Biến chứng kinh khủng của zona thần kinh, đàn ông cũng phải khóc vì không chịu nổi

Chị Nguyễn Thị L. (43 tuổi, quê Bắc Giang) bị zona thần kinh xong có biến chứng đau. Chị L. đã đi cắt thuốc nam uống và có giảm hơn. Khi vào TP.HCM làm việc thì tình trạng đau do zona ngày càng tăng lên.
 
Cơn đau chỉ kéo dài 3 – 5 phút nhưng khiến chị đau chảy nước mắt, phải cố gồng người hết sức để giảm cơn đau. Sau đó, chị đi khám bác sĩ cho biết chị bị biến chứng đau do zona thần kinh.
 
Một trường hợp khác, anh Nguyễn Văn Q. 45 tuổi, TP.HCM, được người nhà đưa vào viện khám vì đau. Anh Q. bị zona thần kinh từ hơn tháng trước, đã khỏi sang thương bên ngoài nhưng chuyển sang đau.

Cơn đau đến, anh Q. ngồi khóc, người vật vã hoảng loạn, cào cấu chính mình. Người thân cho biết anh đã đi khám và được cho uống thuốc nhưng không đỡ. Khi vào viện, người đàn ông to khoẻ, vạm vỡ vẫn ngồi vật vã khóc như trẻ con vì quá đau.
 
Theo bác sĩ Bùi Thị Yến Nhi – Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cơ sở 2, zona hay dân gian còn gọi là “bệnh giời leo” là một bệnh đơn dây thần kinh cấp tính do nhiễm virus Varicella-zoster.

Biểu hiện triệu chứng thường gặp là những mụn nước mọc thành chùm trên nền da đỏ dọc theo đường đi của dây thần kinh cảm giác. 

Biến chứng zona khiến người đàn ông đau đớn, khóc khi vào viện.

BS Nhi cho biết trường hợp bị đau sau zona (Postherpetic neuralgia) là một hội chứng đau mạn tính do virus nằm trong hạch rễ sau tái hoạt động, cơn đau kéo dài vài tháng (>3 tháng) cho tới nhiều năm sau mặc dù sang thương trên da đã lành.

Kiểu đau thường được mô tả rát bỏng, như dao cắt... Đau thường kéo dài nhiều đợt ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Thường gặp ở những người suy giảm hệ miễn dịch như người già, người mắc bệnh đái tháo đường …
 
Đau sau zona ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống rất nhiều như rối loạn giấc ngủ vì đau và thậm chí rơi vào tình trạng trầm cảm đã được ghi nhận trên những người bệnh.
 
Phòng như thế nào?
 
BS Nhi cho biết dự phòng đau sau zona rất quang trọng. Hiện nay việc tự điều trị bằng cách đắp lá, đắp đậu xanh, vẽ mực, bắt giời,… không đi khám chuyên khoa không phải là chuyện hiếm gặp. Thậm chí ngay ở giai đoạn sớm của bệnh chưa xuất hiện chùm mụn nước rất dễ nhầm chẩn đoán và điều trị không chính xác.

Ví dụ như: zona vùng đầu thì nhầm sang đau nửa đầu, zona vùng lưng thì nhầm đau dây thần kinh liên sườn, zona thắt lưng bụng nhầm sang đau thần kinh tọa hay đau cột sống… Vì vậy được chẩn đoán và điều trị sớm trước 72 giờ từ khi phát bệnh, điều này có ý nghĩa rất lớn trong phòng biến chứng đau thần kinh sau zona.
 
Việc điều trị đau do zona đến nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, cơn đau không đáp ứng với các thuốc kháng viêm giảm đau thông thường. Kiểm soát cơn đau là mục tiêu chính của việc điều trị.
 
Người bệnh có thể sử dụng vật lý trị liệu. Theo bác sĩ Nhi hiện có  liệu pháp kích thích điện thần kinh qua da (TENS), sử dụng dòng xung điện ức chế để tạo tác dụng giảm đau.

Đối với y học cổ truyền, bệnh nhân có thể sử dụng:

Thể phong nhiệt: chủ yếu là cảm giác ngứa ngáy, châm chích khó chịu. 

Thể thấp nhiệt: thường có nổi bóng nước, chảy dịch hoặc mủ từ mụn nước.

Thể hỏa nhiệt: thấp nhiệt độc gây tắc trở kinh mạch làm khí huyết ứ trệ nên sinh ra cảm giác đau dữ dội là đặc trưng. Đây là thể gần với triệu chứng đau sau zona nhất.
 
Thuốc: Tùy theo thể bệnh mà sử dụng những vị thanh nhiệt tả hỏa (Long đởm thảo, Hoàng cầm, Chi tử, Trạch tả, Sinh địa …) kiện Tỳ trừ thấp (Thương truật, Phục linh, Bạch truật, Trư linh, Trần bì, Hậu phác,…) hay hành khí hoạt huyết (Đào nhân, Hồng hoa, Xuyên khung, Đương quy, Sài hồ, Hương phụ, Chỉ xác, Một dược, …) mà cấu tạo thành bài thuốc điều trị.
 
Điện châm theo “tiết đoạn thần kinh”: Là phương pháp dựa theo khoanh da vùng bị bệnh được chi phối cảm giác mà xác định châm dọc theo đường cạnh cột sống để tác động đến đoạn rễ thần kinh nhằm ức chế cảm giác đau.
 
Kết hợp châm thêm thị huyệt, hoặc huyệt đặc hiệu để thanh nhiệt tiêu độc, khu phong hay trừ thấp tùy theo thể bệnh:

Thể phong nhiệt: Phong trì, Khúc trì, Hợp cốc, Ngoại quan, Huyết hải

Thể thấp nhiệt: Túc tam lý, Kỳ môn, Uyên dịch, Phong long

Thể hỏa nhiệt (khí trệ huyết ứ): Chương môn, Ế phong, Thiên dũ, Dương lăng tuyền,
 
Thủy châm: sử dụng thuốc có tác dụng tăng cường dinh dưỡng, giảm đau thần kinh (là hỗn hợp Vitamin B1 pha với Lidocain) tiêm vào vùng cơ ứng với huyệt, mỗi 0,5mL hỗn hợp cho mỗi vị trí huyệt.

Khánh Chi