Mỗi năm Việt Nam có từ 70-100 người tử vong do bệnh dại

Với chủ đề “Một Sức khỏe, Không người Tử vong”, ngày Thế giới phòng chống bệnh dại năm nay được Văn phòng tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam (WHO), tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam (FAO), Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ) nhấn mạnh cách tiếp cận Một Sức khỏe đang ngày càng trở nên phổ biến trong các chương trình kiểm soát dịch bệnh. 

Các ví dụ gần đây như đại dịch COVID-19 và kháng kháng sinh đã cho thế giới thấy sức khỏe của con người, động vật và môi trường đều có mối liên hệ chặt chẽ và phụ thuộc lẫn nhau. 

Tinh thần chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống bệnh dại năm nay là khuyến khích sự hợp tác, quan hệ đối tác, một cách tiếp cận chung hướng tới loại trừ bệnh dại - hay còn gọi là "Không người Tử vong", phù hợp với mục tiêu "Không còn người tử vong vì bệnh dại từ năm 2030". 

Hơn nữa, khía cạnh Một Sức khỏe của chủ đề này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác, đảm bảo tất cả mọi người (dù là chuyên gia hay là người bình thường) cùng chung tay hành động như những đối tác thống nhất, những người có thể tạo ra sự khác biệt và đóng góp vào hành động tập thể hướng tới loại trừ bệnh dại.

Cách tiếp cận này thể hiện khái niệm Một Sức khỏe như một động lực thúc đẩy sự tham gia và hợp tác giữa các lĩnh vực con người, động vật và môi trường.

Kế hoạch chiến lược toàn cầu đã được các tổ chức WHO, FAO, Tổ chức Thú y thế giới (OIE) và Liên minh toàn cầu về kiểm soát bệnh dại (GARC) đồng thông qua vào năm 2018.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, và các chính quyền địa phương, với sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế nói trên đã và đang phối hợp thực hiện Chương trình quốc gia về phòng chống bệnh dại.

Giảm tử vong người bị bệnh dại do lây truyền từ chó là mục tiêu cấp bách và nhiều thách thức của nhiều quốc gia trong những thập kỷ gần đây.

Tuy nhiên, thông qua sự phối hợp chặt chẽ và việc thực hiện ngay từng bước nhằm thúc đẩy việc kiểm soát bệnh dại sẽ có thể giúp đảm bảo việc loại trừ hoàn toàn người tử vong vì bệnh dại từ năm 2030. 

Mặc dù đã đạt được một số tiến bộ trong 10 năm qua, Việt Nam vẫn tiếp tục báo cáo từ 70 đến 100 trường hợp tử vong do bệnh dại mỗi năm.

Trong 8 tháng đầu năm 2022, Việt Nam ghi nhận đã có 40 trường hợp tử vong. Mặc dù số trường hợp tử vong do bệnh dại ở một số tỉnh giảm đáng kể, nhưng số trường hợp tử vong từ năm 2017 đến năm 2021 vẫn tăng ở 20 tỉnh so với giai đoạn 2011-2016.

Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải áp dụng các bài học kinh nghiệm và hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương để đảm bảo giảm người tử vong do bệnh dại trong tương lai.

Quyền Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, Tiến sĩ Socorro Escalante, nhấn mạnh sự cần thiết phải có cam kết mạnh mẽ vào các lĩnh vực ưu tiên để loại trừ người tử vong do bệnh dại từ năm 2030.

“Tăng cường cam kết chính trị để đảm bảo khả năng tiếp cận, tính sẵn có và khả năng chi trả cho các can thiệp đã được chứng minh như các loại vắc xin đảm bảo chất lượng, an toàn, và hiệu quả, là yếu tố quan trọng để cứu sống người bệnh cùng với việc đảm bảo cách tiếp cận Một Sức khỏe để loại trừ bệnh dại”.

Bà cũng nhắc lại về “sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành thú y, y tế và các ngành khác là rất quan trọng để đảm bảo các chương trình phòng chống và kiểm soát được quản lý hiệu quả”.

Tiến sĩ Rémi Nono Womdim, Trưởng đại diện tổ chức FAO tại Việt Nam cho biết, việc tiêm phòng cho chó là biện pháp can thiệp đơn giản, tiết kiệm chi phí và hiệu quả nhất để bảo vệ người không bị lây nhiễm bệnh dại.

Làm việc cùng nhau theo cách tiếp cận Một sức khỏe, tăng tỷ lệ bao phủ tiêm phòng bệnh dại ở động vật đạt ít nhất 70%, chúng ta có thể ngăn chặn sự lây truyền bệnh dại sang người và đẩy nhanh tiến độ hướng tới mục tiêu 'Không còn người tử vong vì bệnh dại từ năm 2030'.

Bác sỹ Lindsay Kim, Giám đốc Chương trình An ninh Y tế Toàn cầu, Văn phòng CDC Hoa Kỳ tại Việt Nam nhấn mạnh rằng việc tăng cường giám sát bệnh dại theo cách tiếp cận Một sức khỏe và lồng ghép với hệ thống giám sát dựa trên sự kiện hiện đang được Bộ Y tế Việt Nam triển khai và vận động cũng cần được chú trọng để tiến gần hơn đến mục tiêu“Không còn người tử vong vì bệnh dại từ năm 2030”.

Chính phủ Việt Nam cam kết đạt được mục tiêu không còn người tử vong vì bệnh dại từ năm 2030 thông qua việc phê duyệt Chương trình Quốc gia về Phòng và Chống Dệnh dại Giai đoạn 2022–2030. 

Tuân Nguyễn