Phát hành trái phiếu doanh nghiệp theo nguyên tắc “tự vay, tự trả”

Doanh nghiệp phát hành trái phiếu để thực hiện các chương trình, dự án đầu tư, để tăng quy mô vốn hoạt động hoặc để cơ cấu lại các khoản nợ của chính doanh nghiệp. Mục đích phát hành phải được doanh nghiệp nêu cụ thể tại phương án phát hành trái phiếu và công bố thông tin cho nhà đầu tư đăng ký mua trái phiếu theo quy định tại Nghị định này.

Việc sử dụng vốn huy động được từ phát hành trái phiếu phải đảm bảo đúng mục đích theo phương án phát hành và nội dung công bố thông tin cho nhà đầu tư.

Đối với phát hành trái phiếu xanh, ngoài việc tuân thủ quy định nêu trên, nguồn vốn từ phát hành trái phiếu được hạch toán, quản lý theo dõi riêng và giải ngân cho các dự án bảo vệ môi trường theo phương án phát hành đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Nghị định quy định rõ việc mua lại trái phiếu trước hạn, hoán đổi trái phiếu. Cụ thể, doanh nghiệp phát hành được mua lại trái phiếu trước hạn hoặc hoán đổi trái phiếu để giảm nợ hoặc cơ cấu lại nợ. 

Trường hợp dự kiến trái phiếu phát hành có thể được mua lại trước hạn hoặc hoán đổi trái phiếu, doanh nghiệp phát hành phải nêu cụ thể tại bản công bố thông tin trước đợt phát hành về việc mua lại trước hạn hoặc hoán đổi trái phiếu.

Chậm nhất 15 ngày làm việc trước khi tổ chức mua lại trái phiếu trước hạn, hoán đổi trái phiếu, doanh nghiệp phát hành phải công bố, công khai thông tin về việc mua lại trước hạn, hoán đổi trái phiếu bao gồm: Phương thức tổ chức mua lại, hoán đổi; điều kiện, điều khoản của việc mua lại, hoán đổi; khối lượng trái phiếu mua lại, hoán đổi cho chủ sở hữu trái phiếu theo phương án mua lại trái phiếu trước hạn hoặc hoán đổi trái phiếu đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phê duyệt, chấp thuận phương án phát hành trái phiếu là cấp có thẩm quyền phê duyệt, chấp thuận phương án mua lại trái phiếu trước hạn hoặc hoán đổi trái phiếu.

Việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp được các ngân hàng đẩy mạnh trong những tháng cuối năm, nhất là ở các kỳ hạn dài. 

Điển hình như BIDV với đợt mở bán 400.000 trái phiếu kỳ hạn 7 năm và 10 năm với tổng giá trị 4.000 tỷ đồng. Vietcombank cũng đã có 7 lần phát hành trái phiếu, tổng cộng khối lượng phát hành thành công là 288,3 tỷ đồng.

Một nhà băng lớn nằm trong nhóm “big 4” là Vietinbank cũng vừa phát hành trái phiếu kỳ hạn 2 năm với tổng giá trị là 450 tỷ đồng.

Trong khối các ngân hàng thương mại cổ phần, MBBank phát hành trái phiếu kỳ hạn 5 năm với tổng trị giá 1.400 tỷ đồng. HDBank dự kiến sẽ phát hành 500 tỷ đồng trái phiếu đợt 3 năm 2018.

Theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) nhận xét, hoạt động phát hành trái phiếu của các ngân hàng với khối lượng lớn liên tục trong những tháng cuối năm được đánh giá là do 2 nguyên nhân chính: Sự thiếu hụt về vốn và mục tiêu đáp ứng chuẩn hệ số CAR.

Thanh khoản tại đa số các ngân hàng đang trở nên căng thẳng khi tốc độ tăng trưởng huy động tiền gửi thấp hơn tăng trưởng tín dụng.

Mức tăng trưởng huy động của BIDV, VietinBank, và Vietcombank trong 9 tháng đầu năm lần lượt là 10,9%, 9,7% và 9,2%, trong khi tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng này lần lượt là 11,5%, 11,9% và 15,1%.

Còn đối với hệ số CAR, theo Thông tư 41 của NHNN, công thức tính hệ số CAR cũng có sự thay đổi. Thay vì dùng công thức vốn tự có chia tổng tài sản “Có” rủi ro theo quy định tại Thông tư 36/2014/TT-NHNN, nay phần mẫu số tính cả Tổng tài sản tính theo rủi ro tín dụng, vốn yêu cầu cho rủi ro hoạt động, và vốn yêu cầu cho rủi ro thị trường...

Với cách tính mới này, hệ số CAR tại các ngân hàng có thể sụt giảm đáng kể. Tuy vậy, việc phát hành trái phiếu sẽ khiến các ngân hàng chịu rủi ro lãi suất tăng do đa phần các trái phiếu phát hành có kỳ hạn dài.

BVSC cho rằng điều này có thể khiến lợi nhuận của các ngân hàng phát hành trái phiếu chịu áp lực nhất định trong các năm tới.