Tốn cả trăm triệu sàng lọc ung thư nhưng không hiệu quả

BSCK II Diêm Thị Thanh Thuỷ - Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết, ung thư phụ khoa là căn bệnh ám ảnh của chị em phụ nữ. Ung thư ở nữ giới bao gồm ung thư âm đạo, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng…

Ung thư phụ khoa có điều “may mắn” là sàng lọc sớm và điều trị sớm có thể khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, sàng lọc ở đâu, sàng lọc những gì, bao lâu sàng lọc một lần thì không ai biết.

BS Thuỷ chia sẻ, bà đã từng gặp có bệnh nhân sang Singapore sàng lọc ung thư với chi phi hơn 5.000 đô la Singapore tương đương gần 100 triệu đồng tiền Việt nhưng cuối cùng họ mang về chỉ là mớ kết quả không ai có thể xem được.
 
Khi đi nước ngoài ngôn ngữ không thạo, mang tính thương mại nên bạn muốn đi sàng lọc tổng thể nhưng người ta cũng khó hình dung cái tổng thể bạn muốn là gì.

Vì vậy, bác sĩ Thuỷ chỉ ra việc sàng lọc ung thư như thế nào, khám ở đâu, bạn cần các xét nghiệm lâm sàng, cận lâm sàng gì.

Thứ nhất, ung thư vú

Ở độ tuổi 20 chúng ta đã cần tự khám vú. Bạn cần tự khám và sờ xung quanh vùng ngực để tìm thấy các bất thường. Ví dụ, bạn có thể sờ được khối u vú, vú tiết dịch. Bạn có thể tìm cách khám trên các hướng dẫn của bác sĩ.

Ở độ tuổi 30 bạn có thể đi khám lâm sàng, siêu âm hàng năm.

Ở độ tuổi 40 bạn đi khám sàng lọc, siêu âm, chụp nhũ ảnh mỗi năm 1 lần. Còn những người có chị em, mẹ, dì bị ung thư vú bạn nên tìm kiếm nguy cơ ung thư từ gen ung thư từ năm 30 tuổi. Gen ung thư vú giống với ung thư buồng trứng sàng lọc qua gen có thể giúp bạn biết được nguy cơ mắc bệnh của mình sớm hơn.
 
Thứ hai, ung thư buồng trứng
 
Đây là ung thư bạn không dự phòng được, bệnh có thể xuất phát ở bất cứ lứa tuổi nào. BS Thuỷ cho biết hiện nay bệnh ung thư buồng trứng đang được phát hiện sớm. Có nhiều trẻ mới dậy thì xong đã bị ung thư buồng trứng. Đa phần ung thư buồng trứng đều phát triển từ u nang. Ung thư buồng trứng lại có độ ác tính rất cao.

Việc tầm soát ung thư buồng trứng, bạn có thể sàng lọc hàng năm qua siêu âm. Bác sĩ chỉ cần siêu âm buồng trứng. Nếu có nang buồng trứng bác sĩ sẽ đánh giá nguy cơ nang này có nguy cơ ung thư hay không.

Ngoài ra, bạn cũng có thể làm xét nghiệm gợi ý ung thư buồng trứng như CA125, AFP… nhưng đây là chỉ là các yếu tố chỉ điểm không phải là yếu tố sàng lọc.

Với người có mẹ, dì, bác gái chị em gái bị bệnh này bạn cần sàng lọc kỹ từ gen. 

Ảnh minh hoạ.

 
Thứ ba, ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là ung thư được đưa vào sàng lọc cộng đồng. Việc sàng lọc rất dễ. Khi đi khám phụ khoa  bác sĩ sẽ lấy dịch từ tế bào âm đạo phết lên phiến đồ và soi xem có tế bào bất thường không.

Nếu có tế bào bất thường thì bác sĩ sẽ lấy mẩu niêm mạc để đi sinh thiết xem đó là ung thư cổ tử cung ở giai đoạn nào. Việc sàng lọc này có thể phát hiện rất sớm thậm chí cả giai đoạn tiền ung thư.

Ngoài ra, xét nghiệm HPV cực kỳ quan trọng. Đây là virus gây u nhú ở người. Virus HPV ký sinh ở tế bào và làm biến đổi tế bào gây ung thư cổ tử cung.

Gần 30 năm trong lĩnh vực sản phụ khoa, BS Thuỷ cho biết tất cả bệnh nhân ung thư cổ tử cung bà gặp đều liên quan tới HPV.

Virus này có nhiều típ nhưng chỉ có một số típ gây ung thư cổ tử cung. Khi bạn xét nghiệm virus HPV bác sĩ sẽ xác định bạn có mang virus này hay không và định vị các típ bạn mắc.

Các típ virus gây ung thư rất cao: 16, 18, 31, 45.

Các típ có nguy cơ ung thư: 33, 35, 39, 51, 52, 53, 58, 59, 66, 68, 82…

Các típ: 6, 11, 42, 43, 61, 70, 71, 81 không gây ung thư cổ tử cung chỉ gây sùi mào gà. Vì vậy, nếu bạn xét nghiệm virus HPV bạn tự thấy mình có mang virus và típ nào. Khi bạn đã nhiễm HPV, bạn cần có kế hoạch theo dõi.

Nữ giới nên sàng lọc ung thư cổ tử cung từ sau khi quan hệ tình dục được 3 năm. BS Thuỷ cho biết ung thư cổ tử cung tiến triển chậm. Nếu kết quả đều âm tính, bạn nên sàng lọc 3 năm một lần. Còn trường hợp có virus HPV có nguy cơ ung thư thì cần làm xét nghiệm mỗi năm 1 lần.

Với phụ nữ mãn kinh chưa sàng lọc HPV bao giờ cần xét nghiệm HPV 3 năm liên tiếp. Với phụ nữ đã sàng lọc HPV rồi thì dừng sàng lọc xét nghiệm HPV sau tuổi 65.

K.Chi