Cách xử lý nước đơn giản để có nước sạch dùng sau lũ lụt

Chuyên gia hướng dẫn xử lý nước ăn uống sau bão lụt

Lũ lụt cuốn trôi theo mọi thứ gây ô nhiễm trên mặt đất như chất thải từ cống rãnh, xác súc vật, chuồng gia súc, gia cầm, hoá chất, cây cối… khiến nước và môi trường bị ô nhiễm.

Vì vậy ngay khi nước rút, theo TS Nguyễn Huy Nga, chủ biên cuốn Sổ tay hướng dẫn xử lý nước và vệ sinh môi trường trong mùa bão lũ, người dân cần thực hiện các biện pháp xử lý nước và môi trường để bảo vệ sức khoẻ.

Theo đó, người dân cần thực hiện nguyên tắc “nước rút đến đâu làm vệ sinh đến đó”.

Đầu tiên xử lý các giếng nước để ăn uống, sinh hoạt

Với giếng khơi, dù đã dùng nilon và nắp bịt miệng giếng thì nước trong giếng vẫn bị ô nhiễm rất nặng vì nắp và nilong chỉ ngăn rác trôi vào giếng chứ không ngăn được nước bẩn vào giếng.

Do đó, bắt buộc người dân cần phải xử lý nước giếng khơi theo 3 bước sau:

Bước một, thau rửa giếng nước bằng cách khơi thông tất cả các vũng nước xung quanh khu vực giếng. Tiếp đến tháo bỏ nắp và nilon bịt miệng giếng. Lưu ý, trước khi làm trong và khử trùng nước giếng người dân phải tiến hành thau vét giếng. Theo đó, bà con có thể dùng nước giếng dội lên thành cho trôi hết đất cát và rác bám trên thành giếng và sàn giếng.

Các vùng có điện hoặc máy nổ thì dùng máy bơm điện hút cạn nước rồi thau vét giếng. Trong trường hợp không thể thau vét được thì nên chọn một giếng khác để xử lý và dùng chung.

Nếu tất cả các giếng trong khu vực đó đều không thể thau vét được thì có thể áp dụng biện pháp xử lý tạm thời: múc vài chục lít nước lên bể chứa rồi đánh phèn và khử trùng, dùng hết làm mẻ khác, chờ vài ngày sau mức nước giếng xuống thấp thì bà con tiến hành thau rửa.

Trường hợp không có phèn chua để làm trong nước thì người dân có thể làm một bể lọc cát tạm thời bằng một thùng, xô hay vại thể tích khoảng 20- 30l, đục một lỗ đường kính 1cm  trên thành cách đáy thùng 5 cm, cho một ít đá hoặc gạch vỡ lót ở đáy, đặt một mảnh bao tải gai lên trên rồi đổ cát dày khoảng 25- 30cm. Đổ nước giếng vào cho đến khi nước chảy ra trong thì lấy để khử trùng.

Nếu nước chưa được làm trong hoàn toàn thì thường phải có thêm bột Cloramin B. Sau khi khử trùng ngửi thấy mùi Clo thì việc khử trùng mới có tác dụng. Nước đã khử trùng bằng Cloramin như trên vẫn phải đun sôi mới được uống.

Trong trường hợp không có hoá chất khử trùng, chỉ ăn uống nước đã đun sôi 10 phút trở lên và không ăn các loại rau sống rửa bằng nước chưa khử trùng.

Đối với nước giếng khoan, người dân cần bơm hết nước đục và bơm tiếp 15 phút nữa bỏ nước đi sau đó có thể sử dụng được. Cần chú ý làm vệ sinh bơm, sàn giếng.

Cách đơn giản làm sạch nước để dùng sinh hoạt

Theo các chuyên gia, việc người dân cần làm đầu tiên là làm trong nước. Có nhiều cách làm trong nước, đơn giản nhất là dùng phèn chua hoặc lọc bằng vải sạch.

Nếu làm trong bằng phèn chua: Dùng phèn chua với liều lượng 1g phèn chua (một miếng bằng khoảng nửa đốt ngón tay) cho 20 lít nước. Múc một gáo nước, hoà lượng phèn tương đương thể tích nước cần làm trong cho tan hết, cho vào dụng cụ chứa nước và khuấy đều, chờ khoảng 30 phút cho cặn lắng hết xuống đáy rồi gạn lấy nước trong.

Nếu không có phèn chua thì có thể dùng vải sạch để lọc nước, giữ lại các cặn bẩn, làm vài lần cho đến khi được nước trong (chú ý vải lọc bằng cốt tông để lọc nước đi qua được, cần thay vải khi thấy cặn trên vải lọc nhiều).

Lưu ý: Trong trường hợp phải sử dụng nguồn nước bề mặt quá đục hoặc nhiều phù sa cần lọc bỏ bớt phù sa bằng các lớp vải màn trước khi làm trong nước.

Sau khi nước đã được làm trong cần tiến hành khử trùng nước. Có thể khử trùng nước bằng hóa chất hoặc đun sôi.

Khử trùng nước bằng hóa chất:  Đối với hộ gia đình, thường khử trùng nước bằng Cloramin B. Cloramin B được đóng gói dưới dạng viên với nhiều hàm lượng khác nhau. Hiện nay phổ biến nhất là viên Cloramin B 0,25g hoặc viên Aquatabs 67mg rất tiện lợi cho khử trùng các thể tích nước nhỏ như chum, vại, lu, xô, chậu hoặc bể chứa nước nhỏ. Một viên Cloramin B 0,25g có thể khử trùng được 25 lít nước, một viên Aquatabs 67mg có thể khử trùng được 20 lít nước trong.

Đối với nguồn nước cấp cho tập thể hoặc nhiều hộ gia đình sử dụng, khử trùng bằng hoá chất bột (thường là Cloramin B loại 27% clo hoạt tính, Clorua vôi) và phải do cán bộ y tế chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện.

Đặc biệt, theo các chuyên gia dù nước đã được làm trong và khử khuẩn nhưng người dân cũng chỉ được uống trực tiếp sau khi nước đã được đun sôi. Nước sau khi đun sôi không được để quá lâu, nên thường xuyên đun nước mới hàng ngày để uống.

Ngoài các biện pháp xử lý nước như trên, hộ gia đình có thể sử dụng thêm thiết bị lọc để xử lý nước. Hiệu quả lọc nước của thiết bị phụ thuộc vào chất lượng nước đầu vào, công nghệ lọc, tình trạng và chất lượng của thiết bị lọc, thời gian sử dụng… Hiện nay có nhiều loại thiết bị lọc nước của nhiều hãng với các loại công nghệ khác nhau. Nên sử dụng những thiết bị đã được kiểm định, cấp phép của các cơ quan chức năng, đồng thời tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả lọc nước.

Đặc biệt, nước đầu vào của các thiết bị lọc nước phải là nước đã được làm trong, không dùng trực tiếp nước bề mặt từ ao hồ, sông suối, kênh rạch… để tránh bít tắc thiết bị lọc.

N. Huyền