Những mốc chính trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam

Việt Nam tích cực tham gia hội nhập 

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, Việt Nam đã có quá trình hội nhập kinh tế quốc tế hơn 20 năm nay. 

Các mốc quan trọng đó là: Năm 1995 Việt Nam gia nhập ASEAN. Năm 2000, Việt Nam ký kết Hiệp định thương mại song phương với Hoa Kỳ, tạo sức bật về đầu tư, tăng trưởng xuất khẩu; Năm 2007, Việt Nam gia nhập WTO; Năm 2015 Việt Nam cùng các nước kết thúc đàm phán Hiệp định TPP. 

"Mặc dù TPP chưa có hiệu lực, chưa được nước nào phê chuẩn nhưng một ngày nào đó sẽ được phê chuẩn, TPP có ảnh hưởng lớn và tạo ra thay đổi lớn về tư tưởng, chính sách", ông Khanh cho hay.

Theo thống kê, Việt Nam là nước duy nhất trong khu vực có được quan hệ FTA với đầy đủ các nước G7. So với nhiều quốc gia khác như Thái Lan, Indonesia, Philiippin, thì Việt Nam có thế thuận lợi hơn.

"Việt Nam là nước tích cực đàm phán, ký kết FTA nhất trên thế giới. Chúng ta có 16 FTA đã và đang tham gia đàm phán, trong đó có 9 FTA đã ký có hiệu lực, 2 FTA đã ký nhưng chưa có hiệu lực, 1 FTA đã kết thúc đàm phán và 4 FTA đang đàm phán. Riêng năm 2015 chúng ta đàm phán 5 FTA: Hiệp định TPP, FTA giữa Việt Nam – EU; FTA Liên minh kinh tế Á- Âu, FTA với Hàn Quốc...", ông Khanh cho biết.

“Khi chúng tôi tham gia đàm phán các nước e ngại hỏi tại sao Việt Nam lại còn nhiều hạn chế vì sao lại tích cực đàm phán như thế. Tuy nhiên chúng ta đã làm được và kết quả rất tốt. Trong số FTA đã ký và có hiệu lực chủ yếu trong khuôn khổ ASEAN. FTA với Liên minh Châu Âu đã kết thúc đàm phán nhưng các nước đang rà soát pháp lý để tiến tới ký kết. Liên minh tế Á Âu cũng dự kiến sang tháng 10/2016 có hiệu lực…”, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên chia sẻ thêm.

Thành tựu và hạn chế

Ông Khanh cho biết, năm 1995 chúng ta gia nhập ASEAN và xuất khẩu được 5,4 tỷ, sang năm 2000 xuất khẩu được 14,4 tỷ USD và 48,5 tỷ vào năm 2007, năm 2015 là 165 tỷ USD.

Như vậy chỉ trong 8 năm, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam đã tăng gấp 3,5  lần và ở mức hai con số. Theo ông Khanh, nếu không có các Hiệp định thương mại tự do, quá trình hội nhập sâu rộng thì không thể nào Việt Nam tăng trưởng được như vậy.

Về thu hút đầu tư nước ngoài, năm 1991 chúng ta có luật đầu tư nước ngoài vì thế các nước nhìn Việt Nam như mỏ vàng chưa được khai thác. Đặc biệt là năm 2008, vốn đầu tư nước ngoài tăng hơn 70 tỉ USD, đó chính là nhờ WTO trong khi đó Trung Quốc chỉ thu hút được 50 tỷ USD sau 1 năm gia nhập WTO.

FDI từ Hàn Quốc vào Việt Nam đã tăng rất mạnh vào năm 2006- 2007 (Hiệp định ASEAN- Hàn Quốc ký năm 2006), năm 2013 tăng cao hơn 234% so với năm 2012.

FDI từ Nhật Bản năm 2008 đã tăng mạnh gần 450% so với năm trước đó (Hiệp định song phương Việt Nam – Nhật Bản ký năm 2008).

Chính vì thế theo ông Khanh, Hội nhập kinh tế quốc tế đã mang lại nhiều kết quả cho Việt Nam về tăng trưởng và thu hút FDI.

Vậy những thách thức từ quá trình hội nhập của Việt Nam là gì?

Ông Khanh cho biết, sau khi Việt Nam gia nhập WTO đã nhập siêu 20 tỷ USD vào năm 2008. Lúc đó chúng ta rất lo lắng, có nhiều ý kiến đổ lỗi cho WTO. Chúng ta hơi hoảng loạn khi nhập siêu quá lớn, không biết những năm tiếp theo sẽ như thế nào. Nhưng thực tế nhập siêu những năm sau ngày càng giảm và có thặng dư.

“Như vậy nhập siêu không phải là vấn đề lớn. Tuy nhiên trong 1 số trường hợp cụ thể nhấp siêu là vấn đề đau đầu. năm 2002 chúng ta có FTA giữa ASEAN với Trung Quốc, năm 2001, nhập siêu từ Trung Quốc chỉ 210 triệu USD nhưng đến năm 2012 đã lên tới hơn 16 tỷ USD và hiện nay là hơn 30 tỷ USD, đây là con số lớn”, ông Khanh nói.

Thách thức thứ hai là khoảng cách giàu nghèo, 20% có dân cư thu nhập cao nhất và dân cư có thu nhập cao nhất, khoảng cách lớn gây bất bình đẳng xã hội, bất ổn dân cư.

Thách thức nữa là mức độ sẵn sàng hội nhập. Tại sao năm 2008 chúng ta thu hút được gần 80 tỷ USD, nhưng chúng ta không tiêu thụ nổi, nguồn vốn vào tìm nguồn lợi ngắn hạn nhưng lại quy vào bất động sản, chứng khoán, cơ hội đến nhưng không nắm bắt được.

"Chúng ta tự hào vì có một số doanh nghiệp lớn nhưng họ chủ yếu sống bằng quan hệ, bất động sản chứ không sản xuất những sản phẩm thương hiệu nổi tiếng thế giới. DN không quan tâm nhiều đến xuất khẩu, chúng tôi mời các doanh nghiệp xuất khẩu đến để phổ biến kiến thức nhưng họ không quan tâm. Chính phủ mang cơ hội về nhưng DN không biết nắm bắt, đó mới là thách thức lớn của chúng ta", ông Khanh nhấn mạnh.