Khởi kiện doanh nghiệp nếu không đóng phí công đoàn

Tổ chức Công đoàn trong doanh nghiệp phải được phát huy để bảo vệ quyền lợi người lao động

Không đóng phí công đoàn không được khấu trừ chi phí

Thông tin trên được ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết tại buổi hội thảo “Cập nhật Bộ luật Lao động và Luật Công đoàn – Những tác động đến hoạt động của doanh nghiệp” do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP.HCM phối hợp cùng công ty Nhân Việt Management Group tổ chức ngày 4/12 tại TP.HCM.

Luật sư Miki Yasufumi, đại diện Văn phòng Luật sư Anderson Mori & Tomotsune Nhật Bản, Văn phòng Luật sư VILAF đặt vấn đề, theo quy định, doanh nghiệp phải đóng phí công đoàn, tuy nhiên trên thực tế có nhiều doanh nghiệp không đóng không phí này. Như vậy, doanh nghiệp đó có vi phạm quy định của pháp luật và có bị xử phạt hay không?

Trả lời câu hỏi của ông Miki, ông Mai Đức Chính cho biết, theo quy định tại Điều 26 Luật Công đoàn, tất cả doanh nghiệp đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam đều phải đóng phí công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Trong số này, công đoàn cơ sở giữ lại 65% và 35% nộp về công đoàn cấp trên.

Hiện nay, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội cùng Tổng Liên đoàn Lao động và Bộ Tư pháp đang tiến hành lấy ý kiến sửa đổi Nghị định 95 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Theo đó sẽ bổ sung hành vi không nộp phí công đoàn của doanh nghiệp vào diện bị xử phạt. Dự kiến sẽ được trình lên Chính phủ và ban hành trong quý 1/2015.

Mới đây Cục thuế TP.HCM cũng đã ban hành văn bản số 7040 ngày 26/8/2014, quy định nếu hết thời hạn kê khai thuế mà doanh nghiệp không kê khai phần phí đóng bảo hiểm xã hội và phí công đoàn thì sẽ không được khấu trừ vào phần chi phí hợp lý hợp lệ và không được giảm trừ trong thuế thu nhập doanh nghiệp.

Ngoài ra, sắp tới Bộ trưởng Bộ Tài chính và Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động sẽ ký kết chương trình phối hợp giữa hai cơ quan. Theo đó, giao cơ quan thuế có trách nhiệm trong việc thanh tra kiểm tra việc đóng thuế của doanh nghiệp, bao gồm cả việc đóng phí bảo hiểm và phí công đoàn.

Ông Chính cho biết thêm, mức xử phạt hiện vẫn nằm trong dự thảo. Tuy nhiên, mức tối đa mà Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép trong việc xử phạt đối với hành vi vi phạm hành chính của công đoàn là 75 triệu đồng, bằng mức vi phạm của bảo hiểm xã hội. Trong đó các hành vi bị xử phạt gồm có: chậm nộp, không đóng đủ và không đóng toàn bộ. Đặc biệt, nếu không nộp, công đoàn có quyền khởi kiện doanh nghiệp đó ra tòa án.

Chỉ 60% DN có tổ chức công đoàn

Đại diện Văn phòng Luật Pricewaterhouse Coopers Việt Nam, bà Veera Maenpaa,  cũng chia sẻ, một kết quả khảo sát của Pricewaterhouse Coopers Việt Nam trên 1.000 doanh nghiệp tại Việt nam cho thấy, có 60% doanh nghiệp có tổ chức công đoàn và 40% không có công đoàn. Tuy nhiên, trong số những doanh nghiệp không có tổ chức công đoàn, cứ 4 doanh nghiệp thì có 1 doanh nghiệp muốn đóng phí công đoàn theo quy định của luật, nhưng lại không biết đóng như thế nào và đóng ở đâu?

Về vấn đề này, ông Mai Đức Chính cho biết, trách nhiệm thông báo về việc thu phí công đoàn thuộc về công đoàn cấp trên hoặc Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, thành phố. Sắp tới Tổng Liên đoàn Lao động sẽ yêu cầu Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, thành phố thông báo cho các doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn về việc đóng phí công đoàn, bao gồm cách nộp, địa điểm và thời gian nộp.

Ông Chính cũng khẳng định, khi Nghị định 95 sửa đổi đã có hiệu lực thi hành, nếu công đoàn cấp trên hoặc Liên đoàn Lao động cấp tỉnh, thành phố không thông báo các thông tin trên cho doanh nghiệp thì không có cơ sở để xử phạt doanh nghiệp về vi phạm trong việc đóng phí công đoàn.

Ông Hồ Xuân Dũng, Phó Tổng Giám đốc Pháp chế - nhân sự, Công ty cổ phần Quản lý Winsor cũng nêu lên những vướng mắc trong quá trình xin giấy phép lao động nước ngoài.

Cụ thể, theo quy định tại Nghị định 102/2013/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam, người lao động nước ngoài đã cư trú tại Việt Nam thì phải nộp lý lịch tư pháp Việt Nam và lý lịch tư pháp nước ngoài. Trường hợp lao động nước ngoài chưa từng cư trú ở Việt Nam thì chỉ nộp lý lịch tư pháp nước ngoài. Tuy nhiên, khi thực hiện, đa số sở tư pháp các tỉnh đều yêu cầu nộp cả lý lịch tư pháp Việt Nam và nước ngoài.

Điều này gây khó khăn khi người lao đông vừa đến Việt Nam thì thủ tục xin cấp lý lịch tư pháp tại Việt Nam ít nhất cũng mất 50 ngày. Khi đó doanh nghiệp vẫn phải trả chi phí ăn ở và tiền lương cho người lao động. Trong khi chưa có giấy phép lao động, nhiều người lao động sẽ không chịu làm việc. Ngoài ra, có nhiều người nước ngoài sau khi làm việc ở Việt Nam đã lấy vợ, lấy chồng là người Việt Nam. Theo quy định của Việt Nam, người nước ngoài đó vẫn phải xin giấy phép lao động, trong khi ở các nước khác không có quy định. Điều này dẫn đến tình trạng, vợ hoặc chồng người Việt Nam phải nuôi cả những người này.

Ông Dũng cũng đặt vấn đề về việc tập đoàn của ông có nhiều công ty con đều là khách sạn. Trong trường hợp một người lao động nước ngoài được thuê quản lý khách sạn này, sau đó chuyển sang khách sạn khác thì phải nộp hồ sơ đề nghị cấp phép lao động mới, bao gồm cả việc xin lý lịch tư pháp. Điều này gây rất nhiều khó khăn cho doanh nghiệp.

Trước những ý kiến của ông Dũng, ông Phạm Minh Huân, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Chủ tịch Hội đồng Tiền lương Quốc gia cho biết, trong thời gian tới Nghị định 105/2003/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về tuyển dụng và quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam sẽ được sửa đổi, theo tinh thần rút ngắn các hồ sơ, thủ tục không cần thiết để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.