Cai thuốc lá càng sớm càng giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá
"Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong có thể phòng ngừa được", đây là khẳng định của GS. Ngô Quý Châu, Nguyên Phó Giám đốc điều hành Bệnh viện Bạch Mai.
Cai thuốc lá càng sớm càng giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá |
Theo Tổ chức Y Tế Thế giới, có khoảng 1/3 dân số toàn cầu tương đương khoảng 1,1 tỉ người hút thuốc lá, trong đó có 200 triệu người là phụ nữ. Tính riêng theo giới tính, có 47% nam giới và 12% nữ giới trên toàn thế giới hút thuốc lá.
GS. Ngô Quý Châu, cho biết, trong khói thuốc có đến hơn 7.000 loại hóa chất tồn tại dưới dạng các hạt nhỏ và dạng khí, ít nhất 250 loại trong đó là có hại cho sức khoẻ, và có tới gần 70 chất có khả năng gây ung thư.
Các chất hoá học điển hình trong khói thuốc có thể chia ra 4 nhóm gồm: Nicotine, Oxyde carbon (CO), Hắc ín, Các chất kích thích…
Trong đó, Nicotine là chất có ái lực cao với thụ thể nicotine ở não bộ, khi gắn kết vào thụ thể này gây ra các hiệu ứng tâm thần kinh, quyết định việc phát sinh và duy trì tình trạng nghiện thuốc lá.
Nicotine được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg nicotine mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa nicotine một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào và khởi phát nhanh chóng con đường dẫn đến nghiện thuốc lá.
Oxyde carbon (CO): đi nhanh vào máu và chiếm chỗ của oxy trên hồng cầu. Ái lực của hemoglobine hồng cầu với CO mạnh gấp 210 lần so với O2 và như thế sau hút thuốc lá, một lượng hồng cầu trong máu tạm thời mất chức năng vận chuyển O2 vì đã gắn kết với CO. Hậu quả là cơ thể không đủ oxy để sử dụng.
Hắc ín: là những chất có có khả năng sinh ung thư, khoảng 70 chất như là benzopyrene, chlorua vinyl (thành phần túi nhựa tổng hợp), napthalene (chất diệt mối), diméthynitrosamine, dibenzacridine .v.v. Các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.
Các chất kích thích: Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ như aldenydes, acroleine, phénols. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.
GS Ngô Quý Châu khẳng định, mọi loại thuốc lá đều gây hại cho sức khoẻ và không có mức độ tiếp xúc khói thuốc lá nào là an toàn. Thuốc lá điếu là dạng phổ biến nhất của thuốc lá trên toàn thế giới.
Ngoài ra, theo GS Quý Châu “thuốc lá điện tử còn gây một số tổn thương phổi cấp tính có thể dẫn đến tử vong”.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm thuốc lá giết chết hơn 8 triệu người trên toàn thế giới. Trên 7 triệu trường hợp tử vong này là liên quan trực tiếp đến sử dụng thuốc lá, trong khi đó khoảng 1,2 triệu trường hợp tử vong là do tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động ở những người không hút thuốc. Hàng năm, trên toàn thế giới có khoảng 5 triệu trường hợp tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá, tức là cứ mỗi 8 giây có một người chết do thuốc lá. Ước tính đến năm 2030, số người tử vong hàng năm do các bệnh liên quan với thuốc lá sẽ tăng lên 10 triệu người, nhiều hơn cả các trường hợp tử vong do nhiễm HIV, bệnh lao, tai nạn giao thông, tự tử và giết người cộng lại.
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 trường hợp tử vong do các căn bệnh liên quan đến thuốc lá. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, khoảng 10% dân số Việt Nam sẽ bị giảm tuổi thọ do hút thuốc lá.
“Hút thuốc lá gây ảnh hưởng đến gần như tất cả các cơ quan trong cơ thể, gây ra nhiều bệnh, và suy giảm sức khỏe. Người hút thuốc có nhiều nguy cơ hơn người không hút thuốc phát triển bệnh tim mạch, đột quỵ và ung thư phổi. Cai thuốc lá càng sớm sẽ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá, lấy lại tuổi thọ cho người hút thuốc lá và giảm tỷ lệ tử vong.”, GS Châu nhấn mạnh.
N. Huyền