Tai nạn thương tích trong trường học giảm, ngoài cộng đồng vẫn cao

Tai nạn thương tích ở trẻ em luôn là nỗi ám ảnh của mỗi gia đình và nhà trường. Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm trên toàn cầu có hơn 900.000 trẻ em và vị thành niên dưới 18 tuổi tử vong do thương tích, trong đó 90% là thương tích không chủ ý. 

95% tử vong do thương tích trẻ em xảy ra ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình. Ngoài những ca tử vong, hàng chục triệu trẻ em đòi hỏi phải được chăm sóc tại các cơ sở y tế và nhiều trẻ bị tàn tật suốt đời.

Tại Việt Nam, thống kê của Cục Quản lý môi trường (Bộ Y tế) cho thấy, mỗi năm trung bình có hơn 370.000 trẻ bị tai nạn thương tích, trong đó nhóm 15-19 chiếm tỷ lệ cao nhất chiếm 43%, tiếp đến nhóm tuổi 5-14 chiếm 36,9%, thấp nhất là nhóm tuổi 0-4 chiếm 19,5%. 

Vẫn theo thống kê của Cục Quản lý môi trường thì số trẻ em tử vong do tai nạn thương tích là 6.600 trường hợp một năm chiếm tỷ lệ 35,5% trong tổng số trẻ tử vong trong toàn quốc do tất cả các nguyên nhân.

Như vậy, cứ 100.000 trẻ có 24 trẻ tử vong do tai nạn thương tích hay tương đương 18 trẻ em tử vong do tai nạn thương tích mỗi ngày. Các em trai có xu hướng bị thương tích thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn so với các em gái. 

Trong đó, ngã là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở trẻ em tại Việt Nam với tỉ lệ 4,7/100.000.

Trao đổi với phóng viên, BS. Nguyễn Trọng An, nguyên Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ trẻ em (Bộ LĐTB & XH), cho biết đang thực hiện hai dự án ở tỉnh Bắc Giang và Thái Bình về vấn đề ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khoẻ trẻ em.

Trong quá trình thực hiện dự án, qua trao đổi với các em học sinh, giáo viên và nhà trường và thực tế quan sát tại các trường nơi dự án triển khai cho thấy tai nạn thương tích học đường giảm đi rõ rệt. Ví dụ như chạy, đánh nhau, ngã ao, ngã cây… là giảm.

“Ở trong trường học tỷ lệ tai nạn thương tích giảm đi rất nhiều. Vì các trường đang thực hiện chương trình “trường học an toàn”. Tôi thấy rằng mô hình “Trường học an toàn, trường mẫu giáo an toàn” đang được thực hiện rất tốt theo chỉ đạo của Bộ GD & ĐT từ những năm trước”, BS Nguyễn Trọng An cho hay.

Tuy nhiên, thực tế tại cộng đồng BS Nguyễn Trọng An cho rằng trẻ bị tai nạn thương tích vẫn còn, trong đó tỷ lệ trẻ ngã ao, chết đuối, ngã do trèo leo, chạy nhảy vẫn cao.

Điều đáng nói, mặc dù hiểu được việc nguy hiểm đối với trẻ khi té ngã, nhưng nhiều phụ huynh vẫn còn thực hành an toàn cho trẻ sai.

Bé N.H (10 tháng tuổi, Hà Nội) ở nhà với bà. Được cho vào ngồi xe tròn tập đi để bà làm việc nhà. Trong lúc bà đang bận rửa rau thì bé phi xe nhanh. Chiếc xe lao mạnh vào tường, bổ nhào. Bé đập đầu xuống đất, bất tỉnh.

Ngay sau đó, bé được đưa vào viện trong tình trạng chấn thương sọ não, có tụ máu màng cứng phải can thiệp mổ lấy khối máu tụ.

Theo bác sĩ Dương Thùy Nga (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội), ngã là tai nạn rất thường gặp, nhất là ở trẻ nhỏ do ở độ tuổi này các con hiếu động, thích chạy nhảy, leo trèo.

Nếu trẻ ngã nhẹ, không chấn thương ở bộ phận nguy hiểm như đầu, phụ huynh cũng không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, cha mẹ cũng không nên chủ quan vì một số chấn thương kín, không phát hiện kịp thời, nhất là vùng đầu có thể nguy hiểm tính mạng.

Do đó, nếu chẳng may trẻ bị ngã va đập trúng đầu, chỉ sưng nhẹ thì bố mẹ có thể chườm lạnh. Nếu bị chảy máu thì tuỳ vào mức độ ít hay nhiều, bố mẹ làm sạch vết thương rồi cân nhắc đưa con đi viện.

BS Nga cũng lưu ý, nếu trẻ có co giật thì bắt buộc phải cho trẻ nằm nghiên đầu sang một bên, nhằm thông thoáng đường thở. Tránh không dùng tay, cho khăn hoặc vật cứng vào miệng ngừa cắn lưỡi.

Đây không phải là cách làm hợp lý vì trẻ nhỏ thường ít cắn lưỡi như người lớn.

Việc cần làm lúc này đối với phụ huynh là bình tĩnh theo dõi độ dài cơn co giật của con khoảng vài giây hay vài chục phút. Người nhà có thể quay video để bác sĩ có thể biết rõ hơn tình trạng của bệnh nhi để chẩn đoán.

Nếu trẻ co giật sau ngã thì cần đưa trẻ đến viện sớm. Khi trẻ ngất, tím tái, thiếu oxy cần được đặt chỗ thông thoáng, thực hiện hà hơi thổi ngạt.

Để phòng ngừa tai nạn thương tích ở trẻ nhỏ, các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần để mắt đến trẻ, không cho trẻ chơi một mình nhất là những trẻ mới biết bò hay đang tập đi.

Ngay cả khi trẻ chưa đến 10 tuổi thì bố mẹ cũng không nên để trẻ vượt xa tầm mắt khi con ở nhà. Bởi ở tuổi này, trẻ vẫn chưa lường hết các nguy hiểm có thể xảy đến với chúng.

Bác sĩ Nga lưu ý phụ huynh cần luôn để mắt đến trẻ, không để con chơi một mình, nhất là những bé vừa mới biết trườn, bò, đi; không để trẻ dưới 10 tuổi trông chừng trẻ nhỏ do các em bé chưa lường hết các nguy hiểm xảy ra.

Trong trường hợp con chẳng may bị ngã, người lớn cần hạn chế bế xốc ngay trẻ lên mà cần giúp trẻ cố định vết thương và bảo vệ phần bị thương tổn trước.

Nếu trẻ bị gãy tay hoặc chân, bạn có thể dùng một cái mền bọc quanh, không quá lỏng hoặc quá chật. Nếu nghi ngờ trẻ bị tổn thương cột sống, cổ, hoặc chấn thương sọ não, không nên di chuyển trẻ mà nên gọi cấp cứu 115.

N. Huyền