Thương mại số: ASEAN nên thống nhất tiêu chuẩn chung

ASEAN - thị trường Internet phát triển nhanh nhất thế giới

Theo ông Lê Quang Lân, Giám đốc Ban hội nhập thị trường thuộc Ban thư ký ASEAN, số lượng người dùng Internet tại ASEAN tăng hơn 100 triệu người trong vòng 3 năm qua, đưa ASEAN trở thành thị trường Internet phát triển nhanh nhất thế giới. Sự gia tăng người dùng internet dự kiến sẽ đóng góp 330 tỷ USD vào tổng giá trị hàng hóa (GMV) vào năm 2025 và thương mại điện tử là lĩnh vực dẫn đầu kinh tế số với tỉ lệ đóng góp 64% GMV.

Cùng quan điểm, bà Faiza Saleem, chuyên gia Access Partnership Úc và bà Abbey Dorian thuộc Cơ quan Tiêu chuẩn Úc nhận định, nền kinh tế số của ASEAN được dự đoán sẽ tăng trưởng theo cấp số nhân, bổ sung thêm 1,1 nghìn tỷ USD vào GDP tổng thể trong 10 năm tới đây. Nhưng bên cạnh đó, những thách thức mà ASEAN đang gặp phải khi phát triển thương mại số gồm các hạn chế về quy định kỹ thuật số đang gia tăng và các quốc gia trong khu vực cũng đang ở các giai đoạn cải cách quy định khác nhau – phân mảnh quy định; các định nghĩa, tiêu chuẩn, giao thức không đồng nhất và khó thiết lập và duy trì kết nối với nhau; chưa có các phương tiện để kết nối các mạng và nền tảng số.

Chính vì vậy, để có thể tối đa hóa lợi ích từ tiềm năng tăng trưởng to lớn của thương mại số, ASEAN và từng quốc gia thành viên (AMS) sẽ cần xem xét thương mại dưới góc độ tiếp cận khu vực toàn diện. AMS nên thúc đẩy chính sách trong nước, tăng cường khả năng tương tác để hoàn thành giao dịch xuyên biên giới, giảm các rào cản đối với thương mại thông qua số hóa. Theo đó, ASEAN nên xem xét đến các tiêu chuẩn chung và sự hài hòa tiêu chuẩn với từng quốc gia thành viên và toàn khu vực đối với thương mại số.

ASEAN nên sử dụng tiêu chuẩn một cách thống nhất

Bà Christine, Chủ tịch Liên minh các ngành Công nghiệp Dịch vụ nhận định, thực tế hiện nay các quy định tiêu chuẩn thương mại số còn phân mảnh, chưa tập trung nên các công ty về logistics, tài chính, dịch vụ đều gặp nhiều khó khăn do phải đáp ứng quá nhiều tiêu chuẩn khác nhau ở nhiều quốc gia.

Trong khi ông Nigel Chin, Cố vấn cao cấp tại Văn phòng cố vấn chung ADB cho rằng, hiện nay ASEAN vẫn còn thiếu các tiêu chuẩn cũng như giao thức cho phép khả năng tương tác và còn thiếu các quy định luật pháp để số hoá thương mại. Chính vì vậy, việc sử dụng tiêu chuẩn quốc tế một cách thống nhất để đảm bảo sự đồng bộ trong phát triển thương mại số là rất cần thiết. 

“Chúng ta cần có tiêu chuẩn quốc tế chung về thương mại số. Tuy nhiên điều này phụ thuộc vào sự sẵn lòng và cởi mở của chính phủ các nước trong việc điều chỉnh quy định trong nước phù hợp với quốc tế, cũng như đảm bảo tính minh bạch trong tiêu chuẩn. Có sự tham gia của chính phủ, nhà làm luật và khu vực tư nhân để không gây ra sự cản trở trong phát triển thương mại”, bà Christine góp ý.

Vậy giải pháp của các quốc gia ASEAN là gì? Theo ông Lân, để tiếp tục đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi số phục vụ tăng trưởng kinh tế, các nhà lãnh đạo cấp cao ASEAN thống nhất một tầm nhìn về nền kinh tế số ASEAN, trong đó lộ trình chuyển đổi số Bandar Seri Begawan (BSBR) được đánh giá là quan trọng nhất. Theo đó, một trong những lĩnh vực ưu tiên của nền kinh tế số ASEAN là tiêu chuẩn thương mại số.

ASEAN cần tăng cường việc sử dụng công nghệ số trong các quy trình thương mại và hải quan, phát triển cơ chế một cửa ASEAN, đồng thời phát triển các tiêu chuẩn được chấp nhận trên toàn cầu để đảm bảo khả năng tương tác trong các nền tảng kỹ thuật khác nhau. ASEAN cũng sớm thành lập Nhóm công tác về Tiêu chuẩn Thương mại số ASEAN (DTSCWG) nhằm thúc đẩy hài hòa hóa, tiêu chuẩn hóa và đánh giá sự phù hợp của thương mại số trong ASEAN.

Nói riêng về Việt Nam, nhận thức được tầm quan trọng của hài hòa tiêu chuẩn thương mại số, Việt Nam đã sớm xác định nhiệm vụ xây dựng, ban hành, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phục vụ phát triển kinh tế số; Xây dựng các khuôn khổ pháp lý, tiêu chuẩn về công nghệ số phù hợp với mục tiêu và lợi ích của Việt Nam, thúc đẩy hài hòa hóa tiêu chuẩn quốc tế, thương mại số là một trong các nhiệm vụ quan trọng của Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số đến năm 2025, định hướng đến 2030 nhằm tạo cơ sở cho việc thúc đẩy phát triển kinh tế số trong tương lai. 

*Báo cáo kinh tế khu vực Đông Nam Á 2022 của Google, Temasek & Bain cho thấy, tổng số người dùng Internet của ASEAN đã tăng khoảng 20 triệu người, lên mức 460 triệu người năm 2022. Quy mô nền kinh tế Internet của ASEAN dự kiến tăng khoảng 20% đạt mức 194 tỷ USD năm 2022, tăng gần gấp đôi chỉ trong khoảng thời gian 3 năm từ 2019-2022.

Nam Phương