3 trẻ tử vong do bệnh bạch hầu: Hai biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh

Bệnh bạch hầu là bệnh nhiễm khuẩn, nhiễm độc cấp tính do vi khuẩn bạch hầu gây nên. Bệnh bạch hầu ác tính là thể bệnh nguy hiểm nhất có thể tử vong nhanh.

Bệnh bạch hầu lây truyền dễ dàng qua đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với các dịch tiết từ niêm mạc mũi, họng của bệnh nhân hoặc người lành mang trùng khi ho, hắt hơi, đặc biệt trong khu vực dân cư đông đúc hoặc nơi có điều kiện vệ sinh không đảm bảo.

Biểu hiện bệnh bạch hầu có thể từ nhẹ đến nặng, thường có giả mạc màu trắng ở tuyến hạnh nhân, hầu họng, thanh quản, mũi, có thể xuất hiện ở da, các màng niêm mạc. Điều đáng lo là những trường hợp bệnh nhân không triệu chứng, có thể làm lây lan do người tiếp xúc không biết có ổ dịch và không phòng bệnh.

Sau khi vi khuẩn xâm nhập vào hầu họng hay một số vị trí niêm mạc khác trên cơ thể người không có miễn dịch chống lại chúng sẽ nhanh chóng tiết ra độc tố gây bệnh. Tại đây, độc tố sẽ ức chế quá trình tổng hợp tế bào mới và làm chết tế bào, hình thành các màng giả. Sau đó độc tố vào máu và di chuyển khắp cơ thể, gây tổn thương nhiều cơ quan mà chúng đi qua hay lưu hành như tim, thần kinh,…

ThS.BS Hoàng Thị Thúy – Bệnh viện Medlatec, cho biết thời gian ủ bệnh của bệnh bạch hầu tối đa 10 ngày thì bệnh nhân có những biểu hiện phổ biến như sốt, sưng các tuyến ở cổ, sưng họng, viêm và đau rát cổ họng, ho, dịch nhầy, đờm có mủ, đôi khi còn lẫn máu, người hay mệt mỏi, chán ăn,… Hầu hết các trường hợp sau khi có biểu hiện ra bên ngoài thì nhanh chóng sử dụng thuốc kháng độc tố kết hợp với kháng sinh sẽ khỏi bệnh.

Tuy nhiên, trường hợp bệnh nhân sốt cao đột ngột, mệt lả, da xanh tím, nôn, nuốt đau họng, màng giả lan rộng ra hai bên tuyến hạnh nhân, màn hầu trước họng trong vòng 1, 2 ngày có thể trắng xám, niêm mạc phù nề, hạch cổ to bạnh, phù quanh hạch. Bệnh nhân có thể sổ mũi lẫn máu, có giả mạc ở mũi. Toàn thân bị nhiễm độc như da xanh, môi tim, mắt thâm, thở hôi, huyết áp tụt… nuốt đau, khi uống nước sộc ra mũi, nói giọng mũi. Nếu không điều trị nhanh, điều trị tích cực bằng huyết thanh kháng độc tố bạch hầu bệnh nhân có thể tử vong.

Ảnh minh họa.

Một số trường hợp bị bạch hầu ác tính thứ phát đó là do bạch hầu nhưng không điều trị kịp thời dẫn tới các biến chứng. Đa số trường hợp này là những bệnh nhi bị bạch hầu điều trị muộn nhưng đã được điều trị tích cực, hết màng giả, hạch cổ nhỏ lại, tuy nhiên, bệnh nhi vẫn còn mệt lả, hết sốt hoặc xuất hiện sau bạch hầu thể thông thường nhưng do điều trị muộn nên giả mạc mất chậm, một thời gian sau trẻ cũng có thể tử vong do các tổn thương ở thận như thiểu niệu, albumin niệu, ure máu tăng cao, đột ngột do trụy tim mạch.

Bác sĩ Thúy cho biết có hai biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh là khi có sự tác động của vi khuẩn gây viêm cơ tim và viêm dây thần kinh.

Biến chứng viêm cơ tim người bệnh sẽ thường xuyên có biểu hiện mệt mỏi, tức ngực, khó thở, rối loạn nhịp tim, ngất đột ngột. Việc điều trị biến chứng tim sẽ rất khó khăn, với các trường hợp nặng hay suy tim có thể phải sử dụng máy thở. Biến chứng có thể xảy ra vào giai đoạn toàn phát hoặc sau khi khỏi bệnh vài tuần và thường có tiên lượng xấu với tỷ lệ tử vong khá cao.

Còn biến chứng viêm dây thần kinh khi vi khuẩn lưu trú trong các dây thần kinh, nhất là thần kinh vận động sẽ có các biểu hiện như liệt màn khẩu cái (ở tuần thứ ba), liệt các dây thần kinh mãn nhãn, cơ, chi, liệt cơ hoành (ở tuần thứ năm). Liệt cơ hoành cơ thể dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp. Với biến chứng này, bệnh nhân tử vong thường do các biến chứng khác gây ra, nếu không thì vẫn có khả năng hồi phục hoàn toàn.

Trước tình hình dịch bạch hầu tại Tây Nguyên, Bộ Y tế đã yêu cầu Cục Y tế dự phòng tiến hành tiêm vắc xin cho trẻ em vùng dịch. Theo đó, trẻ em từ 2-4 tháng tuổi tiêm rộng rãi vắc xin phòng bệnh và tiêm nhắc lại vắc xin 3 trong 1 đối với trẻ từ 18 -24 tháng, tiêm nhắc lại đến 5- 7 tuổi, còn với người lớn tiêm vắc xin Td (chứa thành phần uốn ván, bạch hầu).