7 thói quen có thể giúp bạn ‘thoát’ khỏi cái chết từ bệnh tim mạch

Theo thống kê của Viện Tim mạch quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), cứ 4 người trưởng thành sẽ có một người mắc bệnh về tim mạch như rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp. Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử hàng đầu tại nước ta. Tỷ lệ mắc bệnh ngày càng trẻ hóa.

Nguyên nhân dẫn tới bệnh lý này ngày càng phổ biến là do lối sống công nghiệp đã thay đổi như hút thuốc lá, lười vận động, lạm dụng thức ăn nhanh, tình trạng thừa cân béo phì. Các yếu tố này cộng hưởng với nhau tạo nên một bức tranh bệnh tim mạch đa dạng và trẻ hóa.

Để bệnh không "gõ cửa", giảm các nguy cơ tử vong tim do tim mạch, mọi người nên nắm được các nguyên tắc sau:

Thứ nhất, giữ chỉ số cơ thể BMI từ 19-21

Công thức tính chỉ số BMI = cân nặng/chiều cao x 2 (trong đó, cân nặng đơn vị tính là kg và chiều cao, đơn vị tính là m). Trước đây, suy dinh dưỡng là vấn đề sức khỏe nổi trội ở Việt Nam nhưng hiện nay tỷ lệ thừa cân béo phì lại gia tăng. Thừa cân béo phì gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe từ tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa và ung thư. Nếu chỉ số BMI cao, bạn cần phải giảm cân đưa về chỉ số hợp lý nhất.

Thứ hai, chế độ ăn đa dạng

Nên lựa chọn chế độ ăn đa dạng màu sắc như chế độ ăn cầu vồng với các màu sắc nổi trội khác nhau. Ví dụ, thực phẩm có màu đỏ ở dưa hấu, dâu tây, ớt chuông đỏ, cà chua… có tác dụng chống viêm, oxy hóa, tăng cường miễn dịch. Màu cam có trong cà rốt, ớt chuông, chanh dây giúp điều hòa nội tiết, cải thiện chức năng sinh sản.

Màu vàng trong táo, chuối, khoai tây, gừng, ớt chuông vàng… có nhiều lợi ích điều hòa nhu động dạ dày, cân bằng hệ vi sinh đường ruột, chống oxy. 

Màu xanh lá: Đây là màu sắc quan trọng nhất. Các loại rau củ quản màu xanh lá chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho tim mạch vitamin K, magiê giúp bảo vệ thành mạch. 

Màu xanh tím: Có ở các loại thực phẩm như cà tím, nho tím, dâu tằm… có tác dụng tốt cho hệ thần kinh. Khi ăn đa dạng các loại màu thực phẩm trên, bạn sẽ có cơ thể khỏe mạnh.
 
Thứ ba, ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc nguyên hạt bao gồm lớp cám bên ngoài, lớp nội nhũ (chứa tinh bột), phôi (chứa vitamin B, E và chất béo). Ngũ cốc thông thường sẽ chứa nhiều tinh bột do mất lớp cám bên ngoài. Vì vậy, bạn nên ăn ngũ cốc nguyên cám để giữ lại chất xơ, vitamin. Ngũ cốc nguyên cám giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, hỗ trợ đường tiêu hóa. Các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, ngô.

Thứ tư, chọn protein lành mạnh

Các loại protein từ thực vật như đậu nành, đậu xanh, hạt điều, óc chó, hạnh nhân. Các loại hạt chứa ít chất béo so với protein từ động vật, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.

Protein từ động vật có chất béo không tốt. Vì vậy, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo bạn dùng protein từ động vật nên chọn từ cá, hải sản nhiều hơn các loại thịt thông thường. Các loại cá tốt như cá thu đao, cá chép, cá chích, cá nục, cá hồi, tôm, cua, mực. Sử dụng sữa nên chọn sữa tách béo, hạn chế thịt chế biến sẵn vì lượng chất béo bão hòa trong nhóm thực phẩm này nhiều hơn.

Thứ năm, ưu tiên sử dụng chất béo từ thực vật

Bạn có thể sử dụng dầu từ đậu nành, hạt lanh, hạt cải, ô-liu. Nếu sử dụng chất béo từ động vật có thể dẫn tới thừa chất béo bão hòa là chất béo gây ra nhiều bệnh chuyển hóa, ảnh hưởng tới tình trạng tim mạch. Ngoài ra, bạn không nên dùng dầu cọ, dầu dừa vì trong hai dầu này cũng chứa nhiều chất béo bão hòa.

Tuy nhiên, bạn không nên bỏ mỡ động vật ra khỏi gian bếp nhà mình. Khi chiên rán ở nhiệt độ cao bạn có thể sử dụng mỡ lợn, còn chế biến ở nhiệt độ thấp nên dùng dầu thực vật.

Thứ sáu, hạn chế sử dụng thực phẩm siêu chế biến

Đây là các thực phẩm sản xuất công nghiệp. Chúng thường được thêm nhiều loại phụ gia thực phẩm như muối,  chất béo, đường, chất bảo quản… để lưu trữ được lâu hơn nhưng lại ảnh hưởng tới sức khỏe. Ngoài ra, khi bạn ăn quá nhiều thực phẩm này con người sẽ trở nên lười vận động, ăn uống không đúng giờ giấc tăng nguy cơ thừa cân béo phì. 

Thứ bảy, giảm tiêu thụ đường

Đường trong thực phẩm, đồ uống được bổ sung trong quá trình chế biến làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường, thừa cân béo phì. Hội tim mạch Hoa Kỳ khuyến cáo đường bổ sung với phụ nữ không quá 24g, nam giới không quá 36g/ngày.

Thạc sĩ, bác sĩ dinh dưỡng Ngô Quỳnh Trang - Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội)