện với khách thì làm con càng thêm hoảng sợ lo lắng. Lúc này việc cần làm là phải lờ con đi. Sau vài phút con không thấy có gì nguy hiểm, chắc chắn con sẽ thoải mái và hòa đồng” – TS Hương nhấn mạnh.

Khuyến khích trẻ rèn luyện một thú vui lành mạnh nào đó mà bé thích. Khi đã có một thú vui nhất định, bé sẽ học cách làm quen và tương tác với những bạn khác có cùng sở thích, và tự mình nâng cao các kỹ năng của bản thân. Về phần bố mẹ, hãy thật lòng khen ngợi bé vì những thành quả hoặc tiến bộ mà bé đạt được - dù là nhỏ nhất - trong mọi hoạt động của trẻ.

Các chuyên gia tâm lý khuyến cáo nhút nhát thường làm cho trẻ bỏ lỡ các cơ hội mà trẻ khác có. Thông thường nó sẽ gây ra một số thiệt thòi cho trẻ trong suốt tuổi thơ. Nếu nhút nhát quá nặng biến thể sang thiếu tự tin hoặc trầm cảm thì sẽ để lại nhiều hậu quả. Vì thế, bố mẹ hãy luôn bên con để điều chỉnh những bất thường có thể xảy ra.