Hơn 4,4 triệu người chết mỗi năm vì thừa cholesterol

Hội thảo khoa học với chủ đề “Báo động thực trạng thừa cholesterol: Hệ lụy và giải pháp” do Tổng Hội Y học Việt Nam chỉ đạo Viện Y học Ứng dụng Việt Nam tổ chức.

PGS Nguyễn Thị Xuyên – Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam chia sẻ hiện nay, các bệnh mạn tính không lây là một vấn đề sức khỏe mà ngành Y tế đang rất quan tâm bởi sự ảnh hưởng sâu rộng của nó đến nhiều mặt của sức khỏe, tạo ra gánh nặng bệnh tật không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu. Ước tính, 80% số ca tử vong hiện nay đến từ các bệnh mãn tính.

Trong số các yếu tố nguy cơ chính gây ra các bệnh mạn tính không lây, thì rối loạn lipid máu hay mỡ máu cao là yếu tố nguy cơ chính của rất nhiều bệnh mạn tính không lây.

Mỡ máu cao gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nhưng cộng đồng vẫn còn thờ ơ, chưa được trang bị kiến thức và biện pháp kiểm soát đúng đắn trong khi tình trạng này hoàn toàn có thể kiểm soát và dự phòng bằng chế độ dinh dưỡng hàng ngày. 

PGS Xuyên cho biết thống kê vào năm 2019 về “Gánh nặng bệnh tật toàn cầu”, mỡ máu cao gây ra gần 4,4 triệu ca tử vong trên toàn thế giới, tương đương 7,78% số ca tử vong trên toàn cầu.

Đặc biệt, tại Việt Nam, theo thống kê, tỷ lệ người trưởng thành sống ở thành thị bị mỡ máu cao lên tới gần 50%. Trong đó, tình trạng thừa cholesterol do chế độ dinh dưỡng và lối sống không lành mạnh chính là nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng này.

Mỡ máu đã và đang trở thành vấn đề báo động, vì vậy rất cần được quan tâm ngay từ bây giờ.

PGS.TS.BS. Nguyễn Quang Dũng – Phó trưởng Bộ Môn dinh dưỡng và An toàn thực phẩm trường Đại học Y Hà Nội cho biết cholesterol máu cao là một trong những nguyên nhân chính gây xơ vữa động mạch.

Tại Việt Nam, cứ 10 người trưởng thành có 3 người cholesterol máu cao (30%), ở thành thị là 44,3%. Hơn 50% phụ nữ 50-65 tuổi bị thừa cholesterol máu.  

Hiện nay, cộng đồng có thái độ “thờ ơ” với tăng cholesterol mỡ máu, nhiều người bị mỡ máu nhưng vẫn vô tư ăn nhà hàng, đồ xào rán, nhiều thịt mỡ, ít rau, trái cây, ít hoạt động thể lực.

Hậu quả của rối loạn mỡ máu, PGS Dũng cho biết mỡ sẽ tích tụ trong động mạch, tắc nghẽn, xơ vữa, cứng động mạch.

Xơ vữa động mạch vành gây đau thắt ngực (do gián đoạn tạmthời lưu lượng máu)- là dấu hiệu nguy cơ cơn đau tim.  

Mảng xơ vữa vỡ ra, hình thành cục máu đông, lòng động mạch thu hẹp, chặn hoàn toàn dòng máu tới tim cơn đau tim.  

Nếu xảy ra ở não dẫn tới đột quị.  Mảng xơ vữa có thể ngăn cản dòng máu tới ruột, chân, bàn chân - được gọi là bệnh động mạch ngoại biên có thể phải cắt cụt chân.

TS Trương Hồng Sơn chia sẻ về các giải pháp cho người rối loạn mỡ máu.

PGS Dũng cho biết đa số người dân hiện nay đi kiểm tra sức khỏe đều thấy có hiện tượng rối loạn mỡ máu. Các chỉ số của cholesterol tổng số, LDL cholesterol (xấu): gây tích tụ và tắc nghẽn động mạch, HDL cholesterol (tốt): ngăn sự tích tụ cholesterol ở động mạch và triglyceride.

Khi bạn làm xét nghiệm máu nếu chỉ số cholesterol tổng số > 200 mg/dl, HDL < 40mg/dl cần kiểm tra mỡ máu. Triglyceride 150-199 mg/dl: ranh giới cao, ≥ 200 mg/dl: cần điều trị.

Để kiểm soát rối loạn mỡ máu, PGS Dũng cho rằng từ 20 tuổi, cần kiểm tra mỡ máu mỗi 5 năm/lần.

TS.BS. Trương Hồng Sơn - Phó Tổng thư ký Tổng hội Y học Việt Nam - Viện Trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho biết ngoài điều trị thuốc, rối loạn mỡ máu phải điều trị theo nguyên nhân.

Hiện nay với người bệnh thay đổi chế độ ăn là quan trọng nhất. Việc thay đổi chế độ ăn không phải là cắt bỏ đạm hay tinh bột mà có chế độ ăn hợp lý.

TS Sơn khuyến nghị với người mỡ máu cần hạn chế chất béo bão hòa, trans fat, hạn chế caffeine, đường bổ sung nhưng không kiêng ăn chất béo mà lựa chọn chất béo có lợi cho sức khỏe: chất béo không bão hòa đơn, chất béo không bão hòa đa.

Ngoài ra, bạn cần tăngcường bổ sung chất xơ từ trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu. Tăng cường bổ sung protein, đặc biệt là bổ sung protein từ các loại cá, các loại đậu (protein thực vật) và bổ sung phytosterol và gamma oryzanol từ thực phẩm

 Khánh Chi