Nguyên nhân gây đau lưng và cách điều trị

Đau lưng là bệnh thường hay gặp. Nghiên cứu chỉ ra hầu như mỗi người đều bị đau lưng ít nhất một lần trong đời.

Nguyên nhân gây đau lưng

Bác sĩ Huynh Wynn Trần - Tổ chức y khoa VietMD, cho biết đau lưng có thể do nhiều lý do, cấu trúc vùng lưng là cấu trúc phức tạp, không đối xứng, là nơi có nhiều khớp xương, cơ bắp, dây thần kinh cột sống, dây chằng. Vùng lưng cũng là nơi chứa các dây thần kinh nhánh, các mạch máu quan trọng kiểm soát toàn bộ hoạt động của phần dưới cơ thể. Tổn thương đến một trong những vùng này đều có thể gây ra đau lưng.

Ngoài ra, đau lưng cũng do cân nặng đang trở thành nguyên nhân phổ biến, do áp lực ép trực tiếp lên cột sống lưng từ thân trên. Mỹ là nước có đến 70% bệnh nhân thừa cân và 42% béo phì, đều dễ dẫn đến đau lưng.

Giãn hay tổn thương dây chằng hay cơ bắp là một trong lý do thường gặp của đau lưng. Tư thế sai, khiêng đồ nặng, kéo vật nặng, có thể khiến vùng dây chằng và cơ bắp bị giãn. Đau lưng kiểu này có triệu chứng đau nhức buốt, thường phục hồi nhanh với nghỉ ngơi, uống thuốc giảm đau, giảm viêm và tập thể dục nhẹ.

Thoát vị đĩa đệm là lý do khác thường gây đau lưng ở người lớn tuổi. Giữa những đốt sống lưng, chúng ta có các "đĩa đệm" làm từ sụn cứng, bên trong có chứa chất dịch đặc, có tác dụng giảm sóc và hấp thụ lực. Khi chúng ta lớn tuổi và do áp lực của trọng lượng cơ thể ép lên theo thời gian, phần đĩa này bị xẹp xuống, khô đi, khiến cho phần đĩa này có thể bị lệch ra ngoài, ép vào dây thần kinh cột sống hay các nhánh thần kinh khiến cho đau lưng kèm theo cảm giác tê tê, và thỉnh thoảng yếu vùng chân bên dưới.

Rất nhiều người bị đau lưng ít nhất một lần trong đời. Ảnh minh họa

Gai cột sống tạo ra từ sự hình thành của các xương thừa xung quanh đốt xương sống, các "gai" này có thể ép vào dây thần kinh khiến bệnh nhân bị đau lưng kèm theo cảm giác tê nhức hay yếu vùng chân. Cả gai cột sống và thoát vị đĩa đệm đều có điểm chung là có phần thừa nhô ra từ cột sống ép vào dây thần kinh. Vì vậy, tập vật lý trị liệu là một trong những cách tốt nhất để chữa đau loại này vì tập trị liệu giúp cho cơ thể và dây thần kinh quen với vùng bị ép, tăng khả năng vận động, và làm mạnh các cơ bắp. Gai cột sống và thoát vị đĩa đệm thường xảy ra do thoái hóa khớp xương cột sống.

Thoái hóa khớp sống lưng là một lý do khác dẫn đến đau lưng. Thoái hóa khớp do phần sụn chèn giữa các đốt sống lưng bị mòn, dẫn đến xương bị ép trực tiếp gây ra cơn đau. Thường đau loại này sẽ giảm khi bệnh nhân nằm xuống, do giảm áp lực trực tiếp lên đốt sống lưng.

Loãng xương và yếu xương cũng là một lý do khiến lưng bị đau do phần xương yếu có thể giòn và mỏng dẫn đến dễ vỡ do lực ép. Đa số các gãy xương cột sống ép (vertebral compression fracture) đều liên quan đến loãng xương. Vì vậy, chữa loãng xương là điều quan trọng để chữa đau lưng trong trường hợp này.

Các lý do khác dẫn đến đau lưng như nhiễm trùng vùng cột sống hay vùng chậu, chấn thương, tai nạn, hay ung thư di căn đến xương. Chữa trị đau lưng loại này cần tìm ra lý do chính và chữa tận gốc.

Chữa đau lưng

Theo bác sĩ Wynn, phần lớn đau lưng sẽ tự khỏi khi bệnh nhân nghỉ ngơi và hạn chế vận động. Đa số bệnh nhân sẽ bớt đau với các thuốc giảm đau mua ở hiệu thuốc không cần toa như Ibuprofen, Naproxen (NSAID), hay Tylenol. Tuy nhiên, thuốc NSAID thường có tác dụng phư như đau bao tử hay tổn thương thận.

Tập vật lý trị liệu là một trong những cách hiệu quả nhất để chữa đau lưng. Bệnh nhân nên bắt đầu tập nhẹ trong khả năng của mình, ngưng ngay khi đau, sau đó tập tiếp. Bệnh nhân có thể uống thuốc giảm đau trước khi tập để bớt đau khi tập. Ngay khi đã bớt đau lưng hay hết hẳn, bệnh nhân vẫn nên tiếp tục tập ở nhà để tăng cường các cơ bắp vùng lưng.

Phẫu thuật là cách cuối cùng chữa đau lưng nếu thuốc, thay đổi lối sống, tập vật lý trị liệu vẫn không làm bớt đau. Phẫu thuật sẽ hiệu quả nếu có lý do khiến đau lưng rõ ràng trên hình ảnh, ví dụ như bệnh nhân bị chèn ép rễ dây thần kinh ở L4-L5 thì việc phẫu thuật giảm áp lực ở vùng này có thể chữa đau lưng.

BS Wynn nhấn mạnh, việc chữa đau lưng tốt nhất là tìm ra lý do chính để chữa như sửa tư thế, giảm cân, hay các bệnh lý gây đau lưng. Tập thể dục và ăn uống cân bằng là cách tốt để ngăn ngừa đau lưng.

K.Chi