Giải pháp giảm thiểu tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển ở Quảng Bình

Sạt lở bờ sông đe dọa sự án toàn của nhiều các công trình, tài sản nhà nước và người dân.

Quảng Bình là tỉnh có địa hình dài và hẹp, là nơi chịu nhiều loại hình thiên tai với tần suất và cường độ lớn nhất trong cả nước. Các hệ thống sông trên địa bàn tỉnh Quảng Bình có đặc điểm ngắn và dốc, khi mưa xuống nước tập trung nhanh, chảy xiết, gây nên hiện tượng xói lở mạnh bờ sông, nhất là những đoạn sông cong, những bờ cấu tạo bởi đất màu, các lớp đất cát, pha cát, đất bùn hữa cơ.

Tình hình xói lở xảy ra ở hầu hết hệ thống các sông trên địa bàn tỉnh, trong đó chủ yếu tập trung trên 02 hệ thống sông chính là sông Nhật Lệ và sông Gianh. Tốc độ xói lở trung bình từ 1-3m/năm, đặc biệt có nơi từ 5-10m/năm ở các xã Quảng Hải, Quảng Minh (thị xã Ba Đồn); các xã Tiến Hóa, Đồng Hóa, Lê Hóa, Cảnh Hóa (huyện Tuyên Hóa) thuộc lưu vực sông Gianh; các xã Phúc Trạch, Sơn Trạch (huyện Bố Trạch) thuộc lưu vực nhánh sông Son, sông Gianh.

Bờ biển Quảng Bình có chiều dài gần 116,04km với những vùng cát ven biển có độ cao từ 2-50m so mực nước biển, độ dốc có những nơi đạt 600. Dọc bờ biển nhiều nơi là khu định cư tập trung của nhân dân đánh bắt và chế biến thuỷ sản, các khu nghỉ dưỡng, hàng năm chịu ảnh hưởng trực tiếp của nhiều đợt gió mùa Đông Bắc kết hợp triều cường, nhiều đợt áp thấp nhiệt đới, bão lụt gây xói lở bờ biển, lấn sâu vào đất liền uy hiếp nhiều nhà cửa các khu dân cư, các công trình công cộng.

Đợt mưa lũ lịch sử tháng 10/2020, thống kê có 67 khu vực đê kè bị sạt lở với tổng chiều dài sạt lở 108,3km. Trong đó, nhiều điểm đã bị sạt lở nghiêm trọng như: Kè biển Cảnh Dương (huyện Quảng Trạch), kè Quảng Phúc (thị xã Ba Đồn), kè biển Hải Trạch (huyện Bố Trạch), kè sông Nhật Lệ (thành phố Đồng Hới), bờ biển Ngư Thủy (huyện Lệ Thủy)…

Hiện tượng sạt lở bờ sông, bờ biển một phần do tác động của thiên tai thì vấn đề nhân sinh cũng gia tăng trong những năm qua. Những hành vi vi phạm như: lấn chiếm, xây dựng công trình không tuân thủ quy hoạch; khai thác cát, sỏi quá mức...

Sạt lở bờ sông ở Quảng Bình nhiều nơi do ảnh hưởng từ khai thác cát sỏi lòng sông.

Để giảm thiểu sạt lở bờ sông, bờ biển chính quyền tỉnh Quảng Bình cần có một số giải pháp chính như: xây dựng cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích, hỗ trợ công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và thu hút nguồn lực ngoài ngân sách cho công tác công tác phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển trên địa bàn; tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức của các tổ chức, người dân về phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển; đầu tư xây dựng hệ thống quan trắc, giám sát và tổ chức quan trắc, giám sát, nghiên cứu và cảnh báo khu vực có nguy cơ sạt lở bờ sông, bờ biển.

Tăng cường lực lượng kiểm tra, kiểm soát hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông, khu vực ven biển, ngăn chặn khai thác cát sỏi trái phép, nhất là tại khu vực đã được cảnh báo có nguy cơ sạt lở; quản lý chặt chẽ vùng đất ven sông, ven biển không để xây dựng, nâng cấp nhà ở, công trình ven sông, ven biển làm tăng nguy cơ sạt lở, bị rủi ro do sạt lở; đồng thời bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn, rừng phòng hộ ven biển, đẩy mạnh xã hội hóa công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng gắn với ổn định sinh kế cho người dân.

Bên cạnh đó, cần nghiên cứu phương án chỉnh trị, phòng, chống sạt lở đối với các tuyến sông, vùng bờ biển trên địa bàn làm cơ sở cập nhật vào quy hoạch tỉnh; đồng thời xây dựng công trình phòng, chống sạt lở bờ sông, bờ biển, trong đó tập trung xử lý khẩn cấp khu vực sạt lở đặc biệt nguy hiểm cũng như xây dựng công trình chỉnh trị sông nhằm giữ ổn định tỷ lệ phân lưu, ổn định dòng chảy, hình thái sông, bờ sông, bờ biển tại các khu vực trọng điểm, vùng cửa sông, ven biển có diễn biến bồi, xói phức tạp.

Thanh Hà