Xăng sinh học E5: Bài học kinh nghiệm từ quốc tế

Từ kinh nghiệm trên thế giới

Hiện nay, trên thế giới có khoảng hơn 60 quốc gia đang sử dụng phổ biến các loại xăng sinh học E5, E10, có nước đã sử dụng từ cách đây hơn 40 năm. Mỹ và Brazil  là 2 quốc gia đứng đầu về sản xuất và sử dụng xăng sinh học.

Tại Brazil, với những cánh đồng mía bạt ngàn, từ những thập niên 70 của thế kỷ trước, quốc gia này đã sớm đưa ra chương trình nhiên liệu ethanol từ mía. Hơn 90% lượng ô tô mới đã được lắp đặt thiết bị sử dụng xăng ethanol và hướng tới cung cấp 64 tỷ lít nhiên liệu xanh vào năm 2019.

Tại Mỹ, nhiên liệu sinh học (NLSH) chủ yếu là dầu diesel sinh học sản xuất từ đậu nành và nhiên liệu ethanol sản xuất từ ngô. Hiện Mỹ đã trở thành nước xuất khẩu ethanol lớn nhất thế giới.

Năm 2005, Quốc hội Mỹ đã thông qua một đạo luật về tỷ lệ phối trộn ethanol bắt buộc vào xăng thông thường

Song song với những ưu đãi thuế đối với doanh nghiệp cung cấp, sản xuất xăng sinh học năm 2005, Quốc hội Mỹ đã thông qua một đạo luật về tỷ lệ phối trộn ethanol bắt buộc vào xăng thông thường. Theo đó, các công ty kinh doanh xăng dầu sẽ được phân bổ chỉ tiêu cố định thường niên về tỷ lệ phối trộn. Nếu không tuân thủ, các công ty này sẽ phải chịu mức phạt rất cao.

Ông Steven Hutcheson - Giáo sư Trường Đại học Maryland cho biết: "Tỷ lệ phối trộn trung bình trên cả nước của Mỹ là 7,5 tỷ gallon/năm và tổng khối lượng ethanol phối trộn này sẽ được phân bổ cụ thể cho từng bang, từng công ty dựa trên doanh số bán hàng năm trước của công ty đó".

Tại Thái Lan, quốc gia láng giềng này đang dẫn đầu thị trường xăng sinh học Đông Nam Á. Với nguồn nhiên liệu dồi dào từ sắn và dầu cọ, xăng sinh học là lựa chọn duy nhất cho người tiêu dùng Thái.

Cũng chính nhờ xu thế sử dụng Ethanol lan rộng trên thế giới, nhiều mẫu xe sử dụng một hay nhiều loại nhiên liệu một cách linh hoạt đã được các nhà sản xuất xe hơi lớn như General Motors, Ford, Mercedes và Nissan giới thiệu với thị trường.

Đến Việt Nam

Nhận thức được xu thế thời đại và lợi ích rõ ràng của nhiên liệu sinh học, từ năm 2007, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án "Phát triển nhiên liệu sinh học đến năm 2015, tầm nhìn 2025" bằng Quyết định số 177/2007/QĐ-TTg với mục tiêu phát triển nhiên liệu sinh học - một dạng năng lượng mới, tái tạo được để thay thế một phần nhiên liệu hóa thạch truyền thống.

Kinh nghiệm từ các nước trên thế giới cho thấy, có những nơi, Chính phủ hỗ trợ trực tiếp vào giá lên tới 14 -15% cho người tiêu dùng ở thời điểm mới áp đặt. Có nước hỗ trợ thuế, phí, thậm chí cả tài chính cho các doanh nghiệp tham gia thị trường. Song có một điểm chung là hỗ trợ người dân hay doanh nghiệp thì cũng chỉ trong giai đoạn đầu.

Từ năm 2011, nước ta đã có chính sách sử dụng xăng sinh học E5.

Từ năm 2011, nước ta đã có chính sách sử dụng xăng sinh học E5 (gồm hàm lượng ethanol 5% và 95% xăng RON 92) thay thế cho xăng RON 92 truyền thống. Nhà nước đã có lộ trình thay thế hoàn toàn xăng RON 92 và tiến tới "xóa sổ" xăng RON 92 vào đầu năm 2018.

Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, có những tín hiệu tích cực về tiêu thụ xăng E5 tại Việt Nam. Cụ thể, năm 2016 đạt khoảng 7,4 triệu m3, trong đó, xăng E5 khoảng 590.000 m3, chiếm 8% tổng lượng xăng tiêu thụ trên thị trường. Ở một số tỉnh, thành phố như: Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Cần Thơ, xăng E5 đã thay thế 100% xăng khoáng RON 92. Kết quả này vượt xa so với mục tiêu "năm 2015, xăng E5 sẽ đáp ứng 1% nhu cầu xăng dầu của cả nước" theo Quyết định 177/2007/QĐ-TTg.

Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, việc triển khai bán xăng sinh học đã được thực hiện rốt ráo. Theo số liệu của Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh, hết tháng 8/2017, tại thành phố có 240/533 cửa hàng xăng dầu tham gia phân phối xăng sinh học E5; sản lượng tiêu thụ bình quân đạt trên 8.000 m3/tháng. Trên địa bàn Hà Nội, đến ngày 30/7/2017, toàn thành phố có 140/486 cửa hàng xăng dầu bán xăng E5, chiếm khoảng 28,8%. Sản lượng tiêu thụ xăng E5 đạt khoảng 15.000 m3/tháng, chiếm khoảng 13% tổng sản lượng tiêu thụ xăng toàn thành phố.

Nhiều năm trước đây, nước ta đã đạt được những bước quan trọng khi thay thế hoàn toàn xăng có chì vào năm 2001, đến năm 2014 cấm hoàn toàn xăng không chì A83. Như vậy, một chủ trương đúng sẽ được xã hội ủng hộ nếu kết hợp đồng thời nhiều biện pháp tuyên truyền, kinh tế, hành chính... Việc sử dụng xăng sinh học là xu thế chung, tăng hiệu quả kinh tế, bảo đảm an ninh năng lượng, giảm dần phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, góp phần bảo vệ môi trường…

Để xăng sinh học có thể thay thế hoàn toàn xăng RON 92 từ năm 2018 theo lộ trình, cần tuyên truyền rộng rãi hơn nữa qua các phương tiện truyền thông đại chúng, trang thông tin điện tử của cơ quan chức năng, mạng xã hội... Cùng đó, cần giảm giá bán xăng E5 để kích thích tiêu dùng, có biện pháp hành chính bắt buộc các cây xăng bán xăng E5 với tỷ lệ ngày càng nhiều hơn. Các cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc sản xuất, vận chuyển, buôn bán xăng sinh học, nhằm bảo đảm chất lượng, hạn chế thấp nhất các sự cố có thể xảy ra...