Hải quan cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, ATTP đối với hàng hóa nhập khẩu

Kiểm nhiều nhưng phát hiện vi phạm thấp

Chiều 24/9, tại trụ sở, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn đã chủ trì buổi họp báo giới thiệu Đề án “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu”.

Ông Nguyễn Văn Cẩn thông tin về vụ việc trong buổi họp báo.

Tại buổi họp báo, ông Nguyễn Văn Cẩn cho biết, nhằm đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, Chính phủ đã có những chỉ đạo tạo bước đột phá trong công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.

Trong đó, Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng đề án cải cách kiểm tra chuyên ngành nhằm đổi mới căn bản, tạo bước đột phá trong công tác kiểm tra chuyên ngành. Qua đó, tạo thuận lợi đầu tư, thương mại, đảm bảo an ninh an toàn và lợi ích quốc gia, cũng như đảm bảo thực thi đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm trong các hiệp định song phương và đa phương.

Tuy nhiên, Tổng cục trưởng Tổng Cục hải quan cũng cho biết, công tác kiểm tra chuyên ngành thời gian qua đã đạt một số kết quả, song vẫn chưa đáp ứng yêu cầu cải cách, vẫn tồn tại nhiều bất cập từ trình tự, thủ tục, phương thức kiểm tra.

Vẫn còn tình trạng xung đột trong các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chuyên ngành, trong khi đó, hiệu quả kiểm tra không cao. Trong vòng 5 năm, tỷ lệ phát hiện lô hàng không đáp ứng chất lượng chưa đến 0,03% so với tỉ lệ mẫu đưa ra.

“Có danh mục hàng hóa kiểm tra chuyên ngành, nhưng tiêu chuẩn, quy chuẩn chưa đầy đủ dẫn tới khó khăn cho cơ quan thực thi, ảnh hưởng tới quá trình thông quan hàng hóa của doanh nghiệp”, ông Cẩn nói.

Chính vì vậy, cùng với các giải pháp cải cách đang được đẩy mạnh của Chính phủ, cùng với việc kết nối liên thông một cửa quốc gia thì lĩnh vực kiểm tra chuyên ngành cần đồng bộ.

Cải cách thực chất là cắt giảm chi phí

Với vai trò cơ quan được Chính phủ giao soạn thảo Đề án, ông Cẩn cho biết, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã chủ động phối hợp các hiệp hội, bộ ngành, doanh nghiệp, đồng thời tham khảo ý kiến chuyên gia, phù hợp điều kiện Việt Nam để xây dựng Đề án: “Cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu”. Hiện Đề án đã được trình Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành.

Đồng thời, nhằm cải cách thực chất công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa nhập khẩu, giảm chi phí, giảm thời gian cho doanh nghiệp, phát huy trách nhiệm của các bộ quản lý ngành, lĩnh vực, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Bà Lê Nguyễn Việt Hà, Phó trưởng Phòng 1, Cục Giảm sát quản lý về hải quan cho biết, theo mô hình Đề án, nhiều thủ tục kiểm tra theo mô hình mới được đơn giản hóa nhờ nguồn thông tin, cơ sở dữ liệu của người nhập khẩu được tập trung vào một đầu mối là cơ quan hải quan.

Theo đó, khi hàng hóa đủ điều kiện được áp dụng chế độ miễn kiểm tra chất lượng hoặc kiểm tra giảm thì hệ thống điện tử hải quan tự động cập nhật, người nhập khẩu không phải làm thủ tục xin miễn giảm như hiện hành; Giảm nhiều giấy tờ trùng lặp giữa hồ sơ hải quan và hồ sơ kiểm tra chất lượng.

Đề án gồm 7 nội dung cải cách lớn như: Áp dụng đồng bộ 3 phương thức kiểm tra cho cả lĩnh vực chất lượng, an toàn thực phẩm nhằm cắt giảm số lô hàng nhập khẩu phải kiểm tra; Đơn giản hóa thủ tục kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu; Áp dụng kiểm tra theo mặt hàng để cắt giảm số lượng các lô hàng phải kiểm tra (chuyển đổi phương thức kiểm tra từ kiểm tra chặt sang kiểm tra thông thường, từ kiểm tra thông thường sang kiểm tra giảm áp dụng đối với hàng hóa giống hệt, không phân biệt nhà nhập khẩu); Áp dụng đầy đủ, thực chất nguyên tắc quản lý rủi ro trong kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu để đảm bảo vai trò quản lý nhà nước và nâng cao tính tuân thủ của doanh nghiệp.

Đáng lưu ý, theo bà Hà đó là sẽ mở rộng đối tượng được miễn kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm, với dự kiến bổ sung 18 nhóm đối tượng để giảm chi phí quản lý nhà nước và chi phí của doanh nghiệp.

Ngoài ra, theo Đề án, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng đối với hàng hóa nhập khẩu theo phương thực kiểm tra chặt do hải quan thực hiện sẽ cắt giảm 3 bước thủ tục. Theo đó, doanh nghiệp chỉ phải đăng ký kiểm tra chất lượng với cơ quan Hải quan, lựa chọn tổ chức giám định và thông báo cho cơ quan Hải quan, thông quan hàng hóa nếu hàng hóa đạt chất lượng. Doanh nghiệp không phải đi lại giữa cơ quan kiểm tra nhà nước và cơ quan Hải quan, nhằm giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp…

Về lộ trình thực hiện, giai đoạn 1 (từ năm 2020-2023), Chính phủ ban hành Nghị định quy định về quy chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu để làm cơ sở triển khai thực hiện Đề án. Giai đoạn 2 (từ 2023- 2026) thực hiện rà soát, sửa đổi bổ sung các Luật quản lý chuyên ngành và các văn bản liên quan…

  Sông Yên