Tác hại của hàn the với sức khoẻ?

Theo PGS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên Giảng viên Viện Công nghệ Thực phẩm - Trường Đại học Bách Khoa, Hà Nội, hàn the là một hợp chất hoá học hay được gọi là Borax một loại muối rắn màu trắng đục, không mùi, không vị, dễ tan trong nước. Hàn the có khả năng diệt khuẩn, khửi mùi, tẩy rửa nên được ứng dụng khá nhiều trong gia đình, công nghiệp và y học.

PGS Thịnh cho biết hàn the chủ yếu được sử dụng phổ biến trong sản xuất các loại chất tẩy rửa, xà phòng, chất khử trùng, chất làm mềm nước và còn dùng để sản xuất thuốc trừ sâu, làm men thuỷ tinh, men gốm, thuỷ tinh và làm cứng đồ sứ.

Trong công nghiệp, Borax được biết đến với công dụng là làm nước rửa tay cho công nhân. Khi hàn các hợp kim chứa sắt như thép, hỗn hợp của Borax và amoni clorua được sử dụng như chất trợ chảy.  

Hàn the chỉ được sử dụng trong công nghiệp. Hàn the có tác hại với sức khoẻ của con người. Các nghiên cứu độc học đã chỉ ra rằng hàn the có khả năng tích tụ trong cơ thể gây tổn thương gan và thoái hóa cơ quan sinh dục.

Hàn the còn gây tổn thương ruột, não và thận. Khi sử dụng thực phẩm có hàn the, hàn the sẽ được đào thải qua nước tiểu 81%, qua phân 1%, qua mồ hôi 3%, còn 15% được tích lũy trong cơ thể, đặc biệt ở mô mỡ, mô thần kinh, dần dần tác hại trên nguyên sinh chất và sự đồng hóa các chất Albuminoit.

Đối với phụ nữ có thai, hàn the còn có thể đào thải qua sữa và đặc biệt là rau thai. Qua đó gây độc và tạo những ảnh hưởng không tốt cho thai nhi. Đối với trẻ em, tác hại của hàn the sẽ tăng dần theo thời gian. Từ đó gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Đặc biệt đối với các bé đang trong độ tuổi trưởng thành.

Hàn the hay được cho vào thực phẩm như giò chả, bún, phở...

PGS Thịnh cho biết người ta thường sử dụng trộn hàn the trong chế biến thực phẩm để bảo quản làm thực phẩm dai, giòn hơn: như bảo quản thịt gia súc, gia cầm và thủy, hải sản. Từ trước tới nay, hàn the được tìm thấy trong các sản phẩm thực phẩm như giò, chả, bánh cuốn, bún, phở... Nếu người mua không biết lựa chọn sản phẩm mua phải sản phẩm có chứa hàn the ăn sẽ ảnh hưởng sức khoẻ.

Các loại ngộ độc do hàn the như ngộ độc cấp tính, xảy ra trung bình 6-8 giờ sau khi ăn, nuốt phải hàn the, với các triệu chứng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau co cứng cơ, co giật.

Người ăn phải hàn the có cảm giác bị chuột rút vùng bụng, vật vã, cơn động kinh, dấu hiệu kích thích màng não và kích động, tróc da, phát ban, đặc biệt vùng mông, gan bàn tay.

Thậm chí, với hàm lượng cao có thể gây suy thận. Nhịp tim nhanh, sốc trụy mạch, da xanh tím, co giật, hoang tưởng và hôn mê.

Những thay đổi bệnh lý thường gặp là ổ chảy máu, sung huyết và thâm nhiễm bạch cầu da, thoái hóa ống thận, thoái hóa mỡ gan, thực bào thần kinh, giảm chất nhiễm sắc ở não và tủy sống. Tỷ lệ tử vong do ngộ độc cấp tính khoảng 50%.

Trường hợp ngộ độc mãn tính do ăn phải hàm lượng thấp, hàn the tích lũy trong cơ thể, gây ảnh hưởng quá trình tiêu hóa, hấp thụ, quá trình chuyển hóa và chức phận của thận, biểu hiện bằng. Mất cảm giác ăn ngon, giảm cân, nôn tiêu chảy nhẹ. Mẩn đỏ da, cùng với tróc da, đặc biệt ở mông, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Rụng tóc, suy thận, cơn động kinh co giật, da xanh xao, suy nhược không hồi phục được.

Cách phòng ngộ độc hàn the tốt nhất đó là tăng cường công tác tuyên truyền cho người sản xuất, kinh doanh hiểu về độc hại của hàn the để tự nguyện, tự giác không dùng hàn the trong chế biến và bảo quản thực phẩm. Tăng cường kiểm tra, thanh tra để phát hiện việc sử dụng hàn the và xử lý kịp thời. Có biện pháp phòng chống nhập lậu qua biên giới và buôn bán ở các chợ.

Nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng trở thành “Người tiêu dùng thông thái”. Tiếp tục nghiên cứu về độc hại của hàn the và các chất thay thế hàn the.

Người tiêu dùng  để mua được giò chả, bún, phở an toàn cần tới những cơ sở đã được chứng nhận đủ an toàn thực phẩm, có uy tín, được công bố không có hàn the hoặc có thể sử dụng que thử dạng giấy để nhận biết giò chả có hàn the hay không khi mua giò chả ngoài chợ.

K.Chi