Những ca mổ tách song sinh dính liền của lịch sử y khoa Việt Nam

Hơn 30 năm ca mổ tách Việt – Đức

Sáng 15/7, hơn 100 nhân viên y tế bao gồm các chuyên gia hàng đầu tiến hành ca phẫu thuật tách dính hai bé Trúc Nhi và Diệu Nhi. Ca phẫu thuật dự kiến 12 tiếng. Tâm nguyện của hơn 100 y bác sĩ hi vọng khai sinh một lần nữa cho các bé. Đây không phải lần đầu Việt Nam thực hiện phẫu thuật tách dính cho các bé sơ sinh dính liền nhau.

Ngày 4/10/1988 ca mổ lịch sử của ngành y tách cặp song sinh dính vào nhau Việt – Đức đã trở thành ca phẫu thuật “ đáng nhớ” của ngành nhi Việt Nam.

Ca phẫu thuật tách rời cặp song sinh được thực hiện với sự tham gia của ê kíp bao gồm 70 giáo sư, bác sĩ đầu ngành của Việt Nam, Nhật Bản và một số quốc gia khác. Ca phẫu thuật kéo dài 12 tiếng đã thành công tốt đẹp và đi vào lịch sử y học Việt Nam.

Nguyễn Việt và Nguyễn Đức sinh ngày 25/2/1981 tại Kon Tum trong hình dạng dính liền vào nhau ở phần bụng, có chung hậu môn và bộ phận sinh dục, có hai chân và một chân cụt. Hai bé được đưa ra BV hữu nghị Việt - Đức (Hà Nội) để chăm sóc, chữa trị. Tên BV Việt - Đức sau đó được sử dụng để đặt cho cả hai anh em. Một năm sau, hai anh em được chuyển vào BV Từ Dũ TP.HCM để theo dõi.

Năm lên sáu tuổi, Việt gặp hội chứng não cấp rơi vào hôn mê, có thể đột tử bất cứ lúc nào và được đưa qua Nhật Bản chữa trị nhưng không thành công. Trước nguy cơ Đức sẽ chết nếu chẳng may Việt qua đời, BV Từ Dũ quyết định tách rời cặp song sinh dính liền nhau. Ngày 4/10/1988, Việt và Đức đã được êkíp mổ với sự tham gia của 70 y bác sĩ Việt Nam, Nhật Bản và một số quốc gia khác do BS Trần Đông A làm trưởng kíp mổ phẫu thuật tách rời thành công. Ca mổ đã đi vào lịch sử y học Việt Nam và cả thế giới.

Gia đình Trúc Nhi- Diệu Nhi  trước giờ vào làm phẫu thuật

Bước qua ca mổ sinh tử, hai anh em nhanh chóng hồi phục ngoạn mục trong sự hồi hộp dõi theo của cả thế giới. Việt sống đời thực vật nhưng vẫn ở lại với đời được 19 năm sau mổ với sự chăm sóc của các y bác sĩ Làng Hòa Bình, Bệnh viện Từ Dũ.

Nguyễn Đức​ lớn lên trở thành nhân viên Làng Hòa Bình, lập gia đình và có 2 con sinh đôi xinh xắn là điều chưa từng có trong lịch sử y khoa thế giới qua những ca tương tự đã được công bố. Cuộc đại phẫu năm nào càng thêm ý nghĩa trọn vẹn. Chủ hôn đám cưới của Nguyễn Đức chính là những “ông nội”, “ông ngoại”, “bà ngoại”... đã tham gia êkíp mổ giúp hồi sinh cuộc đời anh. 

Tách bé Phi Long – Phi Phụng

Phi Long và Phi Phụng sinh 26/9/2012, là con trai của vợ chồng chị Nguyễn Thị Hồng Lam (21 tuổi) và anh Nguyễn Thanh Phiên (26 tuổi) ở Ninh Thuận.  Khi mang thai đến tuần thứ 25, đi siêu âm ở Bệnh viện Ninh Thuận, chị Hồng Lam đã được bác sĩ thông báo song thai bị dính nhau. Vợ chồng chị Lam vẫn quyết định giữ lại con mình. Khi sinh ra, trên mỗi bé phần đầu, mặt, hai tay và hai chân phát triển bình thường. Mỗi bé có cơ quan sinh dục ngoài và hậu môn bình thường. Hai bé ăn uống, đi tiêu, tiểu có phần độc lập với nhau.

Những ca tách dính của lịch sử y khoa Việt Nam

Hai bé được mổ tách liền nhau vào 26/11/2013. Đây là ca song sinh dính nhau rất phức tạp. Các bé dính nhau phần ngực và bụng, trong đó toàn bộ xương ức bị dính, phần tiêu hóa dính nhau, bộ phận nhu mô gan, đường mật. Còn phần tim mạch có khả năng dính ở màng tim, tâm nhĩ hoặc thành tâm thất. Bé Phi Long thở khí trời, ăn uống tốt, khỏe mạnh nhưng bé Phi Phụng có rất nhiều dị tật: co gồng di chứng não, giãn nhẹ não thất, đông đặc phổi phải, hẹp eo động mạch chủ, giãn đài bể thận phải và phải thở máy kéo dài cả năm”.

Trước tình hình đó, tiên lượng xấu có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, ảnh hưởng đến sự sống còn của hai bé, êkip mổ gồm các y bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng 2, Viện Tim TP.HCM và Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM đã nhiều lần hội chẩn và ấn định ngày phẫu thuật, tách rời hai bé.

Tuy nhiên, ca mổ rất khó khăn do một bé phải thở bằng máy suốt một năm, sức khỏe yếu nên gây mê là cả vấn đề. Việc đặt đường truyền vào tĩnh mạch rất khó khăn do một năm trời nằm trong phòng hồi sức các bé đã được chích rất nhiều lần. Khó khăn thứ hai là do bé Phi Phụng phải thở máy kéo dài nên chỉ số hô hấp kém. Các bác sĩ đã dự định tình huống gây mê rất đặc biệt

Đúng 6h sáng 26/11/2013, ca mổ bắt đầu cả hai bé dính nhau một diện rộng ngực và bụng từ cán xương ức đến rốn. Sau khi tách ra, bé Phi Phụng bị hở vùng thành bụng từ xương ức xuống trên rốn khoảng 12cm. 

Các bác sĩ đã che phần hở này bằng màng nhân tạo đặc biệt làm bằng vật liệu sinh học, đặt khung cố định ngoài có răng để kéo khép dần dần thành bụng. Sau khi tách, Phi Phụng phải độc lập nhưng không thích nghi được. Mấy tháng sau, ngày 23/2/2014, Phi Phụng qua đời. Người anh trai Phi Long nay đã là học sinh lớp 2. 

Ngày mai, mổ tách hai bé song sinh dính liền cực hiếm

Theo thông tin từ BV Nhi đồng TP.HCM ca mổ cho bé song sinh Trúc Diện sẽ được tiến hành vào 6 giờ sáng ngày 15/07/2020, dự kiến kéo dài 12 giờ, kết thúc lúc 18g cùng ngày.

Khánh Chi