Hiệp định về vùng nước lịch sử Việt Nam – Campuchia quy định như thế nào?

Trên thế giới hiện đã có hơn 20 nước công bố các vịnh, vùng nước lịch sử của riêng hoặc chung giữa hai hoặc ba nước. Danh nghĩa lịch sử của các vùng nước này dựa trên các điều kiện sau:

Điều kiện địa lý đặc biệt của vùng nước đòi hỏi phải có một chế độ pháp lý đặc biệt; Lịch sử chiến hữu, sử dụng và khai thác lâu dài và liên tục; Vùng nước có ý nghĩa đặc biệt về chiến lược, an ninh quốc phòng, kinh tế đối với quốc gia ven biển.

Như vậy, vùng nước nằm giữa các đảo Thổ Chu và đảo Phú Quốc của Việt Nam và đảo Wai cũng như vùng biển Campuchia có đầy đủ điều kiện là vùng nước lịch sử chung giưa hai nước. Bởi lẽ, về mặt địa lý, vùng biển này là vùng biển nông với độ sâu phía ngoài đảo Thổ Chu và Wai chỉ khoảng 40m, phía trong có độ sâu trung bình khoảng 20 – 30m.

Hiệp định về vùng nước lịch sử Việt Nam – Campuchia quy định rõ về quyền và trách nhiệm của hai bên (ảnh minh họa)

Vùng biển này hoàn toàn được các đảo và bờ biển của hai nước bao bọc. Vùng biển này gắn liền với bờ biển và là một bộ phận hữu cơ của vùng đất liền hai nước Việt Nam và Campuchia.

Mặt khác vùng biển này cũng chịu tác động mạnh của biến đổi không ngừng bờ biển khiến cho bờ biển trở nên thiếu ổn định, địa hình bờ biển cũng thay đổi theo thời gian.

Về mặt lịch sử: Toàn bộ vùng biển và các hải đảo trong khu vực đã thuộc về hai nước từ lâu đời. Chính quyền và nhân dân hai nước đã quản lý, khai thác và sử dụng vùng nước này một cách liên tục.

Về mặt chiến lược an ninh quốc phòng và kinh tế: Vùng biển này có ý nghĩa hết sức quan trọng về an ninh quốc phòng và kinh tế đối với cả hai nước trong suốt chiều dài lịch sử đấu tranh giữ nước và xây dựng đất nước.

Hiệp định về vùng nước lịch sử Việt Nam – Campuchia ký năm 1982 có ý nghĩa hết sức quan trọng đã giải quyết được vấn đề chủ quyền các đảo và giữa hai nước, một vấn đề hết sức phức tạp nhiều năm chưa giải quyết được, tạo cơ sở pháp lý để hai nước quản lý, bảo vệ, khai thác các vùng biển của mình, góp phần tạo môi trường an ninh trật tư môi trường chung trên biển, củng cố và phát triển mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước.

Hai bên đã thỏa thuận lấy đường Brevie được vạch ra năm 1939 làm đường phân chia đảo trong khu vực này. Đây là lần đầu tiên hai nước thừa nhận chủ quyền của các bên đối với các đảo giữa hai nước.

Hiệp định này đã nâng đường Brevie từ ranh giới quản lý hành chính và cảnh sát thành đường phân chia chủ quyền đảo giữa hai nước nhưng cũng xác nhận giữa hai nước chưa có đường biên giới biển.

Hai bên “sẽ thương lượng vào thời gian thích hợp trên cơ sở bình đẳng, hữu nghị, tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau để hoạch định đường biên giới giữa hai nước ở vùng trong và ngoài vùng nước lịch sử”.

Sau khi ký hiệp định vùng nước lịch sử hai bên tiếp tục đàm phán để phân định đường biên giới và đường ranh giới trên biển giữa hai nước ở vùng trong và ngoài vùng nước lịch sử.

Việc kiểm soát trong vùng nước lịch sử này sẽ do hai bên cùng tiến hành. Để đảm bảo an ninh trật tự chung trong vùng nước lịch sử, hải quân hai bên đã thỏa thuận và tiến hành tuần tra chung.

Việc đánh bắt hải sản của nhân dân địa phương trong vùng này vẫn tiếp tục theo tập quán làm ăn từ trước đến nay. Như vậy, nhân dân hai nước có quyền khai thác nguồn lợi hải sản một cách hợp pháp trong vùng nước lịch sử. Công dân của nước khá không được phép vào đánh bắt trong vùng nước này.

Đối với việc khai thác tài nguyên như dầu khí, khoảng sân trong vùng nước lịch sử sẽ do hai bên cùng thỏa thuận không bên nào được đơn phương tiến hành các hoạt động khai thác tài nguyên trong vùng nước lịch sử.