Đột quỵ nhẹ nhưng tử vong vì người nhà cố bơm nước đường vào miệng bệnh nhân

Vì sao có thể đột tử khi chạy bộ?

Chạy bộ là môn thể thao tốt cho sức khỏe nhưng với những người có bệnh lý về tim mạch, stress thì có thể dẫn đến nguy hiểm, gây ra đột tử, đột quỵ.

TS.BS Trần Chí Cường - Chủ tịch hội Can thiệp Thần kinh TP.HCM cho biết mới đây nhất 1 nam thanh niên 29 tuổi nhập viện vì xuất huyết não. Nam thanh niên này xuất hiện cơn đau đầu cả tuần nhưng chỉ mua thuốc uống không đến bệnh viện khám. 

Kết quả, bệnh nhân đau đầu dữ dội và hôn mê. Khi vào viện thì bệnh nhân đã hôn mê sâu, nguy kịch. Bác sĩ chụp não can thiệp phát hiện túi phình mạch máu não 5 cm, các bác sĩ cố hết sức nhưng không thể cứu được. Nếu bệnh nhân đến sớm thì cơ hội cứu sống sẽ nhiều hơn. 

TS Cường cho biết những ngày dịch bệnh đang diễn biến phức tạp thì người bệnh mãn tính thường e dè tới bệnh viện hơn nhất là các bệnh lý tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường… Nếu bệnh nhân không thường xuyên theo dõi sức khoẻ của mình thì nguy cơ đột quỵ sẽ tăng lên rất nhiều. 

Hiện nay nếu so sánh bệnh nhân đột quỵ giữa năm 2020 và năm 2021 thì số lượng bệnh nhân đột quỵ tăng hơn. BS Cường ghi nhận do Covid-19 nên có sự thay đổi đáng kể về vấn đề nhận thức và vận chuyển bệnh nhân có khuynh hướng không tốt. Bệnh nhân đến bệnh viện đúng giờ vàng giảm hơn rất nhiều. 

Tác động kép của đại dịch khiến việc vận chuyển, suy nghĩ về bệnh nhân đột quỵ giảm đi hơn rất nhiều so với trước kia không có dịch bệnh. 

Năm 2020 tại BV Đột quỵ tim mạch Cần Thơ bác sĩ cấp cứu hơn 3.370 ca đột quỵ, 75 % là nhồi máu não. Thời gian vàng đến viện trước 6h khi có cơn đột quỵ xảy ra năm 2020 khoảng 23 % các trường hợp đột quỵ, còn 77 % là đến bệnh viện muộn. Tuy nhiên 5 tháng đầu năm 2021 bác sĩ cấp cứu 1.603 trường hợp bệnh nhân - có 77 % nhồi máu não, 23 % là xuất huyết não. Con số bệnh nhân gia tăng hơn so với các trung bình tháng năm 2020. 

Thời gian qua bác sĩ liên tục cấp cứu các ca điều trị đột quỵ đã qua giờ vàng, điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng phục hồi của bệnh nhân, sẽ kém hơn rất nhiều so với đến đúng thời gian vàng. Trong tháng 5 vừa qua, số lượng bệnh nhân cấp cứu đúng thời gian vàng chỉ còn 18 % đây thực sự là điều đáng báo động. 

Trong thời gian này nhiều bệnh nhân do dự, căng thẳng, lý do khách quan do dịch bệnh làm ảnh hưởng tới chất lượng điều trị cho bệnh nhân. BS Cường cảnh báo các lý do khách quan như hạn chế đi lại, khẩu hiệu 5 K cần thực hiện nghiêm ngặt nhưng khi có dấu hiệu của đột quỵ vẫn cần cố gắng tới các cơ sở y tế có cấp cứu đột quỵ để cứu người bệnh. Bởi vì thời gian càng kéo dài sẽ ảnh hưởng tới bệnh nhân. 

Một bệnh nhân bị đột quỵ đang điều trị tại BV Trung ương Quân Đội 108 (Ảnh minh hoạ)

Hãy luôn luôn ghi nhớ dấu hiệu cấp cứu đột quỵ: Mặt méo, nói đớ, yếu liệt tay chân. Đây là ba dấu hiệu rất dễ nhận ra. Nếu trong gia đình, cộng đồng có người có triệu chứng này nhanh chóng gọi các cơ sở cấp cứu kịp thời. Bác sĩ Cường cho biết, có nhiều bệnh nhân ở tỉnh bị đột quỵ cố gắng đến các thành phố lớn cấp cứu đột quỵ dẫn tới mất thời gian vàng điều trị. 

Khi thấy các dấu hiệu của đột quỵ, điều thứ nhất bạn cần nhớ đó là không nên thực hiện các thao tác bơm sữa, uống thuốc, đồ ăn có thể khiến bệnh nhân bị sặc thức ăn vào phổi.

Bác sĩ Cường cho biết ông đã từng gặp không ít bệnh nhân vào viện do đột quỵ nhẹ nhưng lại tử vong. Ví dụ như một bệnh nhân ở TP.HCM đột quỵ rất nhẹ nhưng tử vong vì bị viêm phổi hít do sặc thực ăn. Nguyên nhân chỉ là khi có cơn đột quỵ người nhà cố gắng bơm nước đường vào miệng bệnh nhân. 

Thứ hai, khi sơ cứu chỉ cần xem xét bệnh nhân có bị chấn thương do té ngã hay không, có chảy máu hay không, quan sát bệnh nhân và hỏi người bệnh xem có đau vùng nào dữ dội hay không. Nếu bệnh nhân còn tỉnh sẽ biết bệnh nhân đau ở vùng nào. 

Còn bệnh nhân hôn mê thì đưa bệnh nhân vào các vùng cứng như băng ca, tấm ván để đưa bệnh nhân lên viện. Đưa lên theo cơ chế giữ thẳng vùng cổ, ngực, đùi, chân để giảm nguy hiểm cho người bệnh. 

Thứ ba kiểm tra tuần hoàn, khi bệnh nhân không chảy máu, cần đánh giá xem bệnh nhân có còn tuần hoàn không. Có thể sờ vào động mạch cảnh ở vùng cổ của bệnh nhân nếu còn mạch là tuần hoàn còn tốt. Nếu có thể bắt mạch như mạch quay, mạch bẹn, mạch đùi, có thể nghe tim. Nếu thấy không có mạch cần sơ cứu ngừng tuần hoàn cho bệnh nhân vì nếu chỉ ngừng tuần hoàn 4 phút bệnh nhân sẽ tử vong. 

Khánh Chi