Những “trinh sát” trên biển khơi (bài 3)

Mỗi tàu đánh cá, mỗi ngư dân như một “chiến sĩ” “trinh sát” trên biển nhằm phát hiện, cung cấp thông tin kịp thời cho các cơ quan chức năng, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

“Tai mắt” trên biển

Dù đã nghe nói nhiều nhưng phải đến khi trực tiếp đi cùng đội tàu đánh ghẹ của thôn Hà Dương (xã Bảo Ninh) ra khơi có gần chục chiếc ra vùng Nam Vịnh Bắc Bộ, tôi mới cảm nhận được rõ nhấ tinh thần, trách nhiệm của những lao động về ý thức bảo vệ chủ quyền biển và ngư trường đánh bắt truyền thống.

Trên biển xa, thiếu thốn thông tin bởi không có sóng điện thoại nên bộ đàm là đường dây liên lạc duy nhất để kết nối thông tin giữa các tàu. Nhiều tàu còn được trang bị hệ thống máy định vị hiện đại với màn hình lên tới 10” để nhận biết rõ các tàu trong khu vực xung quanh bán kính từ 20-40 hải lý.

Tàu cá Quảng Bình hoạt động đánh bắt hải sản ở ngư trường truyền thống Nam Vịnh Bắc Bộ.

Trong buồng lái tàu, phía sau dãy ô cửa gắn kính là các thiết bị máy định vị, cần số, cần ga, bánh lái, và hệ thống la bàn điện tử. “Đi biển trước đây là dùng định vị hướng bằng la bàn, nay thiết bị la bàn vẫn được duy trì song song với thiết bị hiện đại có gắn màn hình. Màn hình la bàn cung cấp thông số hướng tàu đang chạy, vị trí kinh độ, vĩ độ của tàu và vận tốc di chuyển”, lái tàu Hoàng Diên mô tả.

Ở hải phận đánh bắt cá chung, anh Diên bật màn hình máy định vị lên, tôi thấy xuất hiện nhiều chấm nhỏ, lúc phóng to hình ảnh thì đó là các tàu nước ngoài cùng số hiệu, tần số liên lạc của các tàu đó hiện lên.

Ngoài ra, máy định vị còn cho biết các loại tàu đánh bắt giã cào và khu vực hoạt động để mình biết trước tránh không buông lưới vào khu vực đó.

“Các tàu cá nước ngoài đánh bắt trong hải phận đánh bắt cá chung giữa hai nước Việt-Trung theo quy định là không sai. Nếu có tàu treo cờ nước ngoài hay không treo cờ mà vào đánh bắt trong địa phận lãnh hải Việt Nam thì chúng tôi thông báo qua bộ đàm về cho trạm bờ hoặc vào tần số của cơ quan Đồn Biên phòng cảng biển để báo tin”, anh Diên nói.

Những tàu cá của nước ngoài vi phạm lãnh hải nước ta thường là các loại tàu nhỏ, chủ yếu họa động thả câu cá và câu mực. Họ đánh bắt theo tốp nhỏ lén lút, thấy tàu chấp pháp của Việt Nam xuất hiện là tăng ga bỏ chạy. Nhiều tàu chạy không thoát được thì bị bắt, xử lý theo pháp luật.

Ngư dân không những thông báo về các tàu cá nước ngoài đánh bắt hải sản vi phạm chủ quyền, mà còn thông báo cho cơ quan khi phát hiện các tàu đánh bắt cá bằng thuốc nổ “tận diệt” nguồn lợi thủy sản.

Những ngư dân đang kéo lưới khi hoàng hôn buông xuống.

“Trên biển có lúc mình gặp những tàu buổi đêm đánh cá, câu mực bằng giàn đèn. Họ bật hệ thống đèn sáng lên dụ từng đàn cá đến, rồi họ dùng thuốc nổ ném xuống để đánh cá.

Đánh bằng thuốc nổ thì lượng cá chết rất nhiều, nhưng các thuyền viên chỉ vớt được một số ít thôi, còn lại là trôi dạt trên biển theo sóng vào bờ. Bởi ngoài việc tận diệt thủy sản thì lượng cá chết trôi vào bờ biển gây hiểu lầm làm cho thương lái ép giá hải sản khi thu mua, nên chúng tôi luôn để ý những việc này để cung cấp thông tin cho cơ quan chức năng để họ biết mà xử lý”, chủ tàu số hiệu QB 91152TS ông Hoàng Quang Tình tiếp lời.

"Ngoài các loại tàu đánh bắt hải sản ra, thì số lượng tàu vận tải trên tuyến hàng hải cũng rất nhiều. Tuy nhiên, ngư dân chúng tôi chỉ am hiểu nghề cá mú, nên thông báo tin tức về các tàu cá vi phạm thôi. Còn các tàu hàng thì họ chở gì mình không thể biết được, nên việc đấu tranh chống buôn lậu trên biển ngư dân như chúng tôi không đủ quyền để tham gia được”, anh Tình - một thuyền viên vừa cười vừa kể.

Không chỉ là "tai mắt" cho các lực lượng chấp pháp trên biển, các tàu cá, ngư dân là lực lượng hỗ trợ đắc lực trong công việc tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên biển. Khi một tàu nào đó (cả tàu trong nước và tàu nước ngoài) bị nạn trên biển thì nhận được tín hiệu cầu cứu (pháo sáng, và qua bộ đàm) từ tàu bị nạn, các tàu cá ở gần khu vực nhanh chóng chạy đến ứng cứu. Các tàu bị nạn được cứu hộ kịp thời giảm được thiệt hải về người và tài sản. Đây chính là sự giúp sức, tạo nên sức mạnh đoàn kết của ngư dân để vươn khơi để bám biển.

Vai trò rất lớn trong bảo vệ biển đảo

Khi nói tới vai trò của ngư dân tham gia bảo vệ chủ quyền biển đảo, trung tá Ngô Văn Dũng - Phó chủ nhiệm Chính trị Bộ Chỉ huy Biên phòng Quảng Bình ghi nhận “hàng năm, các ngư dân đã cung cấp hàng trăm lượt thông tin về tàu nước ngoài xâm phạm chủ quyền, buôn lậu trên biển cho đơn vị.

Các ngư dân đánh cá, và duy trì đánh cá ở các ngư trường truyền thống là sự ghi nhận về bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh hải, nhất là trong dịp Tết Nguyên đán vừa qua, nhiều tàu vẫn đánh bắt xuyên tết, họ phối hợp cùng với lực lượng trinh sát của các Đồn Biên phòng hình thành mạng lưới nắm bắt thêm thông tin sâu rộng trên biển”.

Những thuyền viên trên tàu ngoài lao động đánh bắt hải sản còn là những “trinh sát” cung cấp thông tin trên biển cho cơ quan chức năng.

Hiện nay, ở Quảng Bình đã thành lập 191 tổ đoàn kết, 1.210 tàu công suất trên 90CV và 8.081 lao động tham gia. Tính cả tàu công suất nhỏ thì có tới 2.214 tàu với 12.078 lao động tham gia. Hoạt động của các tổ đoàn kết đánh bắt hải sản được duy trì nhiều năm và phát huy hiệu quả, nhất là trong công tác tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn trên biển.

“Năm 2016, ngư dân cung cấp cho lực lượng Biên Phòng tỉnh 120 nguồn tin, trong đó có 97 nguồn tin có giá trị về bảo vệ vùng biển như tàu nước ngoài vi phạm đánh bắt hải sản và thăm dò khai thác khoáng sản trong vùng biển Quảng Bình, tàu cá đánh bắt bằng thuốc nổ…” thượng tá Phan Thanh Bổng-cán bộ Phòng Tham mưu Bộ chỉ huy Biên phòng Quảng Bình cung cấp.

“Ngư dân đi biển họ cung cấp thông tin những gì họ thấy được, biết được và cho đó là quan trọng, cần thiết. Bởi vậy, nhiều thông tin không có giá trị về nghiệp vụ, nhưng chúng tôi vẫn lắng nghe họ trình bày, bởi khi mình lắng nghe thông tin từ họ cung cấp thì với họ có giá trị về tinh thần rất lớn và họ cũng nâng cao tình thần trách nhiệm trong công tác cung cấp thông tin sau này”, trung tá Cao Xuân Phú - Đồn trưởng Đồn Biên Phòng Nhật Lệ chia sẻ.

Lao động trong đêm

Thực thi pháp luật trên biển ngoài công việc của các cơ quan nhà nước, lực lượng chấp pháp trên biển thì không thể thiếu những người ngư dân và những con tàu đánh cá đang ngày đêm hoạt động trên biển.

Những ngư dân kiên gan đội sóng bám biển ngoài lao động đánh bắt hải sản họ còn là những “trinh sát” không chuyên, góp phần bảo vệ pháp luật, bảo vệ chủ quyền biển đảo quê hương.